Soạn bài Tượng đài vĩ đại nhất SGK Ngữ Văn 7 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Chuẩn bị

(trang 43, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Đọc trước văn bản Tượng đài vĩ đại nhất; tìm hiểu thêm thông tin về thời điểm ra đời của bài viết (ghi ở cuối bài)

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản và tìm hiểu thông tin về hoàn cảnh ra đời, chú ý phần cuối bài

Lời giải chi tiết:

Bài viết ra đời ngày 27/07/2012, ngày thương binh liệt sĩ Việt Nam.

Thời điểm ra đời của bài viết: 27 - 7 - 2012: Ngày Thương binh liệt sĩ Việt Nam - tưởng nhớ công ơn các thương binh, liệt sĩ đã có công đấu tranh bảo vệ đất nước.

Thời điểm ra đời của bài viết: 27/7 là ngày Thương binh – Liệt sĩ, là một ngày lễ kỉ niệm được tổ chức hàng năm nhằm tưởng niệm về những người thương binh, liệt sĩ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ngày lễ này được ghi nhận như là một biểu hiện của truyền thống uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa, ăn quả nhớ kẻ trồng cây ở Việt Nam. Trong ngày này, chính quyền các cấp, các đoàn thể mà trọng tâm là Hội cựu chiến binh tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi, rầm rộ, chủ yếu là việc các cá nhân, tổ chức, nhà chức trách thăm và tặng quà cho các gia đình thương binh, liệt sĩ, dâng hương tri ân tại các Nghĩa trang liệt sĩ…

Đọc hiểu 1

Câu 1 (trang 43, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Ý khái quát được nêu trong phần (1) là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần (1) và xác định nội dung, ý khái quát

Lời giải chi tiết:

Ý khái quát được nêu trong phần (1) là: Dù ở nơi nào và vào thời nào thì trên đất nước Việt Nam luôn có những người anh hùng nguyện hi sinh vì nghĩa lớn, sẵn sàng đối mặt với kẻ thù để bảo vệ Tổ quốc.

Con người Việt Nam luôn nguyện hy sinh để bảo vệ đất nước.

Ý khái quát được nêu phần 1 là: những câu chuyện về sự hi sinh cao cả vì nghĩa lớn, vì cộng đồng dân tộc ở nơi nào cũng có.

Đọc hiểu 2

Câu 2 (trang 44, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Phép lặp ở phần (2) có tác dụng biểu đạt gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản

Lời giải chi tiết:

Phép lặp ở phần 2 có tác dụng nhấn mạnh và khẳng định tinh thần yêu nước truyền lại từ đời này qua đời khác, lan rộng từ vùng này sang vùng kia, hiện diện trong mọi ngóc ngách đời sống nhân dân Việt Nam.

Nhấn mạnh vào đối tượng được nhắc tới, tạo ấn tượng mạnh cho người đọc.

Phép lặp ở phần 2 có tác dụng biểu đạt: tạo sự liên kết trong câu, trong đoạn văn và liệt kê, nhấn mạnh những thành phần tạo nên dải đất chữ S đều mang bóng dáng con người hi sinh vì Tổ Quốc.

Đọc hiểu 3

Câu 3 (trang 45, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Thời điểm 27-7 được nêu ở cuối bài giúp em hiểu thêm gì về nội dung bài viết?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Thời điểm 27-7 được nêu ở cuối bài giúp em hiểu bài viết ra đời là để ca ngợi những anh hùng liệt sĩ đã xả thân vì nghiệp lớn, quyết tâm bảo vệ Tổ quốc không màng đến gươm súng cận kề.

Bài viết nhằm tưởng nhớ công ơn những con người đã đấu tranh, hy sinh để bảo vệ đất nước.

Thời điểm 27-7 được nêu ở cuối bài giúp em hiểu thêm về nội dung bài viết là: ngày 27/7 là ngày thương binh liệt sĩ, là ngày tưởng nhớ những chiến sĩ đã anh dũng hi sinh bảo vệ độc lập dân tộc. Viết bài Tượng đài vĩ đại nhất vào ngày này càng thể hiện tấm lòng của tác giả cũng như của nhân dân luôn hướng về cội nguồn, về công lao to lớn của ông cha ta ngày trước.

CH cuối bài 1

Câu 1 (trang 45, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết về vấn đề gì? Vì sao có thể cho rằng vấn đề đó rất đáng quan tâm?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết nhân ngày Thương binh liệt sĩ 27/07; nêu lên ý nghĩa của những tấm gương hi sinh dũng cảm vì Tổ quốc, nhằm giáo dục lòng biết ơn đối với những người đã có công với Tổ quốc, thực hiện đạo lí “uống nước nhớ nguồn”

- Vấn đề này rất đáng quan tâm vì đất nước ta đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh, rất nhiều người đã hi sinh vì Tổ quốc; cần giáo dục cho thế hệ trẻ biết sống đúng đắn để xứng đáng với những người đã khuất; biết ơn những thế hệ cha anh đã ngã xuống để có cuộc sống hòa bình;…

- Vấn đề: Sự hy sinh của con người Việt Nam.

- Nguyên nhân: Đây là vấn đề mang tính lịch sử, bất cứ thời đại nào cũng có những con người hy sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do cho tổ quốc. Chúng ta được sống trong hòa bình, hạnh phúc cần phải ghi nhớ công ơn của họ.

- Văn bản Tượng đài vĩ đại nhất viết về vấn đề: sự hi sinh anh dũng của nhân dân vì nghĩa lớn, vì cộng đồng, vì dân tộc.

- Vấn đề đó rất đáng quan tâm là bởi: đây là vấn đề phổ biến, ở xung quanh chúng ta, vấn đề có ý nghĩa sâu rộng với cộng đồng.

CH cuối bài 2

Câu 2 (trang 45, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Mục đích của văn bản này là gì? Hãy chỉ ra những lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong văn bản để làm sáng tỏ mục đích đó.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản

Lời giải chi tiết:

- Mục đích của văn bản Tượng đài vĩ đại nhất nhằm nêu lên và thuyết phục người đọc về vấn đề: Để có cuộc sống hoà bình hôm nay, biết bao lớp người đi trước đã ngã xuống vì Tổ quốc.

- Để làm sáng tỏ vấn đề ấy, người viết đã nêu lên các lí lẽ và bằng chứng cụ thể, có sức thuyết phục. Chẳng hạn, về lí lẽ: “Trên dải đất hình chữ S này, mỗi ngọn núi, mỗi dòng sông, mỗi tấc đất đều thành sự tích, đều in hình bóng những anh hùng liệt sĩ xả thân vì dân tộc…”; về bằng chứng: “Biết bao nhà yêu nước cách mạng ra pháp trường, biết đầu rơi, máu chảy vẫn lạc quan, tin vào ngày mai chiến thắng. Hàng ngàn, hàng vạn chiến sĩ cách mạng bị địch bắt bớ tù đày, tra tấn bằng đủ thứ cực hình, vẫn một dạ trung kiên.”.

- Mục đích: Bày tỏ lòng biết ơn với thế hệ đi trước - những con người đã nguyện hy sinh để bảo vệ tổ quốc.

- Lí lẽ và dẫn chứng:

+ Lí lẽ 1: Mỗi làng quê Việt Nam, dù ở vùng nào, giai đoạn nào, cũng lưu giữ những câu chuyện về sự hi sinh cao cả vì nghĩa lớn, vì cộng đồng, dân tộc; Dẫn chứng 1: Những con người nhỏ bé… xả thân vì nghĩa lớn.

+ Lí lẽ 2: “Trên dải đất hình chữ S này, mỗi ngọn núi, mỗi dòng sông, mỗi tấc đất đều thành sự tích, đều in hình bóng những anh hùng liệt sĩ xả thân vì dân tộc…”; Dẫn chứng: “Trên mọi nẻo đường từ Tây Bắc… vững bền”.

+ Lí lẽ 3: “Cách hi sinh vì nghĩa lớn của ngươi con đất Việt luôn ngẩng cao đầu, hướng về phía trước”; Dẫn chứng 3: “Biết bao nhà cách mạng… chùn bước”.

- Mục đích của văn bản này là cho mọi người, nhất là thế hệ về sau biết và nhớ tới công lao to lớn của anh hùng đã hi sinh thân mình gìn giữ bảo vệ Tổ Quốc, có được cuộc sống ấm no như ngày nay.

- Những lí lẽ và bằng chứng cụ thể được tác giả nêu trong văn bản để làm sáng tỏ mục đích đó:

CH cuối bài 3

Câu 3 (trang 45, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Em hiểu “tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói tới là gì? Vì sao đó lại là “tượng đài vĩ đại nhất”?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

“Tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói tới là hình hài Tổ quốc nguyên vẹn, tròn đầy mà ở đó nhân dân được sống độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc.

Đó là “tượng đài vĩ đại nhất” bởi những anh hùng, những người con ưu tú đất Việt đã hi sinh xương máu để gìn giữ nền độc lập nước nhà, bảo vệ mẹ hiền đất nước, đặt nền móng cho sự phát triển sau này. Chỉ có tượng đài như thế thì mới xứng đáng với sự hi sinh to lớn của những lớp người đi trước và mới thực sự có ý nghĩa.

- “Tượng đài vĩ đại nhất”: Hình hài Tổ quốc, có máu xương, mồ hôi, công sức, trí tuệ của lớp lớp anh hùng, liệt sĩ qua bao thăng trầm vẫn nguyên vẹn, tròn đầy.

- Nguyên nhân: Đó là hình ảnh biểu tượng cho công lao của rất nhiều thế hệ con người Việt Nam.

- “Tượng đài vĩ đại nhất” mà tác giả muốn nói tới là hình hài Tổ Quốc

- Đó là “tượng đài vĩ đại nhất” là bởi đó là máu xương, mồ hôi, công sức, trí tuệ của lớp lớp anh hùng, liệt sĩ.

CH cuối bài 4

Câu 4 (trang 45, SGK Ngữ văn 7 tập 2)

Viết một đoạn văn (khoảng 6-8 dòng) giải thích vì sao thế hệ trẻ cần phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn".

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản.

Lời giải chi tiết:

Từ xa xưa, lòng biết ơn luôn được cha ông ta đề cao, phát huy như một truyền thống quý báu. Cùng với quan niệm trên, tục ngữ có câu “Uống nước nhớ nguồn”. Nghĩa hàm ẩn là khi chúng ta hưởng thụ bất cứ thành quả nào, dù là vật chất hay tinh thần, cũng phải nhớ đến công ơn người đã làm ra chúng. Ăn một bữa cơm no đủ phải nhớ đến người làm ra hạt gạo; mặc một chiếc áo ấm áp phải biết ơn người đã thêu dệt nên. Lòng biết ơn không chỉ là đức tính vĩ đại nhất mà còn là khởi nguồn của mọi đức tính tốt đẹp nhất của con người. Khi chúng ta biết ơn quá khứ, trân trọng giá trị nguồn cội cũng là khi chúng ta đang làm giàu vốn văn hoá cho bản thân và góp phần bảo vệ văn hoá truyền thống của đất nước. Tuy nhiên với sự phát triển hiện đại như hiện nay, những giá trị truyền thống đang ngày càng mai một, một bộ phận giới trẻ ngày nay đang quay lưng với truyền thống, sống ích kỷ, chỉ biết cho riêng mình. Chính vào lúc này đây, truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” - truyền thống biết ơn cần phải được đề cao hơn nữa. Bởi không có những bài học quá khứ làm sao có được thành công trong hiện tại và tương lai? Vậy nên, hãy chắt chiu những giá trị tốt đẹp từ quá khứ bằng lòng biết ơn, nhưng cũng vừa nhìn vào tương lai một cách đầy tích cực và chiến đấu với thực tại thật nhiệt huyết.

Uống nước nhớ nguồn” là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Trong cuộc sống, những thành quả mà con người được hưởng đều có nguồn gốc. Của cải vật chất các thứ do bàn tay người lao động làm ra. Đất nước giàu đẹp do cha ông gây dựng, bảo vệ và gìn giữ. Nhờ có lòng biết ơn, con người biết trân trọng mọi thứ trong cuộc sống. Từ đó, bản thân luôn cố gắng phấn đấu để trở thành một người có ích cho xã hội. Đồng thời, mọi người sẽ cảm thấy yêu mến, trân trọng bạn nhiều hơn. Như vậy, thế hệ trẻ cần phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.

Từ xưa đến nay, dân tộc Việt Nam vẫn quý trọng đạo lí “uống nước nhớ nguồn”. Đất nước Việt Nam đã trải qua hàng nghìn năm bị triều đình phong kiến phương Bắc đô hộ. Các vị anh hùng dân tộc như Hai Bà Trưng, Bà Triệu, Lê Lợi, Quang Trung là những con người có công với đất nước. Họ được nhân dân lập đền thờ để tưởng nhớ công ơn cứu nước. Đó chính là một biểu hiện của tấm lòng biết ơn. Đến với cuộc sống hiện đại, truyền thống tốt đẹp đó của ông cha ta lại càng được phát huy. Những chuyến viếng thăm lại chiến trường xưa, thăm hỏi các thương binh, lễ dân hương các liệt sĩ… đã thể hiện được tấm lòng biết ơn của nhân dân ta đối với những con người góp phần đem lại nền hòa bình cho dân tộc. Không chỉ vậy, lòng biết ơn giúp con người biết quý trọng mọi thứ trong cuộc sống. Từ đó, chúng ta sẽ biết cố gắng, nỗ lực để có được những điều tốt đẹp. Thái độ biết ơn, trân trọng cũng sẽ khiến cho mọi người xung quanh có cái nhìn thiện cảm, yêu mến bạn hơn. Chính vì vậy, thế hệ trẻ cần phải phát huy truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc.