Tusach.vn - Tổng Hợp Bài Tập Chủ Đề 2: Ôn Tập Về Cổ Tích

Tổng hợp bài tập Chủ đề 2. Ôn tập về cổ tích

Tổng Hợp Bài Tập Chủ Đề 2: Ôn Tập Về Cổ Tích

Chào mừng các em học sinh đến với bộ tổng hợp bài tập Chủ đề 2: Ôn tập về cổ tích trên Tusach.vn. Bộ bài tập này được thiết kế để giúp các em củng cố kiến thức, rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và phân tích các tác phẩm cổ tích quen thuộc.

Với nhiều dạng bài tập khác nhau, từ trắc nghiệm đến tự luận, các em sẽ có cơ hội ôn lại những câu chuyện cổ tích yêu thích và khám phá những giá trị nhân văn sâu sắc mà chúng mang lại.

Lý thuyết, bài tập về cổ tích

Lý thuyết

1. Lý thuyết cổ tích

Yếu tố	Cổ tích
*Khái niệm*	Là thể loại truyện kể dân gian, kết quả của trí tưởng tượng dân gian, xoay quanh cuộc đời, số phận của một số kiểu nhân vật. Thể hiện cách nhìn, cách nghĩ của người xưa đối với cuộc sống, đồng thời nói lên ước mơ về một xã hội công bằng, tốt đẹp
*Cốt truyện*	Thường có yếu tố hoang đường, kì ảo, mở đầu bằng ‘Ngày xửa ngày xưa…” và kết thúc có hậu
*Mạch kể*	Được kể theo trình tự thời gian
*Nhân vật*	Kể về một số kiểu nhân vật như nhân vật bất hạnh, nhân vật dũng sĩ, nhân vật thông minh,… Phẩm chất của nhân vật truyện cổ tích chủ yếu được thể hiện qua hành động
*Mạch truyện*	Được kể theo trật tự thời gian tuyến tính, thể hiện rõ quan hệ nhân quả giữa các sự kiện
*Lời kể*	Thường mở đầu bằng những từ ngữ chỉ không gian, thời gian không xác định. Tùy thuộc vào bối cảnh, người kể chuyện có thể thay đổi một số chi tiết trong lời kể, tạo ra nhiều bản kể khấc nhâu ở cùng một cốt truyện
*Yếu tố kì ảo*	Các chi tiết, sự việc thường có tính chất hoang đường, kì ảo

2. Khái quát nội dung chính các văn bản

Văn bản	Tóm tắt	Nội dung chính	Giá trị nghệ thuật
Sọ Dừa	Có đôi vợ chồng nghèo phải đi ở cho nhà phú ông và hiếm muộn con cái. Một lần bà vợ uống nước trong cái vỏ dừa, về nhà có mang, sinh ra một đứa bé kì dị, không chân không tay, tròn như quả dừa. Toan vứt đi thì đứa bé cầu xin nên bà vợ không nỡ mà giữ đứa bé lại, đặt tên Sọ Dừa. Lớn lên, Sọ Dừa thay mẹ chăn bò. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị kênh kiệu, chỉ có cô út đối đãi tử tế với Sọ Dừa. Một ngày, cô út phát hiện vẻ đẹp con người Sọ Dừa, đem lòng thương yêu. Sọ Dừa nhờ mẹ hỏi cưới. Dù bị thách cưới cao, Sọ Dừa vẫn đáp ứng đầy đủ. Sọ Dừa trở về hình dáng một chàng trai tuấn tú đến đón cô út về làm vợ khiến hai cô lớn nhà phú ông vô cùng ghen tức. Sọ Dừa thi đỗ Trạng Nguyên được vua cử đi sứ. Trước khi đi, chàng đưa vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà đề phòng tai họa. Sọ Dừa đi vắng, hai người chị hãm hại cô út, đẩy cô xuống biển nhằm cướp chồng em. Nhờ những đồ vật chồng đưa, cô út thoát chết, được chồng cứu trên đường đi sứ. Hai vợ chồng đoàn tụ. Hai cô chị xấu hổ bỏ nhà đi biệt xứ.	Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người, khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng. Truyện nêu lên bài học khi đánh giá, nhìn nhận một con người: phải xem xét toàn diện, không nên chỉ nhìn vẻ bề ngoài.	Sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng hoang đường, kì ảo.
Em bé thông minh	Một ông vua sai viên quan đi tìm người hiền tài. Viên quan ấy đến đâu cũng ra những câu đố hóc búa để thử tài. Một hôm, thấy hai cha con làm ruộng, quan hỏi một câu hỏi khó “trâu của lão cày một ngày được mấy đường?”. Cậu con trai nhanh trí hỏi vặn lại khiến viên quan thua cuộc. Nhận ra người tài, viên quan về báo vua. Vua tiếp tục thử tài, bắt dân làng đó nuôi để trâu đực đẻ ra trâu con. Cậu bé nghĩ ra cách và cứu được dân làng. Lần thử tài sau, cậu bé vượt qua thử thách khiến vua nể phục. Vua láng giềng có ý xâm lược, muốn dò xét nhân tài nước ta, sai sứ giả mang sang chiếc vỏ ốc vặn thật dài và đố xâu sợi chỉ qua. Cả triều không ai tìm ra cách, vua tìm cậu bé. Cậu bé thông minh chỉ ra cách giải, giúp đất nước tránh được một cuộc chiến. Vua phong cậu làm trạng nguyên.	“Em bé thông minh” là loại truyện cổ tích về nhân vật thông minh – kiểu nhân vật phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. Truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian (qua hình thức giải những câu đố, vượt những thách đố oái oăm,…), từ đó tạo tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hằng ngày.	- Dùng câu đố thử tài, từ đó tạo nên tình huống thử thách để nhân vật bộc lộ phẩm chất, tài năng. - Cách dẫn dắt sự việc cùng với mực độ tăng dần của những câu đố và cách giải đố tạo nên tiếng cười hài hước.
Non-bu và Heng-bu	Gia đình nọ có hai anh em, cha mẹ mất sớm. Vợ chồng người anh tham lam giành hết tài sản của cha mẹ để lại, chẳng để lại cho em được gì. Năm nọ, khi mùa xuân đến, có đôi chim nhạn đẻ trứng trên mái nhà người em. Người em chăm sóc chu đáo và cứu chim non. Năm sau, chim quay lại trả ơn người em bằng hạt bầu. Người em gieo trồng và thu về vàng bạc, châu báu, cuộc sống trở nên sung túc. Người anh hay tin, lân la đến dò hỏi và ngóng chờ chim nhạn bay qua nhà mình. Chờ mãi không có chim gãy chân, anh ta liền bẻ gãy chân con chim non và bôi thuốc cho nó. Mùa xuân năm sau, con chim cũ bay về trả hạt bầu cho người anh. Người anh gieo trồng và thu về những trận đòn nảy lửa từ bọn yêu tinh và cướp từ quả bầu chui ra. Người anh trở nên nghèo khổ và người em đã thương xót, cưu mang anh trai của mình.	Truyện đề cao lòng nhân ái, sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, ca ngợi vẻ đẹp bên trong của con người, khẳng định niềm tin vào sự công bằng, vào giá trị của lao động và sự cố gắng. Qua đó, truyện cũng nêu lên bài học đích đáng cho những kẻ tham lam, bội bạc sẽ nhận lấy những hậu quả xấu.	- Xây dựng nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo tạo nên sức hấp dẫn cho cổ tích. - Xây dựng hai tuyến nhân vật đối lập: nhân vật lương thiện và nhân vật tham lam, ích kỷ.

Đề bài

Câu 1: Xác định những truyện cổ tích trong những tác phẩm dưới đây:

Tác phẩm	Cổ tích
Con Rồng cháu Tiên
Sọ Dừa
Bánh chưng, bánh giầy
Thạch Sanh
Thánh Gióng
Em bé thông minh
Tấm Cám
Sơn Tinh, Thủy Tinh
Cây bút thần
Ông lão đánh cá và con cá vàng
Ếch ngồi đáy giếng

Câu 2: Trong truyện Em bé thông minh, em bé đã vượt qua nhiều thử thách. Em hãy kể lại những thử thách đối với em bé theo đúng trình tự.

Câu 3: Sự ra đời của Sọ Dừa có những đặc điểm gì khác thường?

Câu 4: Đọc truyện Em bé thông minh và trả lời các câu hỏi:

a. Khi được kể về tài năng của em bé, tác giả chủ yếu nhằm ca ngợi điều gì?

b. Nhân vật em bé thuộc kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?

c. Nhân vật em bé được hưởng vinh quang nhờ vào điều gì?

Câu 5: Đọc văn bản Non-bu và Heng-bu và trả lời câu hỏi:

a. Tóm tắt tác phẩm Non-bu và Heng-bu.

b. Từ nội dung của truyện Non-bu và Heng-bu, em liên tưởng đến câu chuyện dân gian nào của Việt Nam?

Hướng dẫn giải

Câu 1:

Xác định những truyện cổ tích trong những tác phẩm dưới đây:

Con Rồng cháu Tiên, Sọ Dừa; Bánh chưng bánh giầy; Thạch Sanh; Thánh Gióng; Em bé thông minh; Tấm Cám; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Cây bút thần; Ông lão đánh cá và con cá vàng; Ếch ngồi đáy giếng

Phương pháp:

Ôn lại kiến thức về thể loại cổ tích

Lời giải chi tiết:

Tác phẩm	Cổ tích
Con Rồng cháu Tiên
Sọ Dừa	X
Bánh chưng, bánh giầy
Thạch Sanh	X
Thánh Gióng
Em bé thông minh	X
Tấm Cám
Sơn Tinh, Thủy Tinh
Cây bút thần	X
Ông lão đánh cá và con cá vàng
Ếch ngồi đáy giếng

Câu 2:

Trong truyện Em bé thông minh, em bé đã vượt qua nhiều thử thách. Em hãy kể lại những thử thách đối với em bé theo đúng trình tự.

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản truyện Em bé thông minh¸ chú ý các chi tiết thử thách dành cho em bé.

Lời giải chi tiết:

Các thử thách gồm:

- Lần 1: Đáp lại câu đố của viên quan - "Trâu cày một ngày được mây đường?".

- Lần 2: Đáp lại thử thách của vua đối với dân làng - nuôi ba con trâu đực sao cho chúng đẻ thành chín con trong một năm để nộp cho vua.

- Lần 3: Cũng là thử thách của vua - từ một con chim sẻ làm thành ba mâm cỗ thức ăn.

- Lần 4 Câu đố thử thách của sứ thần nước ngoài - xâu một sợi chỉ mảnh qua ruột con ốc vặn rất dài.

Câu 3:

Sự ra đời của Sọ Dừa có những đặc điểm gì khác thường?

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản truyện Sọ Dừa

Lời giải chi tiết:

- Thứ nhất, sự mang thai của bà mẹ khác thường: uống nước mưa ở cái sọ dừa bên gốc cây to

- Thứ hai, hình dạng khi ra đời khác thường: không chân không tay, trong như một quả dừa

- Thứ ba, tuy hình dạng khác thường nhưng Sọ Dừa biết nói như người, lớn lên vẫn không khác lúc nhỏ, “cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì”

Câu 4:

Đọc truyện Em bé thông minh và trả lời các câu hỏi:

a. Khi được kể về tài năng của em bé, tác giả chủ yếu nhằm ca ngợi điều gì?

b. Nhân vật em bé thuộc kiểu nhân vật nào trong truyện cổ tích?

c. Nhân vật em bé được hưởng vinh quang nhờ vào điều gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản truyện Em bé thông minh

Lời giải chi tiết:

a. Khi được kể về tài năng của em bé, tác giả chủ yếu nhằm ca ngợi trí tuệ của nhân dân lao động

b. Nhân vật em bé thuộc kiểu nhân vật thông minh tài giỏi trong truyện cổ tích

c. Nhân vật em bé được hưởng vinh quang nhờ sự thông minh, hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân

Câu 5:

Đọc văn bản Non-bu và Heng-bu và trả lời câu hỏi:

a. Tóm tắt tác phẩm Non-bu và Heng-bu.

b. Từ nội dung của truyện Non-bu và Heng-bu, em liên tưởng đến câu chuyện dân gian nào của Việt Nam?

Phương pháp:

Đọc kĩ văn bản truyện Non-bu và Heng-bu

Lời giải chi tiết:

a. Tóm tắt:

Gia đình nọ có hai anh em, cha mẹ mất sớm. Vợ chồng người anh tham lam giành hết tài sản của cha mẹ để lại, chẳng để lại cho em được gì. Năm nọ, khi mùa xuân đến, có đôi chim nhạn đẻ trứng trên mái nhà người em. Người em chăm sóc chu đáo và cứu chim non. Năm sau, chim quay lại trả ơn người em bằng hạt bầu. Người em gieo trồng và thu về vàng bạc, châu báu, cuộc sống trở nên sung túc. Người anh hay tin, lân la đến dò hỏi và ngóng chờ chim nhạn bay qua nhà mình. Chờ mãi không có chim gãy chân, anh ta liền bẻ gãy chân con chim non và bôi thuốc cho nó. Mùa xuân năm sau, con chim cũ bay về trả hạt bầu cho người anh. Người anh gieo trồng và thu về những trận đòn nảy lửa từ bọn yêu tinh và cướp từ quả bầu chui ra. Người anh trở nên nghèo khổ và người em đã thương xót, cưu mang anh trai của mình.

b. Từ nội dung của truyện Non-bu và Heng-bu, em liên tưởng đến truyện Cây khế của Việt Nam

Tổng Hợp Bài Tập Chủ Đề 2: Ôn Tập Về Cổ Tích - Hướng Dẫn Chi Tiết

Cổ tích là một phần không thể thiếu trong tuổi thơ của mỗi người. Những câu chuyện với những nhân vật kỳ diệu, những tình tiết hấp dẫn không chỉ mang đến niềm vui giải trí mà còn chứa đựng những bài học quý giá về đạo đức, lối sống. Chủ đề 2 trong chương trình Ngữ văn thường tập trung vào việc ôn tập và củng cố kiến thức về thể loại cổ tích, giúp học sinh hiểu rõ hơn về đặc điểm, giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của những tác phẩm này.

I. Kiến Thức Cơ Bản Về Cổ Tích

Trước khi bắt đầu giải các bài tập, chúng ta cần nắm vững những kiến thức cơ bản về cổ tích:

Định nghĩa: Cổ tích là những câu chuyện truyền thống được lưu truyền từ đời này sang đời khác, thường có yếu tố tưởng tượng, kỳ diệu.
Đặc điểm:
- Nhân vật thường là những người tốt bụng, dũng cảm hoặc những kẻ độc ác, gian xảo.
- Cốt truyện thường đơn giản, có tính chất lặp lại.
- Kết thúc thường có hậu, thể hiện sự chiến thắng của cái thiện đối với cái ác.
- Sử dụng nhiều yếu tố tưởng tượng, kỳ diệu.
Phân loại: Cổ tích thường được chia thành các loại như cổ tích thần kỳ, cổ tích đời thường, cổ tích truyện loài vật.

II. Các Dạng Bài Tập Thường Gặp

Trong quá trình ôn tập về cổ tích, học sinh thường gặp các dạng bài tập sau:

Bài tập trắc nghiệm: Kiểm tra kiến thức về đặc điểm, nội dung, nhân vật của các câu chuyện cổ tích.
Bài tập điền vào chỗ trống: Rèn luyện khả năng ghi nhớ và vận dụng kiến thức.
Bài tập ghép nối: Ghép nối nhân vật với hành động, sự kiện hoặc ý nghĩa của câu chuyện.
Bài tập tự luận: Yêu cầu học sinh phân tích, so sánh, đánh giá các tác phẩm cổ tích.
Bài tập viết: Yêu cầu học sinh viết lại câu chuyện cổ tích theo cách khác, hoặc sáng tạo một câu chuyện cổ tích mới.

III. Một Số Bài Tập Ví Dụ

Dưới đây là một số bài tập ví dụ để các em tham khảo:

Bài tập 1: Trắc nghiệm

Câu hỏi: Nhân vật nào trong truyện Cây Bút Thần đã giúp người nghèo vượt qua khó khăn?

A. Ông Bụt
B. Thần Tiên
C. Phật Tổ
D. Ngọc Hoàng

Đáp án: A

Bài tập 2: Tự luận

Hãy phân tích ý nghĩa của chi tiết “cây tre trăm đốt” trong truyện Tấm Cám.

IV. Lời Khuyên Khi Làm Bài Tập

Để làm tốt các bài tập về cổ tích, các em cần:

Đọc kỹ các câu chuyện cổ tích và ghi nhớ những chi tiết quan trọng.
Hiểu rõ đặc điểm, giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của từng câu chuyện.
Rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và phân tích văn học.
Thực hành làm nhiều bài tập khác nhau để củng cố kiến thức.

Tusach.vn hy vọng bộ tổng hợp bài tập Chủ đề 2: Ôn tập về cổ tích này sẽ giúp các em học tập hiệu quả và đạt kết quả tốt trong môn Ngữ văn. Chúc các em thành công!

Tổng hợp bài tập Chủ đề 2. Ôn tập về cổ tích

Tổng Hợp Bài Tập Chủ Đề 2: Ôn Tập Về Cổ Tích

Lý thuyết

Đề bài

Hướng dẫn giải

Tổng Hợp Bài Tập Chủ Đề 2: Ôn Tập Về Cổ Tích - Hướng Dẫn Chi Tiết

I. Kiến Thức Cơ Bản Về Cổ Tích

II. Các Dạng Bài Tập Thường Gặp

III. Một Số Bài Tập Ví Dụ

Bài tập 1: Trắc nghiệm

Bài tập 2: Tự luận

IV. Lời Khuyên Khi Làm Bài Tập

CHỦ ĐỀ SÁCH XEM NHIỀU

VỀ TUSACH.VN