1. Trang Chủ
  2. Tài Liệu Học Tập
  3. Phân loại cấu tạo Thành ngữ

Phân loại cấu tạo Thành ngữ

Phân loại cấu tạo Thành ngữ là gì?

Thành ngữ là những cụm từ cố định, có nghĩa bóng, thường được sử dụng để diễn tả một ý nghĩa nào đó một cách sinh động, ngắn gọn. Việc phân loại cấu tạo thành ngữ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa và cách sử dụng của chúng.

Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về các loại thành ngữ phổ biến dựa trên cấu tạo của chúng, giúp bạn nắm vững kiến thức ngôn ngữ và sử dụng thành ngữ một cách chính xác và hiệu quả.

Cấu tạo thành ngữ dựa vào số lượng thành tố trong thành ngữ và dựa vào kết cấu ngữ pháp

Có các cách phân loại cấu tạo Thành ngữ như sau:

Dựa vào số lượng thành tố trong thành ngữ:

+ Thành ngữ kết cấu ba tiếng: Ác như hùm, bụng bảo dạ, bé hạt tiêu…

Trong trường hợp này có câu hình thức là tổ hợp ba tiếng một, nhưng về mặt kết cấu, đó chỉ là sự kết hợp của một từ đơn và một từ ghép, như: Bé hạt tiêu, có máu mặt, chết nhăn răng…; kiểu có ba từ đơn, kết cấu giống như cụm từ: Bạn nối khố, cá cắn câu…

+ Thành ngữ kết cấu bốn từ đơn hay hai từ ghép liên hợp theo kiểu nối tiếp hay xen kẽ. Đây là kiểu phổ biến nhất của thành ngữ tiếng Việt: Bán vợ đợ con, bảng vàng bia đá, phong ba bão táp, ăn to nói lớn, ác giả ác báo, …

* Kiểu thành ngữ có láy ghép: Ăn bớt ăn xén, chết mê chết mệt, chúi đầu chúi mũi…

* Kiểu thành ngữ tổ hợp của hai từ ghép: Nhắm mắt xuôi tay, nhà tranh vách đất, ăn bờ ở bụi, bàn mưu tính kế…

+ Thành ngữ kết cấu năm hay sáu tiếng: Trẻ không tha già không thương, treo đầu dê bán thịt chó…

Một số thành ngữ có kiểu kết cấu từ bảy, tám, mười tiếng. Nó có thể hai hay ba ngữ đoạn, hai hay ba mệnh đề liên hợp tạo thành một tổ hợp kiểu ngữ cú dài cố định, như: Vênh váo như bố vợ phải đâm, vén tay áo xô đốt nhà táng giày …

Như vậy, dựa vào số lượng thành tố trong thành ngữ để phân loại thành ngữ là chỉ dựa vào hình thức, không phản ánh được tính chất quan hệ và đặc điểm bên trong của chúng.

Dựa vào kết cấu ngữ pháp:

+ Câu có kết cấu Chủ ngữ – Vị ngữ + trạng ngữ hoặc tân ngữ: Nước đổ đầu vịt, Chuột sa chĩnh gạo…

+ Câu có kết cấu Chủ ngữ – Vị ngữ, Vị ngữ – Chủ ngữ: Vườn không nhà trống, mẹ tròn con vuông…

Tuy thành ngữ có cấu tạo cố định nhưng một số ít thành ngữ vẫn có thể có những biến đổi nhất định. Chẳng hạn như thành ngữ đứng núi này trông núi nọ có thể có những biến thể như đứng núi này trông núi khác, đứng núi nọ trông núi kia,…

Phân Loại Cấu Tạo Thành Ngữ Trong Tiếng Việt

Thành ngữ là một phần quan trọng trong kho tàng ngôn ngữ Việt Nam, góp phần làm phong phú và sinh động cho cách diễn đạt. Việc hiểu rõ về phân loại cấu tạo thành ngữ không chỉ giúp chúng ta sử dụng ngôn ngữ chính xác hơn mà còn hiểu sâu sắc hơn về văn hóa và lịch sử dân tộc.

1. Thành Ngữ Cấu Tạo Từ Hai Thành Phần

Đây là loại thành ngữ phổ biến nhất, thường được tạo thành từ hai từ hoặc cụm từ có mối quan hệ chặt chẽ với nhau về nghĩa. Chúng thường mang ý nghĩa ẩn dụ, so sánh hoặc nhân hóa.

  • Thành ngữ so sánh:“Giàu như Midas”, “Nhanh như chớp”, “Đen như mực”. Những thành ngữ này sử dụng phép so sánh để làm nổi bật đặc điểm của sự vật, hiện tượng.
  • Thành ngữ ẩn dụ:“Chân đất”, “Mắt nai”, “Tim đen”. Thành ngữ ẩn dụ sử dụng một hình ảnh cụ thể để biểu thị một khái niệm trừu tượng.
  • Thành ngữ nhân hóa:“Gió đưa cành trúc la đà”, “Cây khóc”, “Mặt trời cười”. Thành ngữ nhân hóa gán cho sự vật vô tri những đặc điểm của con người.

2. Thành Ngữ Cấu Tạo Từ Ba Thành Phần Trở Lên

Loại thành ngữ này thường phức tạp hơn về cấu trúc và ý nghĩa. Chúng thường được tạo thành từ một cụm từ chính và các thành phần phụ bổ sung ý nghĩa.

  • Thành ngữ có cấu trúc “A – B – C”:“Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành bản”. Loại thành ngữ này thường nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đoàn kết, hợp tác.
  • Thành ngữ có cấu trúc phức tạp hơn:“Ăn trên ngồi dưới”, “Chín người mười ý”. Những thành ngữ này thường mang ý nghĩa xã hội, đạo đức hoặc kinh nghiệm sống.

3. Thành Ngữ Cấu Tạo Từ Các Tên Người, Địa Danh, Sự Kiện Lịch Sử

Loại thành ngữ này thường gắn liền với những câu chuyện, nhân vật hoặc sự kiện lịch sử cụ thể. Chúng thường mang ý nghĩa giáo dục, nhắc nhở về những bài học lịch sử.

  • Thành ngữ liên quan đến tên người:“Thầy bói xem voi”, “Tào Tháo rượt Dậu”.
  • Thành ngữ liên quan đến địa danh:“Chùa Hương”, “Hà Nội” (trong một số thành ngữ).
  • Thành ngữ liên quan đến sự kiện lịch sử:“Trận Bạch Đằng” (trong một số thành ngữ).

4. Thành Ngữ Cấu Tạo Từ Các Từ Hán Việt

Nhiều thành ngữ tiếng Việt có nguồn gốc từ tiếng Hán Việt, mang đậm tính chất văn hóa và triết lý phương Đông.

  • “Bách chiến bách thắng”
  • “Vạn sự khởi đầu nan”
  • “Tam túc vô thân”

Bảng Tổng Hợp Một Số Thành Ngữ Phổ Biến

Thành NgữÝ NghĩaLoại
Chín người mười ýMỗi người một ý kiến, khó thống nhất.Ba thành phần trở lên
Ăn trên ngồi dướiĂn bám vào người khác.Ba thành phần trở lên
Giàu như MidasRất giàu có.Hai thành phần
Nhanh như chớpRất nhanh.Hai thành phần

Kết Luận

Việc phân loại cấu tạo thành ngữ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự đa dạng và phong phú của ngôn ngữ Việt Nam. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích về chủ đề này. Hãy tiếp tục khám phá và tìm hiểu thêm về những viên ngọc quý trong kho tàng ngôn ngữ của chúng ta!

Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!

VỀ TUSACH.VN