Tê - dê
1. Tóm tắt
Văn bản “Tê-đê” ngợi ca người anh hùng Tê-đê đã vượt qua nhiều thử thách, khó khăn bằng bản lĩnh và trí tuệ để chứng tỏ bản thân. Anh là một người dũng cảm, không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, là người anh hùng trừ nạn cho dân và thực hiện khát vọng của người dân. Câu chuyện còn gửi gắm những thông điệp ý nghĩa về tình cha con, tình yêu thuỷ chung.
2. Tìm hiểu chung
a. Thể loại: Thần thoại
b. Bố cục
Văn bản chia thành 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “người dân A-ten mến mộ”: Xuất thân và ý chí mạnh mẽ phẩm chất anh hùng của Tê – dê
- Phần 2: Tiếp theo đến “gọi là biển Ê-giê”: Cuộc chiến đấu giữa Tê-dê và con quái vật Mi-mô-tơ.
- Phần 3: Còn lại: Tê-dê lên làm vua và xứ A-ten trở thành xứ sở hòa bình, hạnh phúc.
3. Tìm hiểu chi tiết
a. Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện.
- Không gian: thành A-ten, Hy Lạp
- Thời gian: thời cổ đại
- Các sự kiện chính
+ Tê-đê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.
+ Tê-đê đã quét sạch mọi đầu mối đau khổ cho khách bộ hành và trở thành người anh hùng khi tới A-ten
+ Tê-đê trở thành người kế vị thành A-ten
+ Tê-đê tự nguyện trở thành một trong những nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ.
+ Tê-đê được cô gái A-ri-an giúp đỡ, thành công giết chết con bò và trốn khỏi Mê Cung
+ A-ri-an mất trên đường trở về, Tê-đê vì quá đau khổ mà quên căng cánh buồm trắng
+ Vua Ê-giê trông thấy cánh buồm đen biết con mình đã chết liền gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển
+ Tê-đê trở thành vua xứ A-ten, xây dụng một thành phố hạnh phúc và thịnh vượng nhất trên Trái Đất.
b. Những phẩm chất của nhân vật Tê-dê và quan niệm về người anh hùng của người anh hùng của người Hy lạp thời cổ đại.
- Phẩm chất của Tê-đê:
+ Bản lĩnh, dũng cảm: muốn chứng tỏ sức mạnh, không thích những gì quá an toàn và nhàn nhã, dám chiến đấu với con bò Mi-nô-tơ
+ Trí tuệ: Tê-dê tử bỏ vương quyền và tổ chức một khối cộng đồng, lập một hội trường lớn để các công dân hội họp và biểu quyết.
+ Thuỷ chung: Tê-đê cùng A-ri-an bỏ trốn sau khi thoát khỏi mê cung và chàng đã vô cùng đau khổ trước cái chết của nàng
- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp thời cổ đại: là những con người có sức mạnh phi thường, có trí tuệ, bản lĩnh và lòng dũng cảm, có thể trừ nạn cho dân, đem đến cho dân một cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng.
c. Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại tê-dê.
- Những yếu tố tưởng tượng kì ảo li kì, hấp dẫn
- Nhân vật vừa mang sức mạnh của thần linh, vừa mang dáng dấp của con người.
- Tình huống truyện kịch tính, bất ngờ
- Phản ánh khát vọng của người cổ đại phương Tây về con người và xã hội.
d. Giá trị nội dung
- Ca ngợi sức mạnh và ý chí của Tê – dê
- Thể hiện niềm tin, mơ ước, khát vọng của nhân dân về người anh hùng bảo vệ đất nước.
- Phản ánh khát vọng của người cổ đại phương Tây về con người và xã hội.
e. Giá trị nghệ thuật
- Những yếu tố tưởng tượng kì ảo li kì, hấp dẫn
- Nhân vật vừa mang sức mạnh của thần linh, vừa mang dáng dấp của con người.
- Tình huống truyện kịch tính, bất ngờ
Sơ đồ tư duy tác phẩm Tê - dê
Sơ đồ tư duy tác phẩm "Tê Dê" - Nguyễn Thành Long
1. Tổng quan tác phẩm
- Thể loại: Truyện ngắn
- Xuất xứ: Tập truyện "Những người lính" (1969)
- Bối cảnh: Chiến tranh Việt Nam, vùng cao Tây Nguyên
- Ngôi kể: Ngôi thứ nhất (xưng "tôi")
2. Nhân vật
- Tê Dê:
- Người Ê-đê, già làng
- Biểu tượng cho văn hóa truyền thống, sự gắn bó với đất đai
- Tính cách: Hiền từ, thông thái, kiên định, giàu lòng yêu nước
- "Tôi" (người lính):
- Đại diện cho thế hệ trẻ, có lý tưởng cách mạng
- Ban đầu có thái độ khinh thường, sau cảm phục Tê Dê
- Sự thay đổi trong nhận thức về văn hóa, con người Tây Nguyên
- Các nhân vật phụ: Lính trinh sát, dân làng Ê-đê
3. Nội dung chính
- Sự gặp gỡ, giao lưu giữa người lính và già làng Tê Dê.
- Sự tôn trọng văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc Ê-đê.
- Sự thức tỉnh về giá trị truyền thống, lòng yêu nước của người lính.
- Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn, phẩm chất cao quý của người dân Tây Nguyên.
4. Nghệ thuật
- Sử dụng ngôn ngữ giản dị, chân thực, đậm chất Tây Nguyên.
- Miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, sâu sắc.
- Sử dụng các biện pháp so sánh, ẩn dụ, nhân hóa hiệu quả.
- Cấu trúc truyện hợp lý, tình huống truyện độc đáo.
5. Ý nghĩa tác phẩm
- Ca ngợi vẻ đẹp văn hóa, con người Tây Nguyên.
- Khuyến khích sự tôn trọng, hiểu biết lẫn nhau giữa các dân tộc.
- Góp phần vào việc bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
- Thể hiện tình yêu quê hương, đất nước sâu sắc.
