Bài học hôm nay, các em học sinh lớp 5 sẽ cùng nhau tìm hiểu về hai loại câu cơ bản trong tiếng Việt: câu đơn và câu ghép. Việc nắm vững kiến thức này sẽ giúp các em viết văn, diễn đạt ý tưởng một cách rõ ràng và mạch lạc hơn.
Tusach.vn cung cấp đầy đủ lý thuyết, ví dụ minh họa và đáp án chi tiết các bài tập trong SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 Cánh diều, giúp các em học tập hiệu quả.
Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên; xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.
Trả lời câu hỏi 1 Nhận xét trang 11 SGK Tiếng Việt 5 Cánh diều
Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:
Biển luôn thay đổi màu tùy theo màu sắc mây trời. Trời xanh thẳm, biển cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch. Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương. Trời âm u mây mưa, biển xám xịt, nặng nề. Trời ầm ầm dông gió, biển đục ngầu, giận dữ.
VŨ TÚ NAM
Đánh số thứ tự các câu trong đoạn văn trên; xác định chủ ngữ, vị ngữ trong từng câu.
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ đoạn văn để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Đoạn văn trên gồm 5 câu, chủ ngữ và vị ngữ trong từng câu như sau:
Câu 1: “Biển (CN) / luôn thay đổi màu tùy theo sắc mây trời (VN).”
Câu 2: “Trời (CN) / xanh thẳm (VN), biển (CN) / cũng xanh thẳm như dâng cao lên, chắc nịch (VN).”
Câu 3: “Trời (CN) / rải mây trắng nhạt (VN), biển (CN) / mơ màng dịu hơi sương (VN).”
Câu 4: “Trời (CN) / âm u mây mưa (VN), biển (CN) / xám xịt, nặng nề (VN).”
Câu 5: “Trời (CN) / ầm ầm dông gió (VN), biển (CN) / đục ngầu, giận dữ (VN).”
Trả lời câu hỏi 2 Nhận xét trang 11 SGK Tiếng Việt 5 Cánh diều
Xếp các câu trên vào nhóm thích hợp:
a, Câu đơn (câu do một cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành).
b, Câu ghép (câu do hai hoặc nhiều cụm chủ ngữ - vị ngữ tạo thành).
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ đoạn văn để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
a) Câu đơn: Câu 1.
b) Câu ghép: Câu 2, Câu 3, Câu 4, Câu 5.
Trả lời câu hỏi 3 Nhận xét trang 11 SGK Tiếng Việt 5 Cánh diều
Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ - vị ngữ trong các câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn được không? Vì sao?
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ đoạn văn để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Có thể tách mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ trong các câu ghép ở đoạn văn trên thành một câu đơn. Vì mỗi cụm chủ ngữ – vị ngữ trong câu ghép đều có thể tồn tại độc lập, mang một ý nghĩa hoàn chỉnh và không phụ thuộc vào cụm chủ ngữ – vị ngữ khác.
Trả lời câu hỏi 1 Luyện tập trang 11 SGK Tiếng Việt 5 Cánh diều
Tìm câu ghép trong đoạn văn dưới đây. Xác định các vế câu trong từng câu ghép.
Vườn cây vào đông, lá vàng bay lả tả trên nền đất lạnh. Sương giá quấn quanh ngọn những cành cây khô. Đêm xuống, gió bấc thổi hun hút. Chú chim sâu rét. Chú đâm nản lòng. Chú nằm vo tròn trong cái tổ lá ngái treo đu đưa. Mặt Trời đã lên cao, chú mới ra khỏi tổ.
Phương pháp giải:
Em đọc kĩ đoạn văn để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Các câu ghép gồm:
Vườn cây vào đông, lá vàng bay lả tả trên nền đất lạnh
=> Chủ ngữ “Vườn cây”, vị ngữ “vào đông”; chủ ngữ “lá vàng”, vị ngữ “bay lả tả trên nền đất lạnh.”
Mặt Trời đã lên cao, chú mới ra khỏi tổ.
=> Chủ ngữ “Mặt trời”, vị ngữ “đã lên cao”; chủ ngữ “chú”, vị ngữ “mới ra khỏi tổ.”
Trả lời câu hỏi 2 Luyện tập trang 11 SGK Tiếng Việt 5 Cánh diều
Một bạn học sinh chép theo trí nhớ một đoạn văn của nhà văn Phong Thu nhưng chưa thật chính xác. Em hãy giúp bạn chuyển những cặp câu đơn có quan hệ chặt chẽ với nhau thành câu ghép.
Tất cả các bà mẹ đều yêu thương con mình. Con rét thì mẹ lạnh. Con ngã thì mẹ đau. Con đói. Ruột gan mẹ cồn cào. Con ngoan. Mặt mẹ nở hoa. Con hư. Lòng mẹ rầu rĩ…
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức câu ghép để trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Tất cả các bà mẹ đều yêu thương con mình. Con rét thì mẹ lạnh. Con ngã thì mẹ đau. Con đói, ruột gan mẹ cồn cào. Con ngoan, mặt mẹ nở hoa. Con hư, lòng mẹ rầu rĩ…
Chào mừng các em học sinh lớp 5 đến với bài học về câu đơn và câu ghép trong chương trình Tiếng Việt lớp 5 tập 2, sách Cánh Diều. Bài học này đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các em nắm vững kiến thức ngữ pháp, từ đó viết văn và giao tiếp hiệu quả hơn. Tusach.vn sẽ cùng các em khám phá chi tiết nội dung bài học này.
Câu đơn là câu chỉ chứa một mệnh đề. Mệnh đề là một bộ phận của câu có chứa chủ ngữ và vị ngữ. Ví dụ:
Trong những ví dụ trên, mỗi câu chỉ có một chủ ngữ và một vị ngữ, thể hiện một ý nghĩa hoàn chỉnh.
Câu ghép là câu chứa hai hoặc nhiều mệnh đề. Các mệnh đề trong câu ghép được liên kết với nhau bằng các liên từ hoặc dấu câu.
Ví dụ:
Trong những ví dụ trên, mỗi câu chứa nhiều hơn một chủ ngữ và vị ngữ, thể hiện nhiều ý nghĩa liên kết với nhau.
Để phân biệt câu đơn và câu ghép, các em cần xác định xem câu đó có bao nhiêu mệnh đề. Nếu câu chỉ có một mệnh đề thì đó là câu đơn. Nếu câu có hai hoặc nhiều mệnh đề thì đó là câu ghép.
Dưới đây là bảng so sánh:
| Đặc điểm | Câu đơn | Câu ghép |
|---|---|---|
| Số lượng mệnh đề | Một | Hai hoặc nhiều |
| Cách liên kết | Không có | Liên từ hoặc dấu câu |
Bài tập trang 11 yêu cầu các em xác định các câu đơn và câu ghép trong đoạn văn. Để làm bài tập này, các em cần đọc kỹ đoạn văn, xác định chủ ngữ và vị ngữ của mỗi câu, sau đó xác định xem câu đó có bao nhiêu mệnh đề.
Ví dụ:
Đoạn văn: “Bà tôi năm nay đã ngoài bảy mươi tuổi. Bà vẫn còn khỏe mạnh và minh mẫn. Bà thường kể cho tôi nghe những câu chuyện cổ tích.”
Để củng cố kiến thức về câu đơn và câu ghép, các em có thể thực hành thêm với các bài tập sau:
Hy vọng bài học về câu đơn và câu ghép trang 11 SGK Tiếng Việt lớp 5 tập 2 Cánh Diều này đã giúp các em hiểu rõ hơn về hai loại câu cơ bản trong tiếng Việt. Hãy luyện tập thường xuyên để nắm vững kiến thức và áp dụng vào thực tế nhé!
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại hỏi thầy cô hoặc truy cập Tusach.vn để được hỗ trợ.
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập