Bài học này giúp học sinh hiểu rõ về các giọng điệu khác nhau của tiếng cười trong thơ trào phúng, đặc biệt là cách các nhà thơ sử dụng tiếng cười để phê phán, châm biếm những thói hư tật xấu trong xã hội.
Tusach.vn cung cấp bản soạn bài chi tiết, chính xác, giúp học sinh dễ dàng nắm bắt kiến thức và hoàn thành bài tập về nhà.
Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là gì? Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể nào mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới?
| Văn bản đã nêu những đối tượng giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng như hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích. Từ đó giúp đẩy lùi cái xấu và hướng con người ta vươn tới những giá trị cao đẹp, nhân văn hơn. |
Câu 1
Câu 1 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là gì? Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể nào mà tiếng cười trào phúng thường nhằm tới?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là những thứ không trọn vẹn, không hoàn hảo của con người, của cuộc sống. Văn bản đã nêu những đối tượng giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng là hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích....
- Đối tượng miêu tả, thể hiện của văn học trào phúng là những thứ không trọn vẹn, không hoàn hảo của con người, của cuộc sống.
- Văn bản đã nêu những đối tượng giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng là hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích...
- Đối tượng miêu tả, thể hiện trong văn học trào phúng là sự bất toàn của con người, cuộc sống.
- Văn bản đã nêu những đối tượng cụ thể mà tiếng cười trào phúng thường nhắm tới: những thói xấu (tự mãn, kiêu căng, đạo đức giả, keo kiệt…), tham quan trong xã hội xưa, tình trạng đạo đức gia đình và xã hội xuống cấp nghiêm trọng
Câu 2
Câu 2 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Văn bản đề cập đến những giọng điệu nào của tiếng cười trong thơ trào phúng? Hãy chỉ rõ dấu hiệu để nhận biết từng giọng điệu.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Văn bản đề cập đến những giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng là hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích...
Dấu hiệu để nhận biết từng giọng điệu:
- Hài hước: cách đùa cợt nhẹ nhàng cùng những yếu tố khác lạ phóng túng, phá vỡ các khuôn khổ quen thuộc.
- Mỉa mai – châm biếm: cách tạo ra những yếu tố vô lí hoặc thiếu lô-gic, đảo lộn trật tự thông thường, tạo nên tiếng phê phán, thanh lọc những thói xấu như thói tự mãn, kiêu căng, đạo đức giả, keo kiệt,…
- Đả kích: thường mang giọng điệu phủ nhận gay gắt đối tượng, thể hiện quan niệm nhân sinh, đạo đức của tác giả, có thể là những ngôn từ mang tính “mắng chửi”, có phần suồng sã, thô mộc.
Một số giọng điệu ở thơ trào phúng được đề cập trong văn bản là: hài hước, mỉa mai – châm biếm, đả kích.
- Hài hước là cách đùa cợt nhẹ nhàng cùng những yếu tố khác lạ phóng túng, phá vỡ các khuôn khổ quen thuộc.
- Mỉa mai – châm biếm là cách tạo ra những yếu tố vô lý hoặc thiếu lôgic, đảo lộn trật tự thông thường, tạo nên tiếng cười phê phán, thanh lọc những thói xấu như thói tự mãn, kiêu căng, đạo đức giả, keo kiệt,… Mỉa mai – châm biếm là một thủ pháp tạo nên tiếng cười bằng cách khẳng định một cách có vẻ như nghiêm túc, có lý những điều vô lý, không thể chấp nhận; tạo nên sự hoài nghi, phê phán thanh lọc đối với cái xấu, cái đáng cười. Đó là cách “chế nhạo ngầm, đeo mặt nạ nghiêm trang” ; khen mà để chê, khẳng định mà để phủ định, đề cao để mà hạ thấp,…
- Đả kích là một cấp độ khác của tiếng cười trào phúng, thường mang giọng điệu phủ nhận gay gắt đối tượng, thể hiện quan niệm nhân sinh, đạo đức của tác giả. Đó có thể là những hình thức ngôn từ mang tính “mắng chửi” quyết liệt, có phần suồng sã, thô mộc, nhằm mục đích cảnh tỉnh sự tha hóa đạo đức đang diễn ra tràn lan trong xã hội.
- Những giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng: hài hước, mỉa mai - châm biếm, đả kích.
- Dấu hiệu nhận biết từng giọng điệu:
Câu 3
Câu 3 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong các giọng điệu của tiếng cười ở thơ trào phúng mà văn bản đề cập, em cảm thấy thích thú với giọng điệu nào? Vì sao?
Phương pháp giải:
Nêu lên giọng điệu mà em cảm thấy thích thú và lý giải nguyên do.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Trong các giọng điệu của tiếng cười ở thơ trào phúng mà văn bản đề cập, em cảm thấy thích thú với giọng điệu đả kích. Ví nó là sự phủ nhận gay gắt của đối tượng đồng thời cũng thể hiện được đạo đức và quan niệm về nhân sinh của người viết.
Trong các giọng điệu của tiếng cười ở thơ trào phúng mà văn bản đề cập đến, em cảm thấy thích thú với giọng điệu mỉa mai – châm biếm. Vì mỉa mai – châm biếm vừa mang lại tiếng cười, vừa thanh lọc những thói xấu như thói tự mãn, kiêu căng, đạo đức giả, keo kiệt,…
Ý kiến cá nhân: hài hước
Nguyên nhân: Vì giọng điệu này mang lại tiếng cười nhẹ nhàng, nhưng lại tác động lớn đến người đọc về nhận thức.
Câu 4
Câu 4 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trình bày cách hiểu của em về nhận định: “Tiếng cười trong văn chương nói chung, thơ trào phúng nói riêng thật phong phú và đa sắc màu như chính cuộc sống. Tiếng cười ấy thật cần thiết để đẩy lùi cái xấu, hướng mỗi con người đến những giá trị cao đẹp hơn”.
Phương pháp giải:
Đưa ra cách hiểu của em về nhận định đã cho.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Thơ trào phúng mang đậm màu sắc cuộc sống, phản ánh được những góc trần trụi của cuộc sống. Khác với thơ lãng mạn, thơ trào phúng dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tình cảm cho con người, chống lại cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, rởm đời, hoặc để đả kích, vạch mặt kẻ thù, đánh vào những tư tưởng, hành động mang bản chất thù địch với con người. Vạch mâu thuẫn của sự vật – mâu thuẫn giữa cái bên ngoài và cái thực chất bên trong – để làm cho người đọc nhận thấy sự mỉa mai, trào lộng của sự vật là cách làm chủ yếu của thơ trào phúng; cho nên thơ trào phúng thường sử dụng lối nói phóng đại, so sánh, chơi chữ dí dỏm hay lời nói mát mẻ sâu cay.
Qua việc vạch trần cái xấu và mỉa mai thói đời xấu xí, tiếng cười trào phúng có thể đẩy lùi cái xấu và hướng con người ta vươn tới những giá trị cao đẹp, nhân văn hơn.
Thơ trào phúng mang đậm màu sắc cuộc sống, phản ánh được những góc trần trụi của cuộc sống. Khác với thơ lãng mạn, thơ trào phúng dùng tiếng cười để xây dựng tư tưởng, tình cảm cho con người, chống lại cái xấu xa, lạc hậu, thoái hóa, rởm đời, hoặc để đả kích, vạch mặt kẻ thù, đánh vào những tư tưởng, hành động mang bản chất thù địch với con người. Vạch mâu thuẫn của sự vật – mâu thuẫn giữa cái bên ngoài và cái thực chất bên trong – để làm cho người đọc nhận thấy sự mỉa mai, trào lộng của sự vật là cách làm chủ yếu của thơ trào phúng; cho nên thơ trào phúng thường sử dụng lối nói phóng đại, so sánh, chơi chữ dí dỏm hay lời nói mát mẻ sâu cay.
- Thơ trào phúng phản ánh chân thực cuộc sống với những cái xấu xa được phơi bày.
- Nhờ có tiếng cười đó, người đọc sẽ rút ra được bài học cho bản thân, tránh khỏi những xấu xa.
Câu 5
Câu 5 (trang 91, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Vận dụng tri thức từ văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, em hãy cho biết: Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu nào của tiếng cười trào phúng?
Phương pháp giải:
Vận dụng tri thức từ văn bản Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu: châm biếm, đả kích.
Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu: mỉa mai - châm biếm, đả kích.
Hai bài thơ Lễ xướng danh khoa Đinh Dậu và Lai Tân sử dụng những giọng điệu: mỉa mai - châm biếm và đả kích.
Bài học "Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng" thuộc chương trình Ngữ văn 8 tập 1, sách Kết nối tri thức, là một bài học quan trọng giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa xã hội của thơ trào phúng. Bài học này không chỉ yêu cầu học sinh nắm vững kiến thức về các giọng điệu của tiếng cười mà còn đòi hỏi khả năng phân tích, đánh giá tác dụng của chúng trong các tác phẩm cụ thể.
Thơ trào phúng là một thể loại thơ sử dụng tiếng cười để phê phán, châm biếm những thói hư tật xấu, những hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Tiếng cười trong thơ trào phúng không đơn thuần là sự vui vẻ, giải trí mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về mặt xã hội, đạo đức.
Tiếng cười trong thơ trào phúng có nhiều giọng điệu khác nhau, tùy thuộc vào mục đích và đối tượng phê phán của nhà thơ. Một số giọng điệu tiêu biểu:
Để hiểu rõ hơn về các giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng, chúng ta hãy cùng phân tích một số ví dụ minh họa trong các bài thơ cụ thể. Ví dụ, trong bài thơ "Vịnh luỹ tre làng" của Nguyễn Khuyến, tiếng cười mỉa mai được sử dụng để phê phán sự giả dối, lừa bịp của quan lại phong kiến.
Bài tập 1: Hãy tìm và phân tích các giọng điệu của tiếng cười trong bài thơ "Đọc Tiểu Thanh phong" của Nguyễn Du.
Bài tập 2: Hãy viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về vai trò của tiếng cười trong thơ trào phúng.
Bài học "Một số giọng điệu của tiếng cười trong thơ trào phúng" đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa xã hội của thơ trào phúng. Việc nắm vững kiến thức về các giọng điệu của tiếng cười sẽ giúp chúng ta phân tích, đánh giá các tác phẩm thơ trào phúng một cách sâu sắc và hiệu quả hơn. Hy vọng rằng, với bản soạn bài chi tiết và chính xác này, các em học sinh sẽ học tập tốt và đạt kết quả cao trong môn Ngữ văn.
| Giọng điệu | Đặc điểm | Ví dụ |
|---|---|---|
| Mỉa mai | Nói ngược với ý thực | "Vịnh luỹ tre làng" - Nguyễn Khuyến |
| Châm biếm | Sử dụng hình thức trào lộng | (Ví dụ khác) |
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập