Mỗi lần đọc Lượm của Tố Hữu, lòng tôi lại tràn đầy một cảm giác khó tả bồi hồi đến lạ thường. Hình ảnh người chiến sĩ cách mạng Việt Nam hiên ngang, bất khuất hiện lên trong hình hài của một cậu bé với thân hình nhỏ nhắn, tinh nghịch để lại trong tôi ấn tượng vô cùng sâu sắc.Trong suốt những khổ thơ đầu hình ảnh cậu bé Lượm hiện lên với những nét đẹp tiêu biểu của lứa tuổi nhi đồng, nhanh nhẹn, đáng yêu và có chút nghịch ngợm.
“Chú bé loắt choắtCái xắc xinh xinhCái chân thoăn thoắtCái đầu nghênh nghênh Ca nô đội lệchMồm huýt sáo vangNhư con chim chíchNhảy trên đường vàng”
Là một đội viên liên lạc, tuy ở dưới hoàn cảnh hết sức nguy hiểm, “Đạn bay vèo vèo”, nhưng Lượm chưa bao giờ cảm thấy sợ hãi và nao núng, Lượm vẫn rất nhanh nhẹn “Vụt qua mặt trận”, tinh thần anh hùng đã ăn sâu vào máu của người chiến sĩ tí hon ấy chẳng biết từ khi nào. Lượm rất hồn nhiên tràn đầy hằng hái mà bảo “Cháu đi chiến đấu/Vui lắm chú à”, “Thích hơn ở nhà”, để thấy được rằng tuy còn nhỏ tuổi nhưng trong tâm hồn non nớt ấy đã ý thức được nhiệm vụ đóng góp công sức cho cách mạng, cho Tổ quốc, chứ không muốn làm một đứa trẻ chỉ biết ăn, chơi, Lượm mang một tâm hồn lớn, một tâm hồn trưởng thành gắn bó với cách mạng. Tấm lòng yêu nước đã nhen nhóm và bùng cháy trong hình hài một cậu bé với vẻ ngoài nhỏ nhắn, nhìn có vẻ yếu ớt. Nhưng cũng chính vì những đặc điểm ngoại hình như vậy lại là thuận lợi cho công việc giao liên của cậu bé, Lượm cứ bình tĩnh, đầy quả cảm, luồn lách mang thư “Thượng khẩn” qua trước mũi giặc mà chúng chẳng hề hay biết.
Nhưng thật đau đớn làm sao khi Lượm đã hi sinh, người anh hùng tí hon với tinh thần chiến đấu dũng cảm ấy đã hi sinh. Tố Hữu đã thốt lên đầy đau đớn “Thôi rồi, Lượm ơi”, trong ấy là cả sự xót xa và tiếc nuối khôn nguôi, tiếc cho một nhân tài, một chiến sĩ cách mạng anh hùng, chẳng tiếc thân mình xông pha vì Tổ quốc, đau đớn lắm thay. Hình ảnh Lượm nằm xuống là một dòng máu đỏ tươi, dòng máu ấy tượng trưng cho sự anh hùng của dân tộc Việt Nam ta, thà đổ máu chứ quyết không chịu làm nô lệ. Lượm hi sinh trên thảm lúa vàng, “Tay nắm chặt bông/Lúa thơm mùi sữa”, khẳng định sự hi sinh của Lượm là vì Tổ quốc, quê hương, vì hương lúa thơm ngát, vì cánh đồng mênh mông thẳng cánh cò bay, Lượm không tiếc hi sinh, chỉ tiếc rằng chẳng thể vì Tổ quốc, vì mảnh đất thân yêu này mà cống hiến thêm nữa. Chi tiết “Hồn bay giữa đồng”, là lòng yêu quê hương sâu sắc của cậu bé, dù đã hy sinh nhưng vẫn muốn quẩn quanh tại nơi này, ngắm nhìn thêm một lần nữa quê hương yếu dấu, đắm mình trong hương lúa như những ngày còn làm liên lạc. Hình ảnh đầy tính nghệ thuật, cái chết của Lượm là cái chết của người anh hùng thiếu niên, bi thương nhưng không bi lụy, càng cổ vũ cho tinh thần chiến đấu quên mình vì Tổ quốc của lớp thanh niên xung phong, vì một đất nước tự do độc lập.
Lượm – người chiến sĩ anh hùng, tuổi còn nhỏ nhưng tâm hồn không hề nhỏ, chứa đựng một tinh thần quả cảm cùng với lòng yêu quê hương đất nước sâu sắc. Bác có lời dạy rằng: “Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình”, việc làm của Lượm tuy nhỏ nhưng lại góp một phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Lượm hi sinh rồi, nhưng tinh thần chiến đấu dũng cảm ấy sẽ còn sống mãi với thời gian, trong lòng dân tộc Việt Nam ta, trở thành tấm gương sáng cho lớp lớp các thế hệ trẻ noi theo.
