Tác phẩm Cải ơi
I. Tìm hiểu chung
1. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
Tác phẩm Cải ơi! Do nhà văn Nguyễn Ngọc Tư sáng tác trong hoàn cảnh khá đặc biệt về mảnh đất và con người Nam Bộ mộc mạc và đầy sự giản dị và chân chất. Cải ơi – một truyện ngắn nằm trong tập truyện “Cánh đồng bất tận” được phát hành năm 2005.
2. Tóm tắt tác phẩm
“Cải ơi” – tác phẩm truyện ngắn đặc sắc của Nguyễn Ngọc Tư nói về một hành trình đầy gian khổ đi tìm đứacon gái thất lạc tên “Cải” của người cha tên “Năm” đã 10 năm trời. Cải không phải là con ruột của ông, đó là con riêng của vợ hai ông với người chồng trước đó nhưng với tình yêu con, bảo vệ con nên ông đã chăm sóc và nuôi dưỡng con như con đẻ của mình. Một tình cảnh éo le khiến gia đình ông mâu thuẫn, Cải làm mất đôi trâu của nhà nên đã bỏ nhà đi, ông Năm bị đồn tiếng xấu là hại con đem giấu xác. Tất cả mọi người bà con láng giềng đều không tin tưởng ông. Vì quá buồn bã ông Năm quyết định đi tìm Cải. Thấy được tình cảm sâu nặng của cha dành cho con mình qua những tiếng gọi “Cải ơi” của ông Năm.
Truyện ngắn “Cải ơi!” gây xúc động mạnh cho bạn đọc bởi tình cha sâu sắc, cùng lời văn mộc mạc nhưng chan chứa cảm xúc. Cái buồn trong “Cải ơi” dường như nhắc nhở bạn đọc thêm trân trọng, biết ơn những đấng sinh thành của mình - những người đã dốc hết sức mình để nuôi nấng chúng ta.
3. Bố cục
Chia các phần nội dung - Có mô tả ngắn mỗi phần.
- Đoạn 1: Từ đầu cho đến “…dứt khoát tìm được con Cải về”.
- Đoạn 2: Tiếp theo cho đến “…rủ đi ăn hủ tiếu”
- Đoạn 3: tiếp cho đến “…Chết lặng”
- Đoạn 4: còn lại
4. Ý nghĩa
Ngay từ tên truyện với hai chữ “Cải Ơi” đã cho thấy rất nhiều cảm xúc với những ý nghĩa nhan đề cho thấy tình cảm yêu thương của người cha dành cho con mặc dù bị nói tiếng xấu nhưng cha vẫn hết lòng vì con, bảo vệ con. Tiếng ‘ơi” như lời gọi đầy não nề, tuyệt vọng.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Nhân vật ông Năm Nhỏ:
- Xuất thân là người nông dân ở làng Cỏ Cháy.
- Hoàn cảnh đưa đẩy ông đến ngã ba Sương là sự ra đi của Cải.
- Số phận lưu lạc, đau khổ cùng phẩm chất được thể hiện qua hành trình tìm kiếm con:
+ Ròng rã tìm kiếm con mười hai năm, rơi vào những tình huống ngặt nghèo.
+ Giàu tình yêu thương con, giàu lòng tự trọng, không từ bỏ mọi cơ hội để tìm con.
+ Có lòng bao dung, vị tha, thương yêu những người đồng cảnh ngộ.
2. Nhân vật Thàn:
- Có ước mơ, hoài bão
- Có tình thương như ruột thịt, đồng cảm với ông Năm và tình yêu chân thành với Diễm Thương.
- Cuộc sống lưu lạc vì không thực hiện được ước mơ.
3. Nhân vật Diễm Thương:
- Có quá khứ đau buồn, bị cha mẹ bỏ rơi.
- Ngoại hình và tính cách lạnh lùng, vô cảm.
- Khao khát yêu thương vô bờ.
4. Tổng kết:
- Nội dung:
+ Đồng cảm, xót thương cho số phận đáng thương của những con người lưu lạc.
+ Ca ngợi những vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn của con người.
+ Đề ra những trăn trở, suy ngẫm về cách ứng xử của con người trong đời sống.
- Nghệ thuật:
+ Trật tự sự kiện trong truyện đan xen giữa quá khứ và hiện tại.
+ Ngôi kể thứ ba – người kể chuyện toàn tri.
+ Hệ thống điểm nhìn linh hoạt, sự hòa quyện giữa lời người kể và lời nhân vật.
+ Nghệ thuật xây dựng và miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế.
+ Ngôn ngữ đậm chất khẩu ngữ miền Nam.
Sơ đồ tư duy Tác phẩm Cải ơi
Tác phẩm Cải ơi
- I. Tác giả
- Nguyễn Hiền
- Nhà văn, nhà báo Việt Nam
- Phong cách: giản dị, chân thực, giàu cảm xúc
- II. Bối cảnh tác phẩm
- Thời kỳ đất nước có chiến tranh
- Cuộc sống khó khăn, thiếu thốn của người dân
- Sự hy sinh thầm lặng của những người ở lại
- III. Nội dung chính
- 1. Nhân vật Cải
- Cô bé Cải: thông minh, lanh lợi, giàu tình cảm
- Hoàn cảnh: mồ côi cha, mẹ đi kháng chiến
- Sống với bà nội, tự chăm sóc bản thân
- Mong ước: được gặp mẹ
- 2. Tình cảm của Cải với mẹ
- Thương mẹ sâu sắc, luôn nhớ về mẹ
- Gửi gắm tình cảm qua những vật nhỏ bé (búp bê, con chim)
- Chăm sóc, trò chuyện với những vật đó như đang trò chuyện với mẹ
- 3. Sự hy sinh của người mẹ
- Mẹ Cải: chiến sĩ cách mạng, dũng cảm, kiên cường
- Hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc
- Sự hy sinh thầm lặng, không đòi hỏi báo đáp
- 4. Bài học về tình yêu gia đình, lòng yêu nước
- Tình yêu thương gia đình là nguồn động viên to lớn
- Lòng yêu nước, tinh thần hy sinh vì Tổ quốc là cao đẹp
- Ca ngợi sự dũng cảm, kiên cường của người mẹ
- IV. Nghệ thuật
- Ngôn ngữ: giản dị, mộc mạc, giàu cảm xúc
- Miêu tả: chân thực, sinh động
- Tạo hình nhân vật: thành công, Cải hiện lên đáng yêu, cảm động
- Sử dụng yếu tố miêu tả, kể chuyện kết hợp
Kết luận:
"Cải ơi" là một tác phẩm cảm động, giàu ý nghĩa nhân văn. Tác phẩm đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc về tình yêu gia đình, lòng yêu nước và sự hy sinh cao cả của những người mẹ Việt Nam.
