Văn bản Thương nhớ bầy ong - Tóm tắt, Phân tích

Văn bản Thương nhớ bầy ong - Tình yêu thiên nhiên và nỗi nhớ quê hương

Văn bản Thương nhớ bầy ong là một trong những bài thơ tiêu biểu của nhà thơ Nguyễn Khuyến, thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc và nỗi nhớ quê hương da diết.

Bài thơ sử dụng những hình ảnh gần gũi, quen thuộc trong đời sống nông thôn Việt Nam để diễn tả tâm trạng của tác giả khi phải xa rời cảnh vật yêu dấu.

Ngày xưa ông tôi nuôi nhiều ong; đằng sau nhà có hai dãy đõ ong mật. Sau ngày ông tôi chết, cha và chú tôi còn nuôi một ít đõ, nhưng không “vượng” như xưa nữa.

THƯƠNG NHỚ BẦY ONG

Sau nhà có hai đõ ong “sây” lắm. Chiều lỡ buổi (khoảng 4 giờ chiều) thì ong bay ra họp đàn trước đõ, và tôi hay ra xem, nhiều khi bị ong đốt nhưng mê xem không thôi. Buồn lắm, cái buồn xa côi vắng tạnh của chiều quê, của không gian mà tôi cảm nghe từ buổi ấy. Nhất là những lúc cả nhà đi vắng thì tôi buồn đến nỗi khóc một mình, nghe lòng bị ép lại, như trời hạ thấp xuống. Và bầy ong thì vù vù không thôi. Buồn nhất là mấy lần ong “trại”, nghĩa là một phần đàn ong rời xa, bỏ tổ nhà, mang theo một ong chúa. Nếu ong “trại” vào buổi trưa thì thường thường chú tôi biết được và hô lên cho cả xóm ném đất vụn lên không, thế là cả bầy ong mệt lử phải đậu lại ở một cây nào đó hay trở về đõ. Ong đậu lại trên cây, chú tôi hay người khác lại trèo lên bắt mang về đõ cũ hoặc cho vào một đõ mới. Nhưng đôi khi ong trại buổi chiều lỡ buổi, vào lúc chú tôi phải ra đồng cày tra (cày ải).

Một lần, ở nhà một mình tôi thấy ong trại mà không thể làm gì được. Tôi cũng ném đất vụn lên không nhưng không ăn thua gì. Ong vù vù lên cao, bay mau và mất hút trong chốc lát. Tôi nhìn theo, buồn không nói được. Cái buồn của đứa bé rộng lớn đến bao nhiêu, các thi sĩ, văn nhân đã ai nói đến chưa? Nhìn ong trại đi, tưởng như một mảnh hồn của tôi đã san đi nơi khác. Nơi xa xôi nào đó đã nhận một phần cốt tủy của linh hồn nhà tôi với bầy ong trại?

Một thi sĩ phương Tây ngày trước đã nói đúng lắm: những vật vô tri vô giác đều có một linh hồn, nó vương vấn với hồn ta và khiến ta yêu mến. Cái tổ ong sau thềm nhà, cái giá đặt đõ ong, từng chậu nước con con ở chân giá xanh lè vì rêu bám: bao nhiêu vật nhỏ nhẻ, vụn vặt mà đã gom góp cho tôi những cảm giác đầu tiên, những cái nhìn ngó đầu tiên vào ý nghĩa cuộc đời và vũ trụ. Và ý thơ cuộc đời, ý thơ vũ trụ cái xa xôi vắng vẻ sau này ám ảnh tôi, ngày thơ bé tôi đã nghe rồi, mỗi lần ong trại. Linh hồn của đất đá, có phải là một điều bịa đặt của các thi nhân đâu.

Văn bản Thương nhớ bầy ong: Tổng quan và Giá trị Nghệ thuật

Văn bản Thương nhớ bầy ong, một kiệt tác của Nguyễn Khuyến, không chỉ là một bài thơ miêu tả cảnh vật thiên nhiên mà còn là bức chân dung tâm hồn của một nhà thơ yêu quê hương, tha thiết với những kỷ niệm tuổi thơ. Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh Nguyễn Khuyến bị giam lỏng tại quê nhà, xa rời chốn quan trường, và nỗi nhớ quê hương, nhớ cảnh vật thân quen trào dâng mãnh liệt.

Nội dung chính của bài thơ Thương nhớ bầy ong

Bài thơ tập trung vào việc miêu tả cảnh vật quê hương, đặc biệt là những hình ảnh gắn liền với tuổi thơ của tác giả: tiếng ong bay lượn, cảnh cây đa, giếng nước, sân đình. Qua đó, tác giả thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết, sâu lắng.

Phân tích chi tiết các khổ thơ

Khổ thơ 1: Giới thiệu cảnh vật quê hương với những hình ảnh quen thuộc: tiếng ong, cây đa, giếng nước. Sử dụng từ láy “vù vù” gợi tả âm thanh của ong bay, tạo cảm giác sống động, gần gũi.
Khổ thơ 2: Miêu tả cảnh sân đình với những hình ảnh: bóng cây, tiếng trẻ con chơi đùa. Sử dụng từ ngữ giản dị, mộc mạc, thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc của tác giả.
Khổ thơ 3: Diễn tả nỗi nhớ quê hương của tác giả. Sử dụng câu hỏi tu từ “Ai ơi đã xuống mình đây?” để bộc lộ nỗi lòng cô đơn, trống vắng.

Giá trị nghệ thuật của bài thơ

Văn bản Thương nhớ bầy ong đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật thơ ca Việt Nam nhờ vào:

Sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc: Bài thơ sử dụng những từ ngữ quen thuộc, gần gũi với đời sống hàng ngày, tạo cảm giác chân thực, tự nhiên.
Sử dụng các biện pháp tu từ hiệu quả: Tác giả sử dụng nhiều biện pháp tu từ như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa, câu hỏi tu từ để tăng tính biểu cảm cho bài thơ.
Bố cục bài thơ hợp lý: Bài thơ được bố cục chặt chẽ, các khổ thơ liên kết với nhau một cách hài hòa, tạo nên một chỉnh thể thống nhất.

Ý nghĩa của bài thơ Thương nhớ bầy ong

Văn bản Thương nhớ bầy ong không chỉ là một bài thơ hay về mặt nghệ thuật mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Bài thơ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình yêu quê hương, đất nước và trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Bài học rút ra từ Văn bản Thương nhớ bầy ong

Bài thơ nhắc nhở chúng ta cần phải biết yêu quý, trân trọng những gì mình đang có, đặc biệt là quê hương, đất nước. Đồng thời, bài thơ cũng khơi gợi trong lòng mỗi người niềm tự hào về những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Ứng dụng trong học tập và thi cử

Văn bản Thương nhớ bầy ong thường xuyên xuất hiện trong các đề thi Ngữ văn ở các cấp học. Để làm bài tốt, học sinh cần nắm vững nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa của bài thơ. Ngoài ra, học sinh cũng cần rèn luyện kỹ năng phân tích, bình luận thơ để có thể đưa ra những nhận xét sâu sắc, đúng đắn.

Tóm tắt Văn bản Thương nhớ bầy ong

Bài thơ Thương nhớ bầy ong của Nguyễn Khuyến thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết của tác giả khi phải xa rời cảnh vật yêu dấu. Qua những hình ảnh quen thuộc, gần gũi, tác giả đã bộc lộ tình yêu thiên nhiên sâu sắc và niềm tự hào về những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Văn bản Thương nhớ bầy ong