Văn bản Bạch Đằng khải khẩu: Tuyên ngôn hùng hồn của người anh hùng
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu là một bài hịch nổi tiếng của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, được viết trước trận chiến Bạch Đằng năm 1288. Bài hịch thể hiện quyết tâm đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông, bảo vệ giang sơn đất nước.
Đây không chỉ là một văn bản quân sự mà còn là một tác phẩm văn học có giá trị, thể hiện tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc sâu sắc và tài thao lược của Trần Hưng Đạo.
Sóc phong xuy hải khí lăng lăng,
Khinh khởi ngâm phàm quá Bạch Đằng,
Ngạc đoạn kình khoa sơn khúc khúc,
Bạch Đằng khải khẩu
(Cửa biển Bạch Đằng)
Nguyễn Trãi
Phiên âm
Sóc phong xuy hải khí lăng lăng,
Khinh khởi ngâm phàm quá Bạch Đằng,
Ngạc đoạn kình khoa sơn khúc khúc,
Qua trầm kích chiết ngạn từng tầng,
Quan hà bách nhị do thiên thiết,
Hào kiệt công danh thử địa tầng.
Vũng sự hồi đầu tư đã lữ,
Lâm lưu phủ cảnh ý nạn thăng,
Dịch nghĩa
Gió bấc thổi trên biển, khí nổi cuộn cuộn,
Nhẹ giương cánh buồn thơ lướt qua cửa biển Bạch Đằng.
Như cá sấu bị chặt, cá kình bị mổ, núi uốn lượn quanh co,
Như cây giáo bị chìm, như chiếc kích bị gãy, bờ xếp chồng lởm chởm.
Hình thế núi sông hiểm yếu do trời bày đặt, các bậc anh hùng hào kiệt lập công danh.
Việc cũngoái đầu nhìn lại, ôi đã qua rồi,
Tới bên dòng ngắm cảnh, ý khôn nói xiết.
Dịch thơ
Biển rung gió bấc thế bùng bừng,
Nhẹ cất buồm thơ lướt Bạch Đằng,
Kình ngạc băm tằm non mấy khúc,
Giáo gươm chìm gẫy bãi bao tầng.
Quan hà hiểm yếu trời kia đặt,
Hào kiệt công danh đất ấy từng
Việc trước quay đầu ôi đã ắng,
Tới dòng ngắm cảnh dạ bâng khuâng.
(Nguyễn Đình Hồ dịch, Thơ chữ Hán Nguyễn Trãi, NXB Văn hoá – Viện Văn học, Hà Nội, 1962, tr. 27 – 28)
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu: Tổng quan và Ý nghĩa Lịch sử
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu, hay còn gọi là Hịch tướng sĩ, là một áng văn bất hủ trong lịch sử văn học Việt Nam. Được soạn thảo bởi Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn trước trận chiến Bạch Đằng năm 1288, bài hịch này không chỉ là lời kêu gọi tướng sĩ, mà còn là bản tuyên ngôn hùng hồn về tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và tài thao lược quân sự của dân tộc ta.
Hoàn cảnh Ra đời của Văn bản Bạch Đằng khải khẩu
Năm 1288, quân Nguyên Mông một lần nữa xâm lược Đại Việt. Sau những thất bại ban đầu, quân ta đã chủ động rút lui, nhử địch vào trận địa mai phục trên sông Bạch Đằng. Trong tình thế quan trọng này, Trần Hưng Đạo đã viết bài hịch để khích lệ tinh thần tướng sĩ, động viên toàn quân chiến đấu hết mình để bảo vệ đất nước.
Nội dung Chính của Văn bản Bạch Đằng khải khẩu
Bài hịch có thể chia thành ba phần chính:
- Khẳng định tội ác của quân Nguyên Mông: Trần Hưng Đạo vạch trần sự tàn bạo, vô nhân đạo của quân xâm lược, khơi dậy lòng căm thù trong tướng sĩ.
- Kêu gọi tướng sĩ đoàn kết, chiến đấu: Người kêu gọi tướng sĩ hãy noi gương các anh hùng đi trước, dốc lòng vì nước, chiến đấu đến cùng để giành độc lập tự do.
- Lời động viên, khích lệ: Trần Hưng Đạo bày tỏ niềm tin vào sức mạnh của quân đội, hứa hẹn sẽ ban thưởng xứng đáng cho những người có công với nước.
Giá trị Nghệ thuật của Văn bản Bạch Đằng khải khẩu
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu đạt đến đỉnh cao của nghệ thuật nghị luận cổ điển Việt Nam. Bài hịch sử dụng nhiều biện pháp tu từ đặc sắc như:
- Liệt kê: Liệt kê tội ác của quân Nguyên Mông, những tấm gương anh hùng của dân tộc.
- So sánh: So sánh quân ta với quân Nguyên Mông để làm nổi bật sự khác biệt về tinh thần chiến đấu.
- Câu hỏi tu từ: Gợi mở suy nghĩ của người đọc, khơi dậy lòng tự hào dân tộc.
- Điệp ngữ: Nhấn mạnh ý nghĩa của các câu văn, tăng cường sức thuyết phục.
Ý nghĩa Văn hóa và Tinh thần của Văn bản Bạch Đằng khải khẩu
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một di sản tinh thần vô giá của dân tộc. Bài hịch đã góp phần khích lệ tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc và ý chí kiên cường của nhân dân ta trong suốt quá trình lịch sử. Nó vẫn còn nguyên giá trị trong thời đại ngày nay, nhắc nhở chúng ta về tinh thần đoàn kết, yêu nước và bảo vệ độc lập tự do của Tổ quốc.
Tìm hiểu sâu hơn về Trần Hưng Đạo
Trần Hưng Đạo (1228 – 1300) là một nhà chính trị, nhà quân sự kiệt xuất của Đại Việt thời Trần. Ông được nhân dân tôn vinh là Hưng Đạo Đại Vương. Ông có công lớn trong việc lãnh đạo quân dân Đại Việt đánh tan hai cuộc xâm lược của quân Nguyên Mông vào thế kỷ XIII. Ngoài Văn bản Bạch Đằng khải khẩu, Trần Hưng Đạo còn để lại nhiều tác phẩm quân sự có giá trị như Binh thư yếu lược, Vạn Kiếp tông bí truyền thư.
Kết luận
Văn bản Bạch Đằng khải khẩu là một biểu tượng của tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam. Việc nghiên cứu và tìm hiểu về tác phẩm này giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về lịch sử, văn hóa và truyền thống của dân tộc, đồng thời bồi dưỡng lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc.
