Văn bản Bánh chưng Bánh giầy - Một kiệt tác của Nguyễn Tuân
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của nhà văn Nguyễn Tuân, được sáng tác năm 1964. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện kể về phong tục tập quán truyền thống mà còn là sự thể hiện tài hoa của Nguyễn Tuân trong việc miêu tả và khắc họa những nét đẹp văn hóa dân tộc.
Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn bản đầy đủ văn bản, phân tích chi tiết nội dung, nghệ thuật và ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm này.
Hùng Vương thứ sáu, lúc về già, muốn truyền ngôi cho con. Nhưng vì có đến hai mươi người con trai, ngôi báu lại chỉ có thể truyền cho một người, vua bèn nghĩ cách chọn người thật xứng đáng.
BÁNH CHƯNG, BÁNH GIẦY
Hùng Vương thứ sáu, lúc về già, muốn truyền ngôi cho con. Nhưng vì có đến hai mươi người con trai, ngôi báu lại chỉ có thể truyền cho một người, vua bèn nghĩ cách chọn người thật xứng đáng.
Nhân dịp đầu xuân, vua họp các hoàng tử lại, bảo: “Ai trong số các con tìm được thức ăn ngon lành, để bày cỗ dâng Trời Đất, tổ tiên có ý nghĩa nhất, ta sẽ truyền ngôi cho”.
Các hoàng tử đua nhau tìm kiếm của ngon vật lạ dâng lên cho vua cha, với hi vọng được truyền ngôi báu. Trong khi đó, người con trai thứ mười tám của vua Hùng là Lang Liêu tỏ ra rất băn khoăn, lo lắng. Lang Liêu là chàng trai hiền hậu, chăm chỉ, rất mực hiếu thảo. Nhưng chẳng may mẹ mất sớm, thiếu người chỉ vẽ nên chàng chưa biết làm món gì để tham dự cuộc thi.
Một hôm, Lang Liêu nằm mộng thấy có vị thần đến bảo: “Này con, vật trong Trời Đất không có gì quý bằng gạo, vì gạo là thức ăn nuôi sống con người, ăn mãi không chán. Con hãy lấy gạo nếp làm bánh hình trong và hình vuông, để tượng hình Trời và Đất. Hãy lấy lá bọc ngoài, đặt nhân trong ruột bánh, để tượng hình Cha Mẹ sinh thành.”.
Lang Liêu tỉnh dậy, vô cùng mừng rỡ. Theo lời thần dặn, chàng chọn gạo nếp thật dẻo thơm làm những chiếc bánh vuông vức, có nhân thịt đậu, để tượng hình Đất. Lại lấy lá xanh bọc ngoài, chẻ lạt buộc lại cẩn thận, rồi cho vào nồi lớn đổ nhiều nước, đun thật kĩ. Cũng với gạo nếp ấy, chàng đồ xôi, giã nhuyễn, làm thành những chiếc bánh tròn trặn, xinh xắn để tượng hình Trời…
Đến ngày hẹn, các hoàng tử đem đủ thứ của ngon vật lạ bày trên mâm cỗ mình làm để dự thi. Trong khi đó, mâm cỗ của Lang Liêu chỉ bày hai loại bánh. Vua Hùng xem lướt qua các mâm cỗ, rồi dừng lại rất lâu trước những chồng bánh của Lang Liêu, tỏ vẻ ngạc nhiên, thích thú. Vua cho gọi Lang Liêu đến, hỏi về các thứ bánh này. Chàng đem chuyện gặp thần trong mộng kể lại và giải thích về nguyên liệu, cách làm và ý nghĩa từng loại bánh.
Vua Hùng nếm thử, thấy bánh ngon và có ý nghĩa, bèn cho họp mọi người lại, truyền rằng: “Những chiếc bánh tròn này tượng hình Trời, ta đặt tên là bánh giầy. Còn những chiếc bánh vuông tượng hình Đất, ta đặt tên là bánh chưng. Bánh có thịt mỡ, đậu xanh, lá dong,… là tượng hình cầm thú, cây cỏ muôn loài,…; lá bọc ngoài, mĩ vị để trong là ngụ ý nhắc người ta sống thân ái, đùm bọc nhau. Lang Liêu đã dâng lễ vật rất hợp ý ta. Vậy ta truyền ngôi cho con”.
Và cũng từ đó, người dân nước ta chăm nghề trồng trọt, chăn nuôi. Mỗi khi Tết đến, nhà nhà làm bánh chưng, bánh giầy để dâng cúng Trời Đất và tổ tiên.
Văn bản Bánh chưng Bánh giầy: Tóm tắt chi tiết
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" kể về những kỷ niệm tuổi thơ của người kể chuyện (tôi) khi theo bà ngoại về làng đón Tết. Trong không khí náo nhiệt của ngày Tết cổ truyền, người kể chuyện được chứng kiến cảnh bà ngoại chuẩn bị làm bánh chưng, bánh giầy. Những hình ảnh quen thuộc như khuôn bánh, lá dong, đỗ xanh, thịt lợn… hiện lên sống động và đầy ắp tình yêu thương. Đặc biệt, người kể chuyện ấn tượng sâu sắc với sự tỉ mỉ, cẩn thận và lòng thành kính của bà ngoại khi làm bánh. Bà không chỉ làm bánh để cúng tổ tiên mà còn làm để thể hiện sự gắn kết gia đình và truyền thống văn hóa.
Phân tích chi tiết nội dung và nghệ thuật
1. Nội dung chính của văn bản
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả đối với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Tác phẩm ca ngợi sự cần cù, chịu khó và lòng hiếu thảo của người nông dân Việt Nam. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện sự trân trọng đối với những kỷ niệm đẹp đẽ về tuổi thơ và gia đình.
2. Nghệ thuật đặc sắc của Nguyễn Tuân
- Miêu tả tinh tế: Nguyễn Tuân sử dụng những từ ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm để miêu tả cảnh vật, con người và các hoạt động trong ngày Tết.
- Sử dụng ngôn ngữ dân gian: Tác giả sử dụng nhiều thành ngữ, tục ngữ, ca dao, dân ca để tạo nên một không khí đậm đà bản sắc dân tộc.
- Kỹ thuật kể chuyện độc đáo: Nguyễn Tuân sử dụng lối kể chuyện tự nhiên, chân thật, kết hợp giữa miêu tả và biểu cảm để tạo nên một tác phẩm giàu tính nghệ thuật.
- Biểu tượng nghệ thuật: Bánh chưng, bánh giầy không chỉ là những món ăn truyền thống mà còn là biểu tượng cho sự gắn kết gia đình, sự sum vầy và những giá trị văn hóa tốt đẹp.
Ý nghĩa sâu sắc của văn bản
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" mang đến cho người đọc nhiều bài học ý nghĩa về tình yêu gia đình, lòng hiếu thảo và sự trân trọng đối với những giá trị văn hóa truyền thống. Tác phẩm nhắc nhở chúng ta về tầm quan trọng của việc gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa của dân tộc.
Bối cảnh xã hội và văn hóa khi tác phẩm ra đời
Vào những năm 1960, Việt Nam đang trải qua giai đoạn chiến tranh ác liệt. Trong bối cảnh đó, Nguyễn Tuân đã sáng tác "Bánh chưng Bánh giầy" như một lời nhắn nhủ về những giá trị tinh thần tốt đẹp của dân tộc. Tác phẩm không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một nguồn động viên tinh thần to lớn cho nhân dân Việt Nam trong cuộc đấu tranh giành độc lập tự do.
So sánh với các tác phẩm khác của Nguyễn Tuân
So với các tác phẩm khác của Nguyễn Tuân như "Tùy bút về Mèo", "Vợ chồng A Phủ", "Bánh chưng Bánh giầy" có những nét độc đáo riêng. Trong khi các tác phẩm khác tập trung vào việc phản ánh những vấn đề xã hội, thì "Bánh chưng Bánh giầy" lại tập trung vào việc ca ngợi những giá trị văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, tất cả các tác phẩm của Nguyễn Tuân đều thể hiện phong cách viết độc đáo và tình yêu sâu sắc của tác giả đối với đất nước và con người Việt Nam.
Ứng dụng trong giảng dạy và học tập
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" thường được sử dụng trong chương trình Ngữ văn lớp 8. Giáo viên có thể sử dụng tác phẩm này để giúp học sinh hiểu rõ hơn về những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, rèn luyện kỹ năng đọc hiểu và viết văn. Học sinh có thể sử dụng tác phẩm này để viết bài văn phân tích, so sánh, đối chiếu hoặc viết nhật ký về những kỷ niệm đẹp đẽ về gia đình và quê hương.
Kết luận
Văn bản "Bánh chưng Bánh giầy" là một tác phẩm văn học đặc sắc của Nguyễn Tuân. Tác phẩm không chỉ là một câu chuyện kể về phong tục tập quán truyền thống mà còn là sự thể hiện tài hoa của Nguyễn Tuân trong việc miêu tả và khắc họa những nét đẹp văn hóa dân tộc. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và giúp bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm này.
