1. Trang Chủ
  2. Tài Liệu Học Tập
  3. Soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên SGK Ngữ văn 11 tập 2 Kết nối tri thức - chi tiết

Soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên SGK Ngữ văn 11 tập 2 Kết nối tri thức - chi tiết

Soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên - Ngữ văn 11 tập 2 (Kết nối tri thức)

Bài viết này cung cấp bản soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên đầy đủ, chi tiết, bám sát chương trình Ngữ văn 11 tập 2 của nhà xuất bản Kết nối tri thức. Chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ nội dung, nghệ thuật đặc sắc và ý nghĩa sâu sắc của bài thơ.

Tusach.vn luôn đồng hành cùng học sinh trong quá trình học tập, cung cấp tài liệu chất lượng và dễ hiểu.

Đề tài, cảm hứng sáng tác. Thể thơ ngũ ngôn và thi liệu được sử dụng.

Nội dung chính

    Mộng đắc thái liên khắc họa nội dung chính về khung cảnh hái sen, con người và công việc hái sen, từ bông hoa sen, tác giả nêu lên những triết lí về cuộc sống con người.

    Câu 1

    Câu 1 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

    Đề tài, cảm hứng sáng tác.

    Phương pháp giải:

    Xác định chủ đề của tác phẩm. 

    Lời giải chi tiết:

    Cách 1 

    - Đề tài: tả cảnh hái sen

     - Cảm hứng sáng tác: bài thơ lấy nguồn cảm hứng từ giấc mơ kỳ lạ của tác giả. 

    - Đề tài: hoa sen 

    - Cảm hứng sáng tác: sáng tác thời làm quan với nhà Nguyễn, năm mơ thấy hái sen ở Hồ Tây hồi còn trẻ sống ở Thăng Long. Có sách nói rằng "cô hàng xóm" trong bài thơ này là Hồ Xuân Hương, dựa theo một bài thơ coi như lưu bút của Hồ Xuân Hương, đó là bài thơ nôm gửi "Cần Chánh Điện Học Sĩ Nguyễn Hầu". Bài Mộng Đắc Thái Liên của Thi hào Nguyễn Du (Tập Nam Trung Tạp Ngâm bài thứ 80 đến 84) gồm có năm đoạn. Ðặc biệt, khúc III nói đến một cô gái trẻ hàng xóm đi hái sen cùng tác giả. Tác giả còn đang phân vân không biết cô ta có đến không thì đã chợt nghe tiếng cười nói của cô ấy.

    Câu 2

    Câu 2 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

    Thể thơ ngũ ngôn và thi liệu được sử dụng. 

    Phương pháp giải:

    Chú ý vào thể thơ và thi liệu được sử dụng. 

    Lời giải chi tiết:

    Cách 1

    - Thể thơ ngũ ngôn: là một thể thơ Đường, gồm 4 câu, mỗi câu 5 chữ, mỗi câu sẽ tương ứng đề, thực, luận, kết. Về vần, thể thơ này thường gieo vần ở chữ cuối câu 1, 3 hoặc 2, 4.

     - Thi liệu được sử dụng: từ cổ (quần, xung dung…), điển tích (Hồ Tây), điển cố (cô hàng xóm chỉ người con gái đẹp; ngó sen chỉ nỗi niềm tương tư khó đứt như tơ sen…) 

    - Thể thơ ngũ ngôn

    - Thi liệu được sử dụng: hoa sen, Hồ Tây, cô hàng xóm

    Câu 3

    Câu 3 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

    Chất trữ tình và các yếu tố nghệ thuật độc đáo.

    Phương pháp giải:

    Đọc kỹ bài thơ để trả lời câu hỏi này. 

    Lời giải chi tiết:

    Cách 1

    Chất trữ tình trong bài thơ được thể hiện qua hình ảnh đi hái sen và cách hái sen sao cho đúng. Đó là hình ảnh cô gái xinh đẹp động lòng người khi hái sen trên Tây Hồ, khung cảnh vui tươi mà chan chứa hương thơm. Qua đó, ông còn thể hiện những triết lý nhân sinh sâu sắc về kiếp người qua hình ảnh hoa sen, ngó sen… Việc sử dụng thể thơ ngũ ngôn kết hợp với lời thơ giản dị nhưng ấn tượng đã giúp ông tái hiện một cách chân thực, đầy đủ hình ảnh hoa sen trên Tây Hồ, và nó cũng phần nào giúp người đọc hiểu hơn về triết lý nhân sinh ẩn sâu trong đấy. 

    Chất trữ tình trong bài thơ được thể hiện qua hình ảnh đi hái sen và cách hái sen sao cho đúng. 

    Việc sử dụng thể thơ ngũ ngôn kết hợp với lời thơ giản dị nhưng ấn tượng đã giúp ông tái hiện một cách chân thực, đầy đủ hình ảnh hoa sen trên Tây Hồ, và nó cũng phần nào giúp người đọc hiểu hơn về triết lý nhân sinh ẩn sâu trong đấy. 

    “Mộng đắc thái liên” có thể xem là một giấc mộng đẹp hiếm hoi trong thơ Nguyễn Du. Nhưng nó mới huyền ảo và ngắn ngủi làm sao. Nhà thơ có hẹn với cô láng giềng đi hái sen sáng sớm. Giữa lai láng nước Hồ Tây, trên chiếc thuyền con, nhân vật trữ tình hồi hộp chờ cô láng giềng. Thể thơ năm chữ với những câu thơ ngắn tựa như giấc mơ kia cũng ngắn ngủi, bất định. Nguyễn Du như muốn nối dài thêm câu chữ, nối dài thêm giấc mơ. Việc dùng nhiều thanh bằng trong bài thơ có thể xem như một cố gắng níu kéo của thi nhân. Gần đạt đến mức tuyệt đối thanh bằng, đôi câu thơ dẫn dắt hồn thơ qua điệp trùng những vang ngân không cùng. Nhờ đó giấc chiêm bao thêm thanh và thêm nhẹ, lan toả mênh mang.

    Câu 4

    Câu 4 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

    Tâm hồn nhạy cảm, lãng mạn và tinh tế của nhà thơ. 

    Phương pháp giải:

    Chú ý vào cảm xúc của nhà thơ. 

    Lời giải chi tiết:

    Cách 1

    Qua lăng kính thi nhân đầy lãng mạn, cùng những tâm sự trĩu nặng của mình cùng với hình ảnh hoa sen thuần khiết, tác giả không chỉ muốn thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, con người mà qua đó, ông muốn gửi gắm đến con người về những triết lý nhân sinh sâu sắc như đừng chỉ coi trọng cái đẹp mà quên đi những giá trị tốt đẹp tiềm ẩn của những thứ khác như con người, chỉ coi trọng hoa sen mà quên đi những bộ phận khác của hoa sen, nó cũng đẹp và đáng quý như hoa sen vậy. 

    Qua lăng kính thi nhân đầy lãng mạn, cùng những tâm sự trĩu nặng của mình cùng với hình ảnh hoa sen thuần khiết, tác giả không chỉ muốn thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên, con người mà qua đó, ông muốn gửi gắm đến con người về những triết lý nhân sinh sâu sắc 

    Bài thứ nhất tả cảnh chung, khái quát, về cảnh hái sen ở Tây Hồ: Xắn gọn quần cánh bướm/ Chèo thuyền con hái sen (Khẩn thúc giáp điệp quần/ Thái liên trạo tiểu đình).

    Đấy là tả người đi hái sen, chèo chiếc thuyền nhỏ mà lướt nhẹ trên mặt hồ, luồn qua những hoa sen và lá sen. Nhưng ai là người Xắn gọn quần cánh bướm ở đây? Chắc là những cô gái trẻ, con nhà tử tế quanh hồ mà tác giả quan sát thấy. Có nữ tú, ắt có cả nam thanh, trong đó có thi sĩ đa tình đa cảm Tố Như…

    Bài thứ hai, tả cụ thể công việc hái sen, đương nhiên có cả mục đích của việc hái sen nữa. Hái hoa sen, và cả gương sen, cả hoa và gương đều bỏ lên thuyền. Thế thôi, chưa có gì đặc biệt. Những người dân ven Hồ Tây, nhiều gia đình lấy việc hái sen (cả hoa và gương) làm kế sinh nhai. Nhưng cũng có những người khá giả, lại lấy việc hái sen chủ yếu để tiêu khiển, như một thú chơi tao nhã. Với tác giả bài thơ này, thì Hoa để tặng người mình sợ /Gương để tặng người mình thương (Hoa dĩ tặng sở úy/ Thục dĩ tặng sở liên). Hai câu sau thấy chứa nhiều uẩn khúc trong tình ý. Hoa sen trắng hay hoa sen hồng, đều đẹp. Hương sen thơm nhẹ, tinh khiết. Đó là một loài hoa quý xưa nay, còn có cái tên rất đẹp là hoa phù dung. Hoa ấy hái về dùng để tặng người mình yêu quý, trân trọng, còn để cắm vào bình hoa trong nhà mình để thưởng lãm, hoặc dâng lên bàn thờ tiên tổ, ấy là lẽ thường.

    Bài thứ ba, cũng tả cảnh hái sen, nhưng mà ở một chi tiết khác. Thi sĩ sáng nay đi hái sen, vốn đã có hẹn với một cô nàng hàng xóm nào đó, chắc là xinh đẹp trẻ trung. Hẹn rồi đấy, nhưng mà không biết bóng giai nhân ấy đã đến chưa (bất tri lai bất tri)? Chưa thấy người đẹp hiển hiện trước mắt, nhưng cách hoa nghe cười nói (cách hoa văn tiếu ngữ), thì hình như đã thấy xốn xang trong dạ rồi. Sen tốt tươi, bạt ngàn bông thắm lá xanh, chưa nhìn thấy người hái sen, nhưng tiếng cười nói vui vẻ của người hái sen lẫn trong những bông thắm lá xanh, thật tuyệt. Chỉ tả tiếng cười nói của những người hái sen thôi, đã thấy rõ cái đẹp hòa trong cái đẹp, thiên nhiên và con người đằm thắm trữ tình, sinh động, thanh thoát…

    Soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên - Ngữ văn 11 tập 2 (Kết nối tri thức): Tổng quan và Mục tiêu

    Bài thơ Mộng đắc thái liên của Lưu Trọng Lư là một tác phẩm tiêu biểu cho phong trào Thơ mới, thể hiện sự giao thoa giữa chất trữ tình lãng mạn và những tìm tòi về hình thức nghệ thuật. Bài học Thực hành đọc Mộng đắc thái liên trong Ngữ văn 11 tập 2 (Kết nối tri thức) hướng đến việc giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn về nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của tác phẩm, đồng thời rèn luyện kỹ năng đọc – hiểu văn học.

    I. Tóm tắt tác phẩm Mộng đắc thái liên

    Bài thơ diễn tả nỗi nhớ thương da diết của tác giả đối với người vợ đã mất. Trong giấc mơ, tác giả gặp lại người vợ, nhưng khi tỉnh giấc, chỉ còn lại nỗi cô đơn và trống vắng. Hình ảnh bông sen tượng trưng cho người vợ, vừa thanh khiết, cao quý, vừa mong manh, dễ vỡ.

    II. Bố cục và Phân tích nội dung bài thơ

    Bài thơ có thể chia thành ba phần chính:

    1. Phần 1 (Khổ 1-2): Giấc mơ gặp lại người vợ.
    2. Phần 2 (Khổ 3-4): Nỗi ngỡ ngàng, tiếc nuối khi tỉnh giấc.
    3. Phần 3 (Khổ 5-6): Nỗi cô đơn, trống vắng và sự tiếc thương vô hạn.

    1. Phân tích khổ 1-2: Giấc mơ gặp lại người vợ

    Trong giấc mơ, tác giả được gặp lại người vợ yêu quý. Không gian mơ màng, huyền ảo, với hình ảnh bông sen thanh khiết, cao quý. Tác giả sử dụng nhiều từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh để diễn tả vẻ đẹp của người vợ và sự hạnh phúc khi được gặp lại.

    2. Phân tích khổ 3-4: Nỗi ngỡ ngàng, tiếc nuối khi tỉnh giấc

    Khi tỉnh giấc, tác giả nhận ra đó chỉ là một giấc mơ. Nỗi ngỡ ngàng, tiếc nuối tràn ngập tâm hồn. Hình ảnh bông sen tan biến, để lại nỗi cô đơn và trống vắng.

    3. Phân tích khổ 5-6: Nỗi cô đơn, trống vắng và sự tiếc thương vô hạn

    Tác giả bày tỏ nỗi cô đơn, trống vắng và sự tiếc thương vô hạn đối với người vợ đã mất. Hình ảnh bông sen trở lại, nhưng lần này mang một ý nghĩa khác: sự mong manh, dễ vỡ của cuộc sống và sự mất mát không thể bù đắp.

    III. Nghệ thuật của bài thơ Mộng đắc thái liên

    Bài thơ sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật đặc sắc:

    • Hình ảnh thơ giàu tính biểu tượng: Bông sen tượng trưng cho người vợ, sự thanh khiết, cao quý và mong manh.
    • Ngôn ngữ thơ giàu cảm xúc: Sử dụng nhiều từ ngữ gợi cảm, giàu hình ảnh để diễn tả nỗi nhớ thương, tiếc nuối.
    • Thể thơ tự do: Tạo sự linh hoạt, tự nhiên cho bài thơ.
    • Sử dụng các biện pháp tu từ: So sánh, ẩn dụ, nhân hóa…

    IV. Ý nghĩa của bài thơ Mộng đắc thái liên

    Bài thơ Mộng đắc thái liên thể hiện nỗi nhớ thương da diết của tác giả đối với người vợ đã mất, đồng thời thể hiện sự trân trọng đối với những giá trị tinh thần cao đẹp. Bài thơ cũng là lời nhắc nhở về sự mong manh, dễ vỡ của cuộc sống và sự cần thiết phải trân trọng những gì mình đang có.

    V. Bài tập thực hành

    Để hiểu sâu sắc hơn về bài thơ, bạn có thể thực hiện các bài tập sau:

    • Phân tích các hình ảnh thơ tiêu biểu trong bài.
    • Tìm hiểu về phong cách nghệ thuật của Lưu Trọng Lư.
    • Viết một đoạn văn ngắn bày tỏ cảm xúc của bạn về bài thơ.

    Hy vọng bản soạn bài Thực hành đọc Mộng đắc thái liên này sẽ giúp bạn học tốt môn Ngữ văn 11 tập 2 (Kết nối tri thức). Hãy truy cập tusach.vn để xem thêm nhiều tài liệu học tập hữu ích khác!

    Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!

    VỀ TUSACH.VN