Nguyên hàm là một khái niệm quan trọng trong chương trình Toán 12, đặc biệt là trong việc giải các bài toán tích phân. Bài viết này sẽ cung cấp một cách đầy đủ và dễ hiểu về lý thuyết nguyên hàm theo chương trình Chân trời sáng tạo.
Chúng ta sẽ cùng nhau khám phá định nghĩa, tính chất, các công thức nguyên hàm cơ bản và phương pháp tìm nguyên hàm của một hàm số.
1. Khái niệm nguyên hàm
1. Khái niệm nguyên hàm
| Cho hàm số f(x) xác định trên K. Hàm số F(x) được gọi là một nguyên hàm của hàm số f(x) trên K nếu F’(x)=f(x) với mọi x thuộc K. |
Chú ý:
Giả sử hàm số F(x) là một nguyên hàm của f(x) trên K. Khi đó:
a) Với mỗi hằng số C, hàm số F(x) + C cũng là một nguyên hàm của f(x) trên K
b) Nếu hàm số G(x) là một nguyên hàm của f(x) trên K thì tồn tại một hằng số C sao chp G(x) = F(x) + C với mọi x thuộc K
Như vậy, nếu F(x) là một nguyên hàm của f(x) trên K thì mọi nguyên hàm của f(x) trên K đều có dạng F(x) + C (C là hằng số). Ta gọi F(x) + C là họ các nguyên hàm của f(x) trên K, kí hiệu bởi \(\int {f(x)dx} \)
2. Nguyên hàm của một số hàm sơ cấp
a) Nguyên hàm của hàm số lũy thừa
+ \(\int {0dx = C} \) + \(\int {1dx = x + C} \) + \(\int {{x^\alpha }dx = \frac{{{x^{\alpha + 1}}}}{{\alpha + 1}} + C(\alpha \ne - 1)} \) |
b) Nguyên hàm của hàm số \(y = \frac{1}{x}\)
| \(\int {\frac{1}{x}x = \ln \left| x \right| + C} \) |
c) Nguyên hàm của một số hàm số lượng giác
+ \(\int {\cos xdx = \sin x + C} \) + (\int {\sin xdx = - \cos x + C} \) + \(\int {\frac{1}{{{{\cos }^2}x}}dx = \tan x + C} \) + \(\int {\frac{1}{{{{\sin }^2}x}}dx = - \cot x + C} \) |
d) Nguyên hàm của hàm số mũ
+ \(\int {{e^x}dx = {e^x} + C} \) + \(\int {{a^x}dx = \frac{{{a^x}}}{{\ln a}} + C(0 < a \ne 1)} \) |
3. Tính chất cơ bản của nguyên hàm
+ \(\int {kf(x)dx = k\int {f(x)dx(k \ne 0)} } \) + \(\int {\left[ {f(x) + g(x)} \right]} dx = \int {f(x)dx + \int {g(x)dx} } \) + \(\int {\left[ {f(x) - g(x)} \right]} dx = \int {f(x)dx - \int {g(x)dx} } \) |

Nguyên hàm là một khái niệm then chốt trong giải tích, đóng vai trò quan trọng trong việc tính tích phân và giải quyết nhiều bài toán thực tế. Trong chương trình Toán 12 Chân trời sáng tạo, việc nắm vững lý thuyết nguyên hàm là điều kiện cần thiết để đạt kết quả tốt. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về lý thuyết nguyên hàm, bao gồm định nghĩa, tính chất, các công thức nguyên hàm cơ bản và phương pháp tìm nguyên hàm.
Hàm số F(x) được gọi là nguyên hàm của hàm số f(x) trên khoảng I nếu F'(x) = f(x) với mọi x thuộc I. Ký hiệu: ∫f(x)dx = F(x) + C, trong đó C là hằng số tích phân.
Dưới đây là một số công thức nguyên hàm cơ bản thường được sử dụng:
| Hàm số f(x) | Nguyên hàm F(x) |
|---|---|
| xn (n ≠ -1) | (xn+1)/(n+1) + C |
| 1/x | ln|x| + C |
| ex | ex + C |
| sin(x) | -cos(x) + C |
| cos(x) | sin(x) + C |
Phương pháp này được sử dụng khi hàm số dưới dấu tích phân có dạng phức tạp. Ta đặt u = g(x), suy ra du = g'(x)dx và biến đổi tích phân thành tích phân theo u.
Phương pháp này được sử dụng khi hàm số dưới dấu tích phân là tích của hai hàm số. Công thức tích phân theo phần: ∫u dv = uv - ∫v du.
Tương tự như đặt biến đổi, nhưng thường áp dụng cho các tích phân xác định.
Ví dụ 1: Tính ∫x2 dx
Áp dụng công thức ∫xn dx = (xn+1)/(n+1) + C, ta có ∫x2 dx = (x3)/3 + C.
Ví dụ 2: Tính ∫sin(2x) dx
Đặt u = 2x, suy ra du = 2dx, do đó dx = (1/2)du. Vậy ∫sin(2x) dx = ∫sin(u) (1/2)du = (1/2)∫sin(u) du = (1/2)(-cos(u)) + C = -(1/2)cos(2x) + C.
Để nắm vững lý thuyết nguyên hàm, bạn nên luyện tập thường xuyên với các bài tập khác nhau. tusach.vn cung cấp nhiều bài tập nguyên hàm có đáp án để bạn tham khảo và rèn luyện kỹ năng.
Lý thuyết nguyên hàm là nền tảng quan trọng cho việc học tích phân và giải quyết các bài toán liên quan. Việc hiểu rõ định nghĩa, tính chất, công thức và phương pháp tìm nguyên hàm sẽ giúp bạn tự tin hơn trong quá trình học tập và làm bài tập Toán 12 Chân trời sáng tạo. Hãy truy cập tusach.vn để học thêm nhiều kiến thức Toán 12 hữu ích!
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập