Soạn bài Vẻ đẹp của bài thơ Tiếng gà trưa - Ngữ Văn 7 tập 1: Tổng quan và Mục tiêu
Bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thơ ca hiện đại Việt Nam. Bài thơ thể hiện tình yêu thương sâu sắc của người lính đối với gia đình, quê hương, đất nước. Đồng thời, bài thơ cũng ca ngợi vẻ đẹp bình dị, giản dị của cuộc sống nông thôn Việt Nam.
Mục tiêu của bài soạn này là giúp học sinh:
- Nắm vững nội dung chính của bài thơ.
- Phân tích được nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.
- Hiểu được ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.
- Rèn luyện kỹ năng đọc – hiểu văn học.
I. Tìm hiểu chung về tác giả Xuân Quỳnh và bài thơ Tiếng gà trưa
1. Tác giả Xuân Quỳnh
Xuân Quỳnh (1942-1988) là một trong những nhà thơ nữ tiêu biểu của nền thơ ca Việt Nam hiện đại. Thơ của bà thường mang đậm chất nữ tính, giàu cảm xúc và thể hiện những suy tư sâu sắc về cuộc sống, tình yêu, con người.
2. Bài thơ Tiếng gà trưa
a. Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác năm 1964, trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ diễn ra ác liệt. Xuân Quỳnh đã sáng tác bài thơ này khi đang ở chiến trường, xa gia đình, quê hương.
b. Nguồn gốc: Bài thơ được in trong tập thơ “Hoa dọc đường” (1968).
II. Phân tích nội dung bài thơ Tiếng gà trưa
1. Khổ thơ thứ nhất: Kỷ niệm về tuổi thơ và hình ảnh người bà
Khổ thơ đầu tiên gợi lại những kỷ niệm đẹp đẽ về tuổi thơ của tác giả, gắn liền với hình ảnh người bà yêu quý. Tiếng gà trưa không chỉ là âm thanh của cuộc sống nông thôn mà còn là biểu tượng của sự ấm áp, bình yên và tình thương của người bà.
Các câu thơ sử dụng nhiều từ ngữ gợi cảm, gợi hình, giúp người đọc hình dung rõ nét về khung cảnh làng quê và hình ảnh người bà: “ôm rơm đầy cỏ, nắng trưa bao phủ…”
2. Khổ thơ thứ hai: Kỷ niệm về người mẹ
Khổ thơ thứ hai gợi lại những kỷ niệm về người mẹ của tác giả. Hình ảnh người mẹ hiện lên trong ký ức của tác giả với những công việc lao động vất vả, nhưng luôn tràn đầy tình yêu thương đối với con cái.
3. Khổ thơ thứ ba: Tiếng gà trưa và nỗi nhớ quê hương, đất nước
Khổ thơ thứ ba là sự chuyển biến về cảm xúc của tác giả. Tiếng gà trưa không chỉ gợi lại những kỷ niệm về gia đình mà còn gợi lên nỗi nhớ quê hương, đất nước. Trong hoàn cảnh chiến tranh, tiếng gà trưa trở thành biểu tượng của sự sống, của hy vọng và niềm tin vào tương lai.
4. Khổ thơ thứ tư: Sự kết hợp giữa quá khứ và hiện tại
Khổ thơ cuối cùng là sự kết hợp giữa quá khứ và hiện tại. Tác giả nhớ lại những kỷ niệm đẹp đẽ về gia đình, quê hương, đồng thời thể hiện quyết tâm chiến đấu để bảo vệ quê hương, đất nước.
III. Phân tích nghệ thuật của bài thơ Tiếng gà trưa
1. Sử dụng các biện pháp tu từ
Bài thơ sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, điệp từ, điệp âm… giúp tăng tính biểu cảm và gợi hình cho bài thơ.
2. Sử dụng ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, âm thanh
Ngôn ngữ thơ của Xuân Quỳnh rất giàu hình ảnh, âm thanh, giúp người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống nông thôn Việt Nam và tình cảm sâu sắc của tác giả.
3. Sử dụng thể thơ năm chữ
Thể thơ năm chữ giúp bài thơ có nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương, phù hợp với nội dung và cảm xúc của bài thơ.
IV. Ý nghĩa của bài thơ Tiếng gà trưa
Bài thơ Tiếng gà trưa là một tác phẩm thơ ca tiêu biểu của Xuân Quỳnh, thể hiện tình yêu thương sâu sắc của người lính đối với gia đình, quê hương, đất nước. Đồng thời, bài thơ cũng ca ngợi vẻ đẹp bình dị, giản dị của cuộc sống nông thôn Việt Nam.
Bài thơ có ý nghĩa giáo dục sâu sắc về lòng yêu nước, yêu gia đình, yêu quê hương, đất nước.
Hy vọng bài soạn này sẽ giúp các em học sinh hiểu rõ hơn về bài thơ Tiếng gà trưa và đạt kết quả tốt trong học tập.
