Giải Bài tập 1 trang 19 sách bài tập Ngữ văn 12 - kết nối tri thức

Phân tích những đặc trưng của văn học lãng mạn được thể hiện trong bốn câu đầu của bài thơ.

Phương pháp giải:

Đọc lại kiến thứ về văn học lãng mạn

Đọc kĩ bốn câu đầu bài thơ

Lời giải chi tiết:

Bốn câu đầu của bài thơ Vội vàng thể hiện những đặc trưng của văn học lãng mạn:

  – Đề cao cái tôi cá nhân, khẳng định khát vọng mạnh mẽ, ý chí phi thường của nhân vật trữ tình (muốn tắt nắng, buộc gió, muốn chống lại quy luật tự nhiên để lưu giữ mọi vẻ đẹp của cuộc sống).

  – Hướng tới một thực tại lí tưởng, thế giới vĩnh cửu của cái đẹp.

  – Ca ngợi vẻ đẹp của cuộc sống tràn đầy hương sắc.

  – Sử dụng thủ pháp tương phản, đối lập giữa một bên là sự phôi pha của cái đẹp, của sự sống và một bên là ý chí mạnh mẽ muốn vĩnh cửu hoá vẻ đẹp của trần gian.

Đọc đoạn thơ từ “Tôi sung sướng” đến “Chẳng bao giờ nữa...” và cho biết: Giọng điệu băn khoăn, hoài nghi của nhân vật trữ tình trong đoạn này có mâu thuẫn với giọng điệu vui tươi, phấn chấn, mạnh mẽ trong đoạn thơ gồm bảy câu kề trước đó không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ đoạn thơ

Chú ý các tính từ thể hiện giọng điệu ở đoạn trên và đoạn trước

Lời giải chi tiết:

Giọng điệu băn khoăn, hoài nghi của nhân vật trữ tình được thể hiện qua cấu trúc ngữ pháp đứt đoạn (“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:), qua sự tương phản trong mỗi dòng thơ (“Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,...).

Thoạt nhìn, tưởng chừng có sự mâu thuẫn giữa giọng điệu của đoạn thơ này với giọng điệu tươi vui, phấn chấn, mạnh mẽ trong đoạn thơ gồm bảy câu liền trước đó. Tuy nhiên, sự thay đổi đột ngột trong giọng điệu này thể hiện hai trạng thái vừa đối lập vừa thống nhất thường trực bên trong chủ thể trữ tình: Càng say mê với sự sống bao nhiêu thì “tôi” càng nuối tiếc, âu lo bấy nhiêu trước sự chảy trôi của thời gian, kéo theo sự phôi pha của cái đẹp, của tuổi trẻ.

Câu thơ “Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!” trong lần in thứ hai được tác giả sửa thành: “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”. Theo bạn, câu thơ nào hay hơn? Vì sao?

Phương pháp giải:

Phân tích bài thơ trong các trường hợp và đưa ra so sánh

Lời giải chi tiết:

Cả hai câu thơ đều có vẻ đẹp riêng và mang lại những cảm xúc khác nhau cho người đọc. Tuy nhiên, nếu phải chọn một câu thơ hay hơn, mình sẽ chọn câu “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”. Dưới đây là lý do:

  - Ý nghĩa sâu sắc và triết lý

+ “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”: Câu thơ này mang ý nghĩa triết lý sâu sắc về sự quý giá và ngắn ngủi của tuổi trẻ. Nó nhắc nhở chúng ta rằng tuổi trẻ chỉ đến một lần trong đời, và chúng ta nên trân trọng, tận hưởng từng khoảnh khắc. Sự thắm lại của tuổi trẻ là điều không thể, vì vậy, câu thơ này gợi lên cảm giác tiếc nuối và khuyến khích sống hết mình.

+ “Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!”: Câu thơ này cũng mang ý nghĩa về sự chia ly và không thể gặp lại, nhưng nó không nhấn mạnh vào sự quý giá của tuổi trẻ mà chỉ đơn thuần là sự gặp lại hay không gặp lại.

  - Âm điệu và nhịp điệu

+ “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”: Câu thơ này có âm điệu nhẹ nhàng, uyển chuyển và dễ đi vào lòng người. Nhịp điệu của câu thơ cũng rất hài hòa, tạo cảm giác êm ái và sâu lắng.

+ “Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!”: Câu thơ này có âm điệu hơi cứng và nhịp điệu không mượt mà bằng câu thơ thứ hai. Sự lặp lại của từ “lại” cũng làm giảm đi phần nào sự tinh tế của câu thơ.

  - Tính hình tượng và cảm xúc

+ “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!”: Câu thơ này sử dụng hình ảnh “tuổi trẻ” và “thắm lại” rất hình tượng, gợi lên những cảm xúc mạnh mẽ về sự tươi đẹp và ngắn ngủi của tuổi trẻ. Nó khiến người đọc cảm nhận sâu sắc hơn về giá trị của thời gian và cuộc sống.

+ “Nếu đến nữa không phải rằng gặp lại!”: Câu thơ này không có nhiều hình ảnh cụ thể, nên cảm xúc mà nó mang lại cũng không mạnh mẽ và sâu sắc bằng câu thơ thứ hai.

Tóm lại, câu thơ “Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!” không chỉ có ý nghĩa sâu sắc và triết lý, mà còn có âm điệu nhẹ nhàng, nhịp điệu hài hòa và tính hình tượng cao, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật hoàn hảo và dễ đi vào lòng người.

Có ý kiến cho rằng đoạn thơ cuối (từ “Ta muốn ôm” đến hết) là một tuyên ngôn về lẽ sống. Bạn có đồng tình với ý kiến này không? Trình bày kiến giải của bạn.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ ý kiến 

Dựa vào kiến thức phần phân tích và đưa ra lý giải phù hợp

Lời giải chi tiết:

- Cách sử dụng đại từ nhân xưng “ta” (thay cho “tôi” ở các đoạn trước) thể hiện tác giả không chỉ mang tính cá nhân, mà đang đại diện cho một thế hệ để tuyên bố về quan điểm sống của mình.

  - Giọng điệu thơ mạnh mẽ, rắn rỏi, được tạo nên bởi những câu khiến những lời hiệu triệu, kêu gọi hào hùng (“Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”); biện pháp tu từ điệp ngữ nhằm nhấn mạnh khao khát mãnh liệt, cháy bỏng muốn tận hưởng mọi vẻ đẹp và mọi khoảnh khắc của sự sống (“Ta muốn ôm”,“Ta muốn riết”, “Ta muốn say”, “Ta muốn thâu”); nhịp thơ nhanh, mạnh, gấp gáp cuốn người đọc vào dòng cảm xúc nồng nhiệt của tác giả;...

  - Sự xuất hiện của nhân vật trữ tình trong tư thế là chủ nhân của thế giới. Với những đặc điểm này, có thể nói, đoạn cuối của bài thơ Vội vàng không chỉ là tuyên ngôn về lẽ sống của Xuân Diệu, mà đại diện cho cả một thế hệ trẻ trong thời đại thức tỉnh của ý thức cá nhân.