Tác phẩm Năng lực sáng tạo
I. Tìm hiểu chung
- Xuất xứ: Trích trong cuốn Một góc nhìn của trí thức, tập bốn, văn bản trên có nhan đề Năng lực sáng tạo: làm sao để có?
- Năm 2021, văn bản được in lại trong cuốn Trên đường đến những chuẩn mực khoa học với nhan đề Năng lực sáng tạo.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Cách nêu vấn đề nghị luận
Tác giả sử dụng lí lẽ và bằng chứng một cách hiệu quả làm cho bài viết Năng lực sáng tạo có tính thuyết phục cao.
+ Lí lẽ: Sử dụng để làm nổi bạt các luận điểm, sắp xếp một cách logic, chặt chẽ các luận điểm được trình bày theo trật tự, có mối quan hệ mật thiết với nhau, sử dụng nhiều lí lẽ khác nhau để làm rõ những luận điểm khác nhau, lí lẽ thuyết phục hướng tới tính phổ quát trong nhận thức về vấn đề năng lực sáng tạo.
+ Bằng chứng: Đa dạng, phong phú; cụ thể, rõ ràng; hiệu quả, trích dẫn các câu nói của một số nhà khoa học nổi tiếng giúp củng cố luận điểm, tăng tính thuyết phục cho bài viết thể hiện sự hiểu biết của tác giả về vấn đề đang bàn.
2. Sự kết hợp các thao tác nghị luận trong văn bản
1
Giải thích
Khái niệm “năng lực sáng tạo” tầm quan trọng của năng lực sáng tạo.
|
2
Phân tích
Các biểu hiện của năng lực sáng tạo, điều kiện phát triển của năng lực sáng tạo; sự “công năng” sức mạnh công nghệ với trí tuệ của từng người để làm nên năng lực sáng tạo chung của dân tộc.
|
3
Chứng minh
Tầm quan trọng của năng lực sáng tạo thông qua dẫn chứng thực tế ảnh hưởng của năng lực sáng tạo đến sự phát triển của cá nhân và xã hội.
|
4
Bình luận
Vai trò của năng lực sáng tạo trong cuộc sống hiện đại, giải pháp để phát triển năng lực sáng tạo.
|
5
Bác bỏ
Người viết phản bác quan điểm cho rằng, sáng tạo chỉ gắn với hoạt động của tri thức, từ đó khẳng định mọi người đều có thể tham gia sáng tạo.
|
3. Mục đích thái độ của người viết
- Tư tưởng của tác giả khi bàn về vấn đề năng lực sáng tạo của con người: năng lực sáng tạo là phẩm chất thiết yếu, có thể phát triển, cần tạo môi trường khuyến khích sáng tạo, cần được ứng dụng vào thực tiễn và đó là chìa khóa cho tương lai….
- Bên cạnh những tư tưởng chính trên, tác giả còn thể hiện những quan điểm khác như: năng lực sáng tạo gắn liền với tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề và kĩ năng giao tiếp, năng lực sáng tạo cần được phát triển ngay từ khi còn nhỏ và mỗi người cần có ý thức rèn luyện năng lực sáng tạo cho bản thân.
=> Tác giải thể hiện tư tưởng tích cực về năng lực sáng tạo của con người. Có thể khẳng định: khơi dậy năng lực sáng tạo trong từng con người và của cả dân tôc để đưa đất nước tiến kịp cùng thế giới trong thời đại kinh tế tri thức – đó là tư tưởng chính được Phan Đình Diệu gửi gắm qua bài viết này.
III. Tổng kết
1. Nội dung
+ Văn bản giải thích được năng lực sáng tạo là gì, phạm vi bản chất cũng như vai trò của nó đồng thời những điều kiện để phát huy năng lực sáng tạo.
+ Khơi dậy năng lực sáng tạo trong từng con người và của cả dân tộc để góp phần đưa đất nước tiến kịp cùng thế giới trong thời đại kinh tế tri thức.
2. Nghệ thuật
+ Bố cục bài nghị luận chặt chẽ.
+ Lập luận, dẫn chứng sắc bén có chiều sâu.
Sơ đồ tư duy Tác phẩm Năng lực sáng tạo
```htmlNăng lực sáng tạo (Phan Đình Diệu)
- I. Tổng quan tác phẩm
- 1. Tác giả: Phan Đình Diệu
- 2. Xuất xứ: Tập bài viết "Năng lực sáng tạo" (1995)
- 3. Thể loại: Nghị luận về vấn đề xã hội, văn hóa, giáo dục
- 4. Mục đích: Khẳng định vai trò quan trọng của năng lực sáng tạo trong sự phát triển của cá nhân và xã hội.
- II. Nội dung chính
- 1. Khái niệm năng lực sáng tạo:
- Không chỉ là tạo ra cái mới mà còn là giải quyết vấn đề, cải tiến, đổi mới.
- Là sự kết hợp giữa kiến thức, kinh nghiệm, trí tưởng tượng và ý chí.
- 2. Vai trò của năng lực sáng tạo:
- a. Đối với cá nhân:
- Giúp con người thích ứng với môi trường, vượt qua khó khăn.
- Mang lại thành công, hạnh phúc, ý nghĩa cuộc sống.
- Phát triển bản thân, khẳng định giá trị cá nhân.
- b. Đối với xã hội:
- Động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học.
- Giải quyết các vấn đề xã hội, tạo ra sự thịnh vượng.
- Nâng cao vị thế của quốc gia trên trường quốc tế.
- 3. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực sáng tạo:
- a. Giáo dục:
- Cần đổi mới phương pháp giáo dục, khuyến khích tư duy độc lập, sáng tạo.
- Tạo môi trường học tập cởi mở, khuyến khích tranh luận, phản biện.
- b. Môi trường xã hội:
- Xây dựng xã hội dân chủ, tự do, tôn trọng quyền con người.
- Khuyến khích sự đổi mới, chấp nhận rủi ro, thất bại.
- c. Bản thân cá nhân:
- Không ngừng học hỏi, trau dồi kiến thức, kỹ năng.
- Rèn luyện tư duy phản biện, tư duy hệ thống.
- Dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.
- III. Nghệ thuật biểu đạt
- 1. Lập luận:
- Mạch lạc, chặt chẽ, có tính thuyết phục cao.
- Sử dụng nhiều dẫn chứng, ví dụ minh họa phong phú.
- 2. Ngôn ngữ:
- Sử dụng ngôn ngữ khoa học, chính xác, giàu hình ảnh.
- Văn phong sắc sảo, tinh tế, giàu cảm xúc.
- IV. Ý nghĩa tác phẩm
- Góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của năng lực sáng tạo trong cuộc sống.
- Khuyến khích mỗi cá nhân phát huy tối đa tiềm năng sáng tạo của mình.
- Gợi mở những giải pháp để xây dựng một xã hội phát triển bền vững.
```
