Bài viết này cung cấp bản soạn bài Lá Diêu Bông đầy đủ và chi tiết, thuộc chương trình Ngữ văn 12 tập 1, sách Chân trời sáng tạo. Chúng tôi giúp bạn hiểu rõ nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm này.
Với phần soạn văn 12 này, học sinh có thể dễ dàng nắm bắt kiến thức, chuẩn bị tốt cho các bài kiểm tra và nâng cao khả năng phân tích văn học.
Những hình ảnh trong hai đoạn thơ đầu cho bạn biết điều gì về tâm tư của người chị và cảm xúc của chủ thể trữ tình đối với chị? Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong bốn đoạn thơ tiếp theo.
Trả lời Câu hỏi 1 trang 48 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Những hình ảnh trong hai đoạn thơ đầu cho bạn biết điều gì về tâm tư của người chị và cảm xúc của chủ thể trữ tình đối với chị?
Phương pháp giải:
Đọc hai đoạn thơ đầu và phân tích
Lời giải chi tiết:
Cách 1
“Em” là nhân vật trữ tình của bài thơ, là hình tượng người trực tiếp thổ lộ suy nghĩ, cảm xúc, tâm trạng trong tác phẩm. “Em” đặt trong mối tương quan với nhân vật “Chị”, là nguồn cơn của mọi cảm xúc, suy nghĩ và hành động của nhân vật trữ tình. Mối quan hệ “Chị-Em” xuyên suốt tác phẩm như một cảm hứng chủ đạo.
Phần đầu là lời thách đố của Chị đồng thời cũng là khởi nguồn cho câu chuyện của nhân vật trữ tình. “Em" tìm cho chị chiếc lá diêu bông và tìm cho mình hạnh phúc đợi chờ. Mãi vẫn là những ngày vụng dại, mãi mãi là một tình yêu trong sáng của tuổi học trò. Chuỗi thời gian quả là đằng đẵng với những cuộc kiếm tìm.
- Nhân vật Chị được xuất hiện với dáng vẻ Chị Hai Quan họ- người gái quê Kinh Bắc qua trang phục váy Đình Bảng. Hình ảnh người Chị đi tìm “Lá” hay đi tìm hạnh phúc tình yêu? Qua những tình tiết thách đố, ta càng thấy người Chị có những diễn biến tâm trạng đầy uẩn khúc, khó hiểu và có cả sự xao động, không bình thường.
- Nhân vật trữ tình ngây thơ, non nớt, cố gắng tìm kiếm lá diêu bông để lấy chị làm vợ.
Nhân vật "Em" trong tác phẩm là người trực tiếp bộc bạch những suy nghĩ, cảm xúc và tâm trạng của mình. "Em" được đặt trong mối tương quan với "Chị", là nguồn cơn cho mọi cảm xúc, suy nghĩ và hành động của "Em". Mối quan hệ "Chị-Em" xuyên suốt tác phẩm như một sợi dây liên kết, dẫn dắt mạch cảm xúc của bài thơ.
Phần đầu tác phẩm là lời thách đố của "Chị", đồng thời cũng là khởi nguồn cho hành trình tìm kiếm của "Em". "Em" tìm cho "Chị" chiếc lá diêu bông, và đồng thời cũng tìm kiếm hạnh phúc cho chính mình. Những ngày tháng vụng dại của tuổi học trò trôi qua, cùng với đó là một tình yêu trong sáng và những cuộc kiếm tìm dai dẳng.
Trả lời Câu hỏi 2 trang 48 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ điệp ngữ trong bốn đoạn thơ tiếp theo. Liệt kê những hình ảnh, chi tiết đáng chú ý trong bốn đoạn thơ này và nhận xét về sự khác biệt trong phản ứng và cảm xúc của người chị qua các đoạn thơ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bốn đoạn thơ tiếp và đưa ra câu trả lời
Lời giải chi tiết:
Cách 1
“Em tìm thấy lá"
“Em tìm thấy lá"
“Em tìm thấy lá"
“Em cầm chiếc lá"
→ Cấu trúc ngữ pháp lặp lại 4 lần có ý nghĩa nhấn mạnh hành trình nỗ lực kiếm tìm không mệt mỏi của nhân vật trữ tình.
- Biện pháp tu từ điệp ngữ nhân mạnh hành trình nỗ lực kiếm tìm không mệt mỏi của nhân vật trữ tình, miêu tả tâm trạng của chị qua bốn lần nhận lá được diễn tả ở những cung bậc tình cảm khác nhau
+ Để diễn tả lần thứ nhất Em đưa Lá, câu thơ đã chỉ ra thời gian rất ngắn – “Hai ngày sau Em tìm thấy Lá”. Vẫn là thơ lục bát, nhưng cách ngắt nhịp 3/4 và cách sử dụng thanh điệu lại không theo lối truyền thống, bởi năm thanh bằng đứng đầu và hai thanh trắc- “thấy Lá” đứng cuối, hai danh từ Em và Lá được viết hoa. Điều đó đã cho thấy tình thực của Em khá rõ- rất yêu Chị.
+ Lần thứ hai, Em đưa Lá vào thời gian sau một năm. Vậy là từ “hai ngày” sang “mùa đông năm sau”, cái “lắc đầu” của Chị có cảm giác nhẹ hơn cái giận dữ ban đầu, Chị đã lờ đi như một sự phủ nhận. Đến ngày cưới, thì thực sự Chị đã yên phận. Trong cái yên phận ấy dường như còn có cả niềm vui bên trong nên “Chị cười, xe chỉ ấm trôn kim”.
+ Lần thứ ba, chị xoè lòng bàn tay, nhìn thời gian trôi đi như cả đời người vậy qua kẽ những ngón tay ấp vào mặt. Động tác ấy của Chị như để che dấu một điều gì.
+ Lần thứ tư, Chị thừa nhận một cách âm thầm, đau khổ, không nói ra cho Em biết, cũng không dám nhìn vì sợ nhìn thì càng đau khổ thêm. Cũng có thể lần này, Chị thấy tình của Em chân thật quá, vĩ đại trùm lấp cả Chị.
“Em cầm chiếc lá" lặp lại 4 lần có ý nghĩa nhấn mạnh hành trình nỗ lực kiếm tìm không mệt mỏi của nhân vật trữ tình.
Trả lời Câu hỏi 3 trang 48 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Theo bạn, hình ảnh lá diêu bông biểu trưng cho điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ bài thơ
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hình tượng “Lá Diêu Bông” tượng trưng cho cái đẹp tiêu biểu của tình yêu đơn phương. Nó không chỉ đơn giản là sự tuyệt vọng, là câu chuyện tình yêu, mà lớn hơn thế, nó nêu một vấn đề phổ quát về khát vọng hạnh phúc, ước mơ cuộc đời.
Hình ảnh lá diêu bông tượng trưng cho cái đẹp lý tưởng của tình yêu. Trong cuộc đời, việc đi tìm lý tưởng luôn đầy gian lao vất vả, cũng lắm thác nhiều ghềnh. Điều nhà thơ muốn nhấn ở đây là ý nghĩa mơ ước cuộc đời, là một tình yêu đẹp. Vì thế bài thơ bộc lộ ý nghĩa nhân bản lớn, chứ không chỉ đơn giản là câu chuyện tình.
Hình tượng “Lá Diêu Bông” tượng trưng cho:
- Tình yêu đầu thơ ngây, trong sáng:
+ "Đứa nào tìm được Lá Diêu bông từ nay ta gọi là chồng".
- Niềm khao khát hạnh phúc:
+ "Hai ngày Em tìm thấy Lá", "Mùa đông sau Em tìm thấy Lá".
- Sự chờ đợi, hy vọng:
+ "Chị cười se chỉ ấm trôn kim", "Chị không nhìn".
- Nỗi buồn, thất vọng:
+ "Xoè tay phủ mặt", "Chị không nhìn".
- Cuộc đời long đong, lận đận:
+ "Từ thuở ấy em cầm chiếc lá. Đi đầu non cuối biển. Gió quê vi vút gọi. Diêu bông hời. Ới Diêu bông.".
Trả lời Câu hỏi 4 trang 48 SGK Văn 12 Chân trời sáng tạo
Điều bạn ấn tượng nhất về bài thơ là gì? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp.
Phương pháp giải:
Đọc hai đoạn thơ đầu và phân tích
Lời giải chi tiết:
Cách 1
Hình tượng lá diêu bông: Lá Diêu Bông là biểu tượng rất quan trọng của bài thơ cũng như của nhân vật trữ tình. Đây không chỉ là sợi chỉ gắn kết mọi sự việc, mọi mối quan hệ, mọi nhân vật vào trong một câu chuyện tình buồn. Nó còn là một biểu tượng đa nghĩa, biểu trưng cho mối tình hư ảo, lá bùa tình yêu… và cũng biểu trưng cho cái đẹp.
Điều ấn tượng đó là tình cảm của nhân vật trữ tình đối với người chị, bài thơ là hành trình tìm kiếm tình yêu đầy khát vọng.
Điều ấn tượng nhất của bài thơ Lá Diêu Bông: Hình ảnh "lá diêu bông" - một loài hoa dại bình dị nhưng đầy sức gợi. Nó là biểu tượng cho tình yêu trong sáng, hồn nhiên của tuổi học trò.
Bài thơ Lá Diêu Bông của Nguyễn Khuyến là một trong những tác phẩm tiêu biểu của thơ trào phúng Việt Nam. Bài thơ thể hiện sự châm biếm sâu sắc đối với xã hội đương thời, đồng thời bộc lộ nỗi niềm u hoài, cô đơn của tác giả.
Bài thơ miêu tả cảnh một cây diêu bông tàn lụi, lá rơi rụng, gợi lên nỗi buồn man mác, sự cô đơn của tác giả. Qua đó, tác giả thể hiện sự châm biếm đối với những kẻ quyền lực, sống xa hoa, vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân.
Bài thơ có thể chia thành ba đoạn chính:
Nguyễn Khuyến sử dụng những hình ảnh tả thực, sinh động để miêu tả cảnh cây diêu bông tàn lụi. Những từ ngữ như “tàn”, “rụng”, “lá khô” gợi lên một không gian u ám, buồn bã. Việc miêu tả chi tiết cảnh vật giúp tác giả tạo ra một bức tranh thiên nhiên ảm đạm, phản ánh tâm trạng của mình.
Nỗi buồn, sự cô đơn của tác giả được thể hiện qua những câu thơ đầy tâm trạng. Tác giả cảm thấy cô đơn, lạc lõng giữa cuộc đời. Sự cô đơn này không chỉ xuất phát từ hoàn cảnh cá nhân mà còn từ sự bất lực trước những bất công, tiêu cực của xã hội.
Ở đoạn cuối, Nguyễn Khuyến thể hiện sự châm biếm sâu sắc đối với xã hội đương thời. Tác giả mỉa mai những kẻ quyền lực, sống xa hoa, vô cảm trước nỗi khổ của nhân dân. Sự châm biếm này được thể hiện qua những hình ảnh tương phản, những câu nói mỉa mai, châm biếm.
Bài thơ Lá Diêu Bông sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc:
Bài thơ Lá Diêu Bông là một tác phẩm tiêu biểu của thơ trào phúng Việt Nam. Bài thơ thể hiện sự châm biếm sâu sắc đối với xã hội đương thời, đồng thời bộc lộ nỗi niềm u hoài, cô đơn của tác giả. Bài thơ có giá trị nhân văn sâu sắc, góp phần vào việc phê phán những thói hư tật xấu của xã hội.
Hy vọng bài soạn bài Lá Diêu Bông Ngữ văn 12 tập 1 Chân trời sáng tạo này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm và đạt kết quả tốt trong học tập. Hãy truy cập tusach.vn để xem thêm nhiều tài liệu học tập hữu ích khác!
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập