Soạn bài Trưa tha hương Ngữ Văn 7 tập 2 - Cánh Diều: Tổng quan và Ý nghĩa
Trưa tha hương là một trong những bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Nguyễn Duy, được in trong tập thơ Ánh chớp quỳnh hoa (1960). Bài thơ thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, sâu sắc của người lính cách mạng trên chiến trường. Bài thơ không chỉ là tiếng lòng của một cá nhân mà còn là tiếng lòng chung của hàng triệu người con đất Việt xa quê hương.
I. Tóm tắt bài Trưa tha hương
Bài thơ Trưa tha hương miêu tả cảnh tượng trưa hè trên chiến trường với những hình ảnh quen thuộc như cây đa, bến đò, mái đình. Trong khung cảnh ấy, người lính nhớ về quê hương, nhớ về những kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với những hình ảnh ấy. Nỗi nhớ quê hương càng trở nên da diết khi người lính nhận ra sự khác biệt giữa cuộc sống chiến đấu gian khổ và cuộc sống bình yên ở quê nhà.
II. Phân tích chi tiết bài Trưa tha hương
1. Khổ thơ thứ nhất: Cảnh trưa hè trên chiến trường
Khổ thơ mở đầu bằng bức tranh trưa hè với những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam: cây đa, bến đò, mái đình. Tuy nhiên, bức tranh này lại mang một vẻ đẹp buồn bã, cô đơn. Hình ảnh “cây đa” không còn bóng mát, “bến đò” không còn người qua lại, “mái đình” im lìm, vắng vẻ. Tất cả những hình ảnh ấy gợi lên nỗi nhớ quê hương da diết của người lính.
2. Khổ thơ thứ hai: Nỗi nhớ quê hương của người lính
Khổ thơ thứ hai diễn tả nỗi nhớ quê hương của người lính. Nỗi nhớ ấy được gợi lên từ những hình ảnh quen thuộc của tuổi thơ: “những cây đa, bến đò, mái đình”. Người lính nhớ về những kỷ niệm đẹp đẽ gắn liền với những hình ảnh ấy. Nỗi nhớ quê hương càng trở nên sâu sắc khi người lính nhận ra sự khác biệt giữa cuộc sống chiến đấu gian khổ và cuộc sống bình yên ở quê nhà.
3. Khổ thơ thứ ba: Sự đồng cảm với những người lính khác
Khổ thơ thứ ba thể hiện sự đồng cảm của người lính với những người lính khác. Người lính nhận ra rằng tất cả những người lính đều có chung một nỗi nhớ quê hương. Nỗi nhớ ấy đã trở thành một động lực to lớn để họ chiến đấu và bảo vệ Tổ quốc.
III. Nghệ thuật của bài Trưa tha hương
Bài thơ Trưa tha hương được viết theo thể thơ năm chữ, với nhịp điệu chậm rãi, uyển chuyển. Nguyễn Duy đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như: ẩn dụ, so sánh, nhân hóa, điệp từ, điệp âm để diễn tả nỗi nhớ quê hương da diết, sâu sắc của người lính. Đặc biệt, việc sử dụng những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam đã tạo nên một vẻ đẹp gần gũi, thân thương cho bài thơ.
IV. Bài tập vận dụng
- Hãy nêu những hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt Nam được miêu tả trong bài thơ Trưa tha hương.
- Nỗi nhớ quê hương của người lính trong bài thơ được thể hiện như thế nào?
- Phân tích tác dụng của việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong bài thơ.
Hy vọng với bài soạn chi tiết này, các em học sinh sẽ hiểu rõ hơn về bài thơ Trưa tha hương và có thể tự tin làm bài tập. Chúc các em học tốt!
