1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
Bài thơ được sáng tác năm 1995 tại Kim Sơn, Ninh Bình, rút từ tập thơ "Cầu nguyện ban mai", NXB Hải Phòng, 1997
b. Bố cục
- Phần 1 (12 dòng thơ đầu): ký ức về thời thơ ấu gắn liền với quê hương, với hình bóng mẹ.
- Phần 2 (còn lại): thách thức của đô thị.
c. Thể loại
Thể thơ tự do
d. Phương thức biểu đạt
Biểu cảm kết hợp miêu tả
2. Giá trị nội dung, nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
- Cảm xúc sâu sắc về quá trình đô thị hóa: Bài thơ thể hiện một nỗi niềm trăn trở, xót xa của tác giả trước sự thay đổi nhanh chóng của quê hương, của những giá trị truyền thống đang dần bị mai một.
- Tình yêu quê hương da diết: Dù có đi đâu, tác giả vẫn luôn hướng về quê hương, về những kỷ niệm tuổi thơ. Tình yêu quê hương được thể hiện qua những hình ảnh cụ thể, sinh động.
- Sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại: Bài thơ đặt hai hình ảnh quá khứ và hiện tại lên bàn cân so sánh, qua đó làm nổi bật những mất mát và thay đổi trong quá trình đô thị hóa.
- Suy ngẫm về bản thân và cuộc sống: Tác giả không chỉ nhìn nhận về xã hội mà còn nhìn sâu vào nội tâm của mình, đặt ra những câu hỏi về bản thân và ý nghĩa cuộc sống.
b. Giá trị nghệ thuật
- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc: Bài thơ sử dụng những hình ảnh giàu sức gợi, những câu hỏi tu từ để diễn tả những cảm xúc sâu kín của tác giả. Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị nhưng rất giàu tính biểu cảm.
- Hình ảnh đối lập: Sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và hiện đại được thể hiện rõ nét qua những hình ảnh như: đồng xu cùn gỉ - đô thị, làng quê - thành phố, quá khứ - hiện tại.
- Âm điệu trầm lắng, sâu lắng: Âm điệu của bài thơ trầm lắng, sâu lắng, tạo nên một không khí buồn man mác.
- Bố cục chặt chẽ: Bài thơ có bố cục rõ ràng, mạch lạc, từng khổ thơ đều có ý nghĩa riêng nhưng lại gắn kết chặt chẽ với nhau.
- Phong cách thơ hiện đại: Bài thơ mang đậm phong cách thơ hiện đại với những câu thơ tự do, giàu tính triết lý.
Sơ đồ tư duy về văn bản Nhật kí đô thị hóa:
Bài thơ được sáng tác năm 1995 tại Kim Sơn, Ninh Bình.
Bài thơ được rút từ tập thơ "Cầu nguyện ban mai”, NXE Hải Phòng, năm 1997.
Bài thơ có hai phần:
- Phần 1 (12 dòng thơ đầu): Ký ức về tuổi thơ gắn liền với quê hương và hình ảnh người mẹ.
- Phần 2 (còn lại): Thách thức của đô thị hóa.
Thể thơ tự do.
Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp miêu tả, nhật ký đô thị hóa.
Bài thơ thể hiện cảm xúc sâu sắc về quá trình đô thị hóa, nỗi trăn trở, xót xa trước sự thay đổi của quê hương và sự mai một của những giá trị truyền thống.
Tình yêu quê hương da diết, luôn hướng về những kỷ niệm tuổi thơ.
Bài thơ sử dụng sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại để làm nổi bật những mất mát và thay đổi trong quá trình đô thị hóa.
Tác giả suy ngẫm về bản thân và ý nghĩa cuộc sống.
Ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu cảm xúc, mộc mạc, giản dị nhưng rất biểu cảm.
Sự đối lập giữa quá khứ và hiện tại, truyền thống và hiện đại được thể hiện qua các hình ảnh: đồng xu cùn - đô thị, làng quê - thành phố, quá khứ - hiện tại.
Âm điệu trầm lắng, sâu lắng, tạo không khí buồn man mác.
Bài thơ có bố cục rõ ràng, mạch lạc, các khổ thơ gắn kết chặt chẽ.
Bài thơ mang phong cách thơ hiện đại, tự do và giàu tính triết lý.
