Soạn bài Ca Huế trên sông Hương SGK Ngữ văn 8 tập 1 Kết nối tri thức - chi tiết

Câu 1

Câu 1 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Các điệu hò xứ Huế gắn bó như thế nào với cuộc sống của con người?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Các điệu hò xứ Huế gắn bó mật thiết, sâu sắc với cuộc sống con người, xuất hiện khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm. Mỗi câu hò Huế dù ngắn hay dài đều được gửi gắm ít ra một ý tình trọn vẹn.

Các điệu hò xứ Huế gắn bó với con người trong lao động, sản xuất, trong đời sống tinh thần của mỗi con người.

- Các điệu hò xứ Huế gắn bó với cuộc sống con người khi đánh cá trên sông ngòi, biển cả, hò lúc cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm.

- Từ ngữ địa phương được sử dụng nhuần nhuyễn và phổ biến nhất là các câu hò đối đáp tri thức.

Câu 2

Câu 2 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Ca Huế được trình diễn trong thời gian, không gian đặc biệt nào? Theo em, thời gian, không gian ấy tác động như thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Đêm ca Huế diễn ra trong thời gian buổi đêm, với không gian trên thuyền rồng, giữa sông Hương, gió mát trăng thanh. Thành phố lên đèn như sao sa. Màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng đục. Xa xa bờ bên kia Thiên Mụ hiện ra mờ ảo, ngọn tháp Phước Duyên dát ánh trăng vàng.

→ Cảnh sông nước buổi đêm đẹp thơ mộng say đắm lòng người. Không gian cổ kính, trang trọng. Thời gian về khuya ngày càng yên tĩnh. Thời gian, không gian ấy đã làm ca Huế nghe buồn man mác thương cảm, bi ai, vương vấn…

- Thời gian, không gian: ca Huế thường được biểu diễn vào ban đêm, trên một con thuyền rồng, giữa dòng sông Hương.

- Thời gian, không gian ấy khiến cho việc thưởng thức ca Huế thêm sinh động, lãng mạn.

- Sự đặc biệt của Ca Huế về không gian, thời gian:

+ Không gian: yên tĩnh, sông nước đẹp, huyền ảo, thơ mộng, trên chiếc thuyền rồng.

+ Thời gian: đêm khuya.

- Thời gian, không gian ấy tác động vô cùng quan trọng đến việc thưởng thức ca Huế. Tâm hồn người nghe cũng bỗng chốc được gột rửa, thanh tịnh, trong sạch, không vướng bận, không lo âu. Từ đó mới cảm nhận được trọn vẹn những gì tinh túy, giá trị nhất của ca Huế. Cảm nhận được trọn vẹn những cung bậc cảm xúc của con người nơi đây.

Đêm. Thành phố lên đèn như sao sa. Màn sương dày dần lên, cảnh vật mờ đi trong một màu trắng đục. Đêm đã về khuya. Xa xa bờ bên kia Thiên Mụ hiện ra mờ ảo, ngọn tháp Phước Duyên dát ánh trăng vàng. Thời gian, không gian ấy đã làm ca Huế nghe buồn man mác thương cảm, bi ai, vương vấn…

Câu 3

Câu 3 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Theo văn bản, ca Huế được hình thành từ đâu? Nguồn gốc đặc biệt ấy mang lại cho ca Huế vẻ đẹp gì?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Ca Huế được hình thành, nuôi dưỡng từ dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình.

- Nguồn gốc đó mang lại cho ca Huế vẻ đẹp đặc biệt: phong phú, đa dạng; vừa sôi nổi tươi vui vừa trang trọng, uy nghi – từ khúc điệu, thể điệu đến âm hưởng, lời ca,…

Ca Huế hình thành từ ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình. Các làn điệu ca Huế sôi nổi, tươi vui vì có nguồn gốc từ nhạc dân gian, còn sang trọng, uy nghi là do ảnh hưởng từ nhạc cung đình.

- Ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình (là nhạc dùng trong những buổi lễ trang nghiêm nơi cung đình, tôn miếu nên trang trọng uy nghi). Nhạc dân gian là các làn điệu dân ca, điệu hò, hát lí...

- Nguồn gốc đặc biệt ấy mang lại cho ca Huế vẻ đẹp sôi nổi, tươi vui, trang trọng, uy nghi chính là vì nó tiếp thu tính chất của hai dòng nhạc. Sôi nổi, tươi vui (có cả buồn cảm, bâng khuâng, tiếc thương ai oán) là có nguồn gốc từ nhạc dân gian. Còn trang trọng, uy nghi là có nguồn gốc từ nhạc cung đình.

Câu 4

Câu 4 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nêu tác dụng của việc kết hợp các yếu tố có vai trò kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận,… trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và dựa vào hiểu biết của em để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố có vai trò kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận,… trong văn bản: giúp người đọc hiểu nguồn gốc, đặc điểm, cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế; thể hiện được tình cảm, thái độ của người viết và nhấn mạnh vị trí, ý nghĩa của ca Huế…

Tác dụng: giúp người đọc hiểu nguồn gốc, đặc điểm, cách biểu diễn và thưởng thức ca Huế; thể hiện được tình cảm, thái độ của người viết và nhấn mạnh vị trí, ý nghĩa của ca Huế…

Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố có vai trò kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận,… trong văn bản: đem đến cho người đọc nhiều hiểu biết về nét đặc trưng riêng của làn điệu dân ca xứ Huế. Qua đó, không chỉ giới thiệu về ca Huế trên sông Hương, tác giả còn ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn con người Huế thể hiện trong mỗi câu ca, lời hát, gửi gắm tình yêu tha thiết của mình dành cho văn hóa nghệ thuật, dành cho ca Huế và con người Huế.

Qua bài viết này, học sinh nhận ra được vẻ đẹp của Huế và ca Huế. Cố đô Huế nổi tiếng không chỉ bởi các danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử mà con nổi tiếng bởi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một hình thức sinh hoạt văn hóa – âm nhạc thanh lịch và tao nhã, một sản phẩm tinh thần đáng trân trọng, cần được bảo tồn và phát triển.

Câu 5

Câu 5 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận xét về tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và đưa ra nhận xét của em về tình cảm của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Trong bài tùy bút Ca Huế trên sông Hương, Hà Ánh Minh đã dành những lời đẹp nhất, hay nhất ngợi ca một thú chơi tao nhã của con người núi Ngự sông Hương đã bao đời nay. Điều đó cho thấy tình yêu, niềm tự hào về một sản phẩm văn hóa độc đáo của quê hương; là thái độ nâng niu, trân trọng và ý thức gìn giữ, tôn vinh những di sản tinh thần quý giá của dân tộc.

Tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế:

- Tác giả ca ngợi vẻ đẹp tinh thần đằm thắm, thiết tha của con người xứ Huế.

- Tác giả đã thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về ca Huế và bày tỏ tình cảm yêu mến trân trọng dành cho ca Huế.

Huế không chỉ nổi tiếng bởi danh lam thắng cảnh và các di tích lịch sử. Huế còn nổi tiếng với những làn điệu dân ca, âm nhạc cung đình Huế, những tà áo dài dịu dàng. Đặc biệt nghe ca Huế trong thuyền rồng trên sông Hương là một thú tao nhã, đầy quyến rũ.

Ca Huế trên sông Hương là một bài tùy bút đặc sắc, giàu chất thơ của Hà Ánh Minh đã đăng trên báo Người Hà Nội. Bài tùy bút đã ngợi ca vẻ đẹp phong phú, đặc sắc, độc đáo của những điệu hò, bài lí, những bài dân ca Huế, những khúc nhạc, những tiếng đàn réo rắt du dương đầy sức quyến rũ, thể hiện một cách tuyệt đẹp tâm hồn con người Huế xưa và nay.