Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều

Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều - Tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Khuyến

Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất của nhà thơ Nguyễn Khuyến, thuộc thể loại thơ trào phúng. Bài thơ thể hiện sự châm biếm sâu sắc đối với những thói hư tật xấu của xã hội phong kiến đương thời, đặc biệt là sự giả dối, lừa lọc trong thi cử.

Bài học về sự thật, lòng tự trọng và tinh thần phê phán được thể hiện rõ nét qua những hình ảnh sinh động và ngôn ngữ hài hước. Đây là một tác phẩm quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 8, giúp học sinh rèn luyện khả năng phân tích, đánh giá và cảm thụ văn học.

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường

TÔI ĐI HỌC

(Thanh Tịnh)

Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.

Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Qúy và không đi ra đồng nô đùa như thằng Sơn nữa.

Trong chiếc áo vải dù đen dài, tôi cảm thấy mình trang trọng và đứng đắn. Dọc đường thấy mấy cậu nhỏ trạc bằng tuổi tôi áo quần tươm tất, nhí nhảnh gọi tên nhau hay trao sách vở cho nhau xem mà tôi thèm. Hai quyển vở mới đang ở trên tay tôi đã bắt đầu thấy nặng. Tôi bặm tay ghì thật chặt, nhưng một quyển cũng xệch ra và chênh đầu chúi xuống đất. Tôi xóc lên và nắm lại cẩn thận. Mấy cậu đi trước ôm sách vở nhiều lại kèm cả bút thước nữa. Nhưng mấy cậu không để lộ vẻ khó khăn gì hết.

Tôi muốn thử sức mình nên nhìn mẹ tôi:

- Mẹ đưa bút thước cho con cầm

Mẹ tôi cúi đầu nhìn tôi với cặp mắt thật âu yếm:

- Thôi để mẹ cầm cũng được

Tôi có ngay cái ý nghĩ vừa non nớt vừa ngây thơ này: chắc chỉ người thạo mới cầm nổi bút thước.

Ý nghĩ thoáng qua ấy trong trí óc tôi nhẹ nhàng như một làn mây lướt ngang trên ngọn núi

Trước sân trường làng Mĩ Lý dày đặc cả người. Người nào áo quần cũng sạch sẽ, gương mặt cũng vui tươi và sáng sủa.

Trước đó mấy hôm, lúc đi ngang qua làng Hòa An […], tôi có ghé lại trường một lần. Lần ấy trường đối với tôi là một nơi xa lạ. Tôi đi chung quanh các lớp để nhìn qua mấy bản đồ treo trên tường. Tôi không có cảm tưởng nào khác là nhà trường cao ráo và sạch sẽ hơn các nhà trong làng.

Nhưng lần này lại khác. Trước mắt tôi trường Mĩ Lý vừa xinh xắn vừa oai nghiêm như cái đình làng Hòa Ấp. Sân nó rộng, mình nó cao hơn trong những buổi trưa hè vắng lặng. Lòng tôi đâm ra lo sợ vẩn vơ.

Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dám nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng bên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thèm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.

Sau một hồi trống thúc vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp. Cảm thấy mình chơ vơ là lúc này. Vì chung quanh là những cậu bé vụng về lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa, hai chân các cậu cứ dềnh dàng mãi. Hết co lên một chân, các cậu lại duỗi mạnh như đá một quả ban tưởng tượng. Chính lúc này, toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.

Ông đốc trường Mỹ Lý cho gọi mấy cậu học trò mới đứng trước lớp ba. Trường làng nhỏ nên không có phòng riêng của ông đốc. Trong lúc ông đọc tên từng người, tôi cảm thấy như quả tim tôi ngừng đập. Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. Nghe gọi đến tên, tôi tự nhiên giật mình và lúng túng.

Sau khi đọc xong mấy mươi tên đã viết sẵn trên mảnh giấy lớn, ông đốc nhìn chúng tôi nói sẽ:

- Thế là các em đã vào lớp năm. Các em phải gắng học để thầy mẹ được vui lòng và để thầy dạy các em được sung sướng. Các em đã nghe chưa? (Các em đều nghe nhưng không em nào dám trả lời. Cũng may đã có tiếng dạ ran của phụ huynh đáp lại.)

Ông đốc nhìn chúng tôi với cặp mắt hiền từ và cảm động. Mấy cậu học trò trong lớp ba cũng đa nhau quay đầu nhìn ra. Và ngoài đường cũng có mấy người đứng dừng lại để nhìn vào. Trong những phút giây này, chúng tôi được người ta ngắm nhìn nhiều hơn hết. Vì vậy đã lúng túng chúng tôi càng lúng túng hơn.

Ông đốc lấy cặp kính trắng xuống rồi nói:

- Thôi, các em lên đứng đây sắp hàng để vào lớp.

Tôi cảm thấy sau lưng tôi có một bàn tay dịu dàng đẩy tôi tới trước. Nhưng người tôi lúc ấy tự nhiên thấy nặng nề một cách lạ. Không giữ được chéo áo hay cánh tay người thân, vài ba cậu đã từ từ bước lên đứng dưới hiên lớp. Các cậu lưng lẻo nhìn ra sân, nơi mà những người thân đang nhìn các cậu với cặp mắt lưu luyến. Một cậu đứng đầu ôm mặt khóc. Tôi bất giác quay lưng lại rồi dúi đầu vào lòng mẹ tôi nức nở khóc theo. Tôi nghe sau lưng tôi, trong đám học trò mới, vài tiếng thút thít đang ngập ngừng trong cổ. Một bàn tay quen nhẹ vuốt mái tóc tôi.

Ông đốc tươi cười nhẫn nại chờ chúng tôi.

- Các em đừng khóc. Trưa nay, các em được về nhà cơ mà. Và ngày mai lại được nghỉ cả ngày nữa.

Sau khi thấy hai mươi tám cậu học trò sắp hàng đều đặn dưới hiên trường, ông đốc liền ra dấu cho chúng tôi đi vào lớp năm. Một thầy trẻ tuổi, gương mặt tươi cười, đang đón chúng tôi trước cửa lớp. Trong thời thơ ấu, tôi chưa lần nào thấy xa mẹ như tôi lần này. Tôi cũng lấy làm lạ.

Vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng Lê Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết.

Một mùi hương lạ xông lên trong lớp. Trông hình gì treo trên tường tôi cũng thấy lạ và hay. Tôi nhìn bàn ghế chỗ tôi ngồi rất cẩn thận rồi tự nhiên lạm nhận là vật riêng của mình. Tôi nhìn gười bạn tí hon ngồi bên tôi, một người bạn tôi chưa hề quen biết, nhưng lòng tôi vẫn không cảm thấy sự xa lạ chút nào. Sự quyến luyến tự nhiên và bất ngờ quá đến tôi cũng không dám tin là có thật.

Một con chim liệng đến đứng trên bờ cửa sổ, hót mấy tiếng rụt rè rồi vỗ cánh bay cao.

Tôi đưa mắt thèm thuồng nhìn theo cánh chim. […] Nhưng tiếng phấn của thầy tôi gạch mạnh trên bảng đen đã đưa tôi về cảnh thật.

Tôi vòng tay lên bàn chăm chỉ nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đánh vần đọc:

Bài tập viết: Tôi đi học.

Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều: Tổng quan và Phân tích Chi Tiết

Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều của Nguyễn Khuyến là một kiệt tác thơ trào phúng, ra đời trong bối cảnh xã hội phong kiến Việt Nam đang suy tàn. Bài thơ không chỉ đơn thuần là một câu chuyện về việc đi học mà còn là một bức tranh châm biếm sâu sắc về sự giả dối, thói đời và những bất cập trong hệ thống giáo dục lúc bấy giờ.

Tác giả Nguyễn Khuyến và Phong cách Thơ Trào Phúng

Nguyễn Khuyến (1835-1909) là một nhà thơ lớn của văn học Việt Nam, nổi tiếng với phong cách thơ trào phúng độc đáo. Ông thường sử dụng những hình ảnh gần gũi, đời thường để châm biếm những hiện tượng xã hội một cách tinh tế và sâu sắc. Thơ của Nguyễn Khuyến mang đậm tính dân gian, gần gũi với đời sống của người nông dân.

Nội dung và Nghệ thuật của Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều

Bài thơ kể về một cậu học trò nghèo, không có điều kiện sắm sửa đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập. Cậu ta phải dùng đến những vật dụng đơn sơ, thậm chí là những vật dụng không liên quan đến việc học để thay thế. Hình ảnh “tôi đi học tám cánh diều” là một hình ảnh độc đáo, thể hiện sự nghèo khó, thiếu thốn của cậu học trò. Tuy nhiên, đằng sau hình ảnh đó là sự châm biếm sâu sắc đối với những người có tiền, có địa vị, nhưng lại không thực sự quan tâm đến việc học hành.

Phân tích chi tiết các khổ thơ

Khổ thơ 1: Giới thiệu tình huống và nhân vật chính – cậu học trò nghèo.
Khổ thơ 2: Mô tả những vật dụng học tập “độc đáo” của cậu học trò.
Khổ thơ 3: Thể hiện sự châm biếm đối với những người có điều kiện, nhưng lại không thực sự quan tâm đến việc học.
Khổ thơ 4: Khẳng định sự chân thành, ham học hỏi của cậu học trò.

Giá trị Nghệ thuật của Bài Thơ

Bài thơ sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật đặc sắc, như:

Châm biếm: Sử dụng những hình ảnh tương phản, mỉa mai để phê phán những thói hư tật xấu của xã hội.
Hài hước: Sử dụng ngôn ngữ hài hước, dí dỏm để tạo ra tiếng cười.
Hình ảnh thơ sinh động: Sử dụng những hình ảnh gần gũi, đời thường để tạo ra những ấn tượng sâu sắc.
Ngôn ngữ dân gian: Sử dụng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với đời sống của người nông dân.

Bài học Rút ra từ Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều

Bài thơ Tôi đi học 8 Cánh diều mang đến cho chúng ta nhiều bài học quý giá:

Giá trị của sự thật: Sự chân thành, thật thà là quan trọng hơn những hình thức bên ngoài.
Lòng tự trọng: Không nên tự ti, mặc cảm về hoàn cảnh khó khăn của bản thân.
Tinh thần phê phán: Cần có khả năng phê phán những thói hư tật xấu của xã hội.
Ham học hỏi: Luôn luôn cố gắng học hỏi, trau dồi kiến thức.

Bài tập Vận dụng

Để hiểu sâu hơn về văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều, bạn có thể thực hiện các bài tập sau:

Tóm tắt nội dung chính của bài thơ.
Phân tích các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài thơ.
Viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của bạn về bài thơ.

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Văn bản Tôi đi học 8 Cánh diều. Hãy truy cập tusach.vn để khám phá thêm nhiều tài liệu học tập hữu ích khác!