1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ
- In trong tập Quê mẹ, xuất bản năm 1941, thuộc thể loại hồi ký: ghi lại những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ trong buổi tựu trường.
b. Bố cục: 3 phần
- Phần 1 (từ đầu… “trên ngọn núi”): Tâm trạng nao nức về kỉ niệm của buổi tựu trường đầu tiên.
- Phần 2 (tiếp… “tôi cũng lấy làm lạ”): Khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí ngày khai trường.
- Phần 3 (phần còn lại) Cảm xúc nhân vật "tôi" khi vào lớp.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật
a. Giá trị nội dung
Tái hiện tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ, kỉ niệm trong sáng tuổi học trò của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.
b. Giá trị nghệ thuật
- Tình huống truyện độc đáo: ngày đầu tiên đi học.
- Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các phương thức: tự sự, miêu tả và biểu cảm.
- Truyện cấu tạo theo dòng hồi tưởng: từ hiện tại nhớ về quá khứ.
- Hình ảnh được miêu tả đặc sắc, giàu sức gợi hình, gợi cảm.
- Giọng điệu trữ tình, trong sáng.
- Sử dụng ngôn ngữ giàu yếu tố biểu cảm, hình ảnh so sánh độc đáo ghi lại dòng liên tưởng, hồi tưởng của nhân vật tôi.
Sơ đồ tư duy văn bản Tôi đi học:
Đoạn trích "Quê mẹ" (1941) là một hồi ký, ghi lại những kỷ niệm đẹp về buổi tựu trường đầu tiên của tác giả.
Phần 1 (đến "trên ngọn núi"): Diễn tả tâm trạng háo hức, bồi hồi trước kỷ niệm ngày khai trường.
Phần 2 (đến "tôi cũng lấy làm lạ"): Mô tả khung cảnh sân trường làng Mĩ Lí trong ngày khai trường.
Phần 3 (phần còn lại): Bày tỏ cảm xúc của nhân vật "tôi" khi bước vào lớp học.
Tác phẩm tái hiện chân thực tâm trạng hồi hộp, bỡ ngỡ và những kỷ niệm trong sáng của tuổi học trò trong buổi tựu trường đầu tiên.
Giá trị nội dung: Truyện tập trung vào tình huống độc đáo, ngày đầu tiên đi học.
Giá trị nghệ thuật: Truyện kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm, sử dụng ngôn ngữ giàu cảm xúc, hình ảnh so sánh độc đáo để diễn tả dòng hồi tưởng của nhân vật "tôi".
Truyện được xây dựng theo dòng hồi tưởng, từ hiện tại gợi lại quá khứ.
Hình ảnh trong truyện được miêu tả đặc sắc, giàu sức gợi hình và gợi cảm.
Giọng điệu của truyện trữ tình, trong sáng.
