Bài viết này cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách soạn bài 'Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học' thuộc SGK Ngữ văn 11 tập 2, chương trình Chân trời sáng tạo. Chúng tôi sẽ phân tích yêu cầu đề bài, gợi ý dàn ý và cung cấp các luận điểm, dẫn chứng cụ thể.
Mục tiêu chính là giúp học sinh hiểu rõ phương pháp viết bài nghị luận xã hội dựa trên tác phẩm văn học, rèn luyện kỹ năng phân tích, lập luận và trình bày ý kiến một cách logic, thuyết phục.
Người viết có quan điểm như thế nào về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học? Để làm rõ quan điểm của mình, người viết đã đưa ra những luận điểm nào?
Câu 1 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Người viết có quan điểm như thế nào về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học?
Phương pháp giải:
Khai thác nội dung ngữ liệu tham khảo, xác định quan điểm của người viết về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học.
Lời giải chi tiết:
Người viết đưa ra quan điểm về vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm văn học:
- “đời sống là một cuộc chuyển hóa của cho và nhận, nhận và cho. Chúng ta không thể nào sống mà không kết nối với người khác. Tình cảm của chúng ta là kết quả của quá trình tương tác với đồng loại”
- “Chỉ cần tận tụy với lí tưởng cống hiến của mình, dù thành tự có nhỏ bé, bạn vẫn là người đã để lại cho cuộc sống một nền móng, một mảng nào đó của một thành tựu lớn lao”
Quảng cáo
Dành riêng cho học sinh 2k8 (năm sinh 2008) có nhu cầu ôn luyện!
Kế hoạch ôn luyện đến năm 2026:
Luyện thi 3 trong 1: Thi THPT Quốc gia - Đánh giá năng lực - Đánh giá tư duy. Thay thế cho việc học thêm, luyện thi chuyên biệt cho các kỳ thi TN THPT, ĐGNL (dành cho học sinh Hà Nội, ĐH Quốc gia TP.HCM, Sư phạm).
Mục tiêu:
Đạt điểm cao trong kỳ thi TN THPT, ĐGNL Hà Nội, ĐGNL TP.HCM và ĐGTD.
Luyện thi theo lộ trình từng tháng, có kế hoạch cụ thể để cải thiện từng bước.
Tìm hiểu thêm thông tin chi tiết.
Câu 2 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Để làm rõ quan điểm của mình, người viết đã đưa ra những luận điểm nào?
Phương pháp giải:
Khai thác nội dung ngữ liệu tham khảo, xác định những luận điểm người viết đưa ra để làm rõ quan điểm của mình.
Lời giải chi tiết:
Để làm rõ quan điểm của mình, người viết đã đưa ra một loạt những luận điểm:
- “Sống trọn vẹn là biết cho đi, như việc dâng tặng “chiếc ly tràn đầy cuộc sống” của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ”
- “Sống trọn vẹn là kiên trì cống hiến, theo đuổi lý tưởng”
Câu 3 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Mỗi luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có sự kết hợp với nhau như thế nào? Phân tích một ví dụ để làm rõ.
Phương pháp giải:
Khai thác nội dung ngữ liệu tham khảo, xác định hệ thống luận điểm, lí lẽ và bằng chứng, từ đó nhận xét về sự kết hợp của chúng, nêu ví dụ làm rõ.
Lời giải chi tiết:
Mỗi luận điểm, lí lẽ và bằng chứng có sự kết hợp, bổ sung ý nghĩa cho lẫn nhau. Luận điểm là tiền đề để phát triển các lý lẽ, bằng chứng và ngược lại, lí lẽ, bằng chứng là yếu tố làm rõ luận điểm.
Ví dụ: Tác giả đưa ra luận điểm “sống trọn vẹn là biết cho đi..”, để làm rõ vấn đề đó với người đọc, tác giả đã đưa ra những lí lẽ, bằng chứng cụ thể “Một đứa trẻ chỉ có thể lớn lên khi được chăm sóc bởi cha me, gia đình - nhận sự dưỡng nuôi từ thân nhân. Sau đó đứa trẻ sẽ nhận được sự giáo dục của nhà trường, sự bảo trợ từ xã hội. Lớn lên, nó lao động và ngầm thực hiện một giao kết xã hội giữa quyền lợi và nghĩa vụ đất nước”. Ngược lại, nhờ luận điểm đó mà những lí lẽ, bằng chứng mới được thấu đáo, cụ thể, rõ ràng và phù hợp. Nếu không có luận điểm thì việc đưa ra lý lẽ, bằng chứng trên làm cho bài văn lan man, sáo rỗng, không có mục đích rõ ràng.
Câu 4 (trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Mở bài, thân bài và kết bài của ngữ liệu đã đáp ứng được yêu cầu của kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học chưa? Vì sao?
Phương pháp giải:
Dựa vào mục tri thức về kiểu bài, quan sát mở bài, thân bài và kết bài của ngữ liệu và đưa ra nhận xét.
Lời giải chi tiết:
Mở bài, thân bài và kết bài của ngữ liệu đã đáp ứng được yêu cầu của kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học vì những lí lẽ, dẫn chứng trong bài chặt chẽ, mang tính thuyết phục người đọc vì soi chiếu vấn đề trên nhiều khía cạnh, có những những cơ sở vững chắc làm điểm tựa. Các lí lẽ, dẫn chứng tác giả đưa ra hoàn toàn có cơ sở, xác thực từ đó làm nên sức hấp dẫn, thuyết phục của văn bản nghị luận.
Đề bài ( trang 30, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):
Hãy viết bài văn nghị luận về mối quan hệ giữa con người với tự nhiên được gợi ra từ một trong ba truyện ngắn đã học.
Phương pháp giải:
Thực hiện viết bài theo quy trình bốn bước: Chuẩn bị viết - Tìm ý, lập dàn ý - Viết bài - Xem lại và chỉnh sửa.
Lời giải chi tiết:
Bài văn tham khảo:
Nguyễn Huy Thiệp là nhà văn mang đến những làn sóng mới trên văn đàn Việt Nam với những thể văn đa dạng và cách viết mang tính “không trùng lặp”. Trong “Muối của rừng”, Nguyễn Huy Thiệp đã đào sâu mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người. Tác phẩm đã gửi đến người đọc những hồi chuông cảnh tỉnh về giá trị chân chính của thiên nhiên - đánh thức nhân tính con người. Vậy mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là gì, tại sao cần giữ gìn mối quan hệ ấy và chúng ta cần làm gì?
Trước hết, mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên là mối quan hệ bền chắc, không thể tách rời, nó tồn tại đời đời kiếp kiếp, không thể tách rời, thiên nhiên và con người tồn tại song hành và tương trợ lẫn nhau. Con người vẫn tồn tại được trong một thời gian nhất định nếu bị tách rời môi trường xã hội nhưng con người không thể sống nếu thiếu không khí để thở, nước để uống, thức ăn, không thể sản xuất nếu thiếu đất, nước, ánh sáng….Con người được sinh ra từ thiên nhiên, thiên nhiên quyết định cuộc sống của con người và con người quyết định số phận của thiên nhiên. Con người vừa là sản phẩm vừa là chủ thể của tài nguyên và môi trường. Vì con người tồn tại được là cần có các tài nguyên của môi trường cung cấp; bên cạnh đó con người trong hoạt động của mình có tác động mạnh mẽ trở lại và làm thay đổi môi trường.
Tuy nhiên trong mối quan hệ ấy, thiên nhiên mang đến cho chúng ta bao nhiêu là lợi ích. Thế nhưng con người chúng ta lại không biết tôn trọng, bảo vệ và giữ gìn chúng. Chúng ta khai thác tài nguyên thiên nhiên một cách vô tội vạ. Chúng ta làm ô nhiễm tài nguyên nước cũng như không khí bằng các chất thải độc hại từ các nhà máy, xí nghiệp, các phương tiện giao thông thường ngày. Tất cả các khu rừng đều bị chúng ta tàn phá, chúng ta đốt rừng, chặt phá cây cối để tìm kiếm lợi nhuận riêng cho chính bản thân mình mà không nghĩ đến người khác. Những nguồn lợi từ thiên nhiên mang đến cho cuộc sống chúng ta tưởng chừng như vô tận, nhưng nếu chúng ta không biết bảo tồn và gìn giữ sẽ dẫn đến việc tài nguyên bị cạn kiệt, môi trường bị ô nhiễm sẽ làm thủng tầng ozon, trái đất bị nóng lên cũng như nguy cơ hạn hán, lũ lụt càng nhiều. Chính chúng ta đã góp phần tạo nên những tác động nguy hại đến đời sống của bản thân chúng ta. Thiên nhiên có vai trò rất quan trọng đối với tất cả con người cũng như tất cả những sinh vật sống trên trái đất. Chính vì thế chúng ta phải biết khai thác, sử dụng hợp lí cũng như bảo tồn, giữ gìn thiên nhiên để thiên nhiên trở thành một trong những tài sản quý giá nhất của con người chúng ta.
Thông qua các phương tiện truyền thông đã giúp cho chúng ta có nhiều thông tin về hiện trạng môi trường thiên nhiên ngày càng ô nhiễm, vỏ trái đất đang nóng dần lên, thiên tai nhiều hơn, nhân loại đang phải đối mặt với sự biến đổi khí hậu toàn cầu. Sự thay đổi của môi trường thiên nhiên ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của con người, dịch bệnh ngày càng nhiều hơn. Đời sống con người đang xa dần với môi trường thiên nhiên do chịu ảnh hưởng của hiện trạng đô thị hóa của xã hội.
Đứng trước những thực trạng tiêu cực ấy, mỗi người chúng ta cần có nhận thức đúng đắn hơn về tầm quan trọng của môi trường đối với đời sống của con người. Mỗi người chúng ta hãy cùng chung tay bảo vệ môi trường và với các hoạt động trong và ngoài nước về bảo vệ môi trường. Việc cải thiện môi trường là một quá trình và cần có thời gian, chính vì vậy mỗi người chúng ta cần chọn cho mình một giải pháp chăm sóc sức khỏe cho mình và gia đình với tình trạng môi trường hiện nay.
Như vậy, “Muối của rừng” là một tác phẩm hoàn hảo để con người nhận thức lại vị thế của mình trên bàn cân: con người - thiên nhiên. Tác phẩm đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về giá trị chân chính của thiên nhiên - đánh thức nhân tính. Một tác phẩm nhắn nhủ con người phải luôn bảo vệ, nâng niu, che chở cho thiên nhiên.
Bài học 'Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học' trong SGK Ngữ văn 11 tập 2, chương trình Chân trời sáng tạo, là một bước quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng viết nghị luận của học sinh. Bài học này không chỉ yêu cầu học sinh nắm vững kiến thức về lý thuyết nghị luận mà còn đòi hỏi khả năng vận dụng linh hoạt vào thực tiễn, cụ thể là phân tích các vấn đề xã hội được phản ánh trong tác phẩm văn học.
Để viết một bài nghị luận xã hội thành công, dựa trên tác phẩm văn học, cần đáp ứng các yêu cầu sau:
Dưới đây là một số vấn đề xã hội thường được phản ánh trong các tác phẩm văn học:
Để bài viết nghị luận xã hội đạt hiệu quả cao, cần lưu ý:
Hy vọng với những hướng dẫn chi tiết trên, các bạn học sinh sẽ tự tin hơn trong việc soạn bài 'Viết văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội trong tác phẩm văn học' SGK Ngữ văn 11 tập 2 Chân trời sáng tạo. Chúc các bạn học tốt!
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập