Soạn bài Tự đánh giá trang 80 SGK Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều

Trả lời Câu hỏi 1 trang 81 SGK Văn 12 Cánh diều

Phương án nào nêu đúng và đầy đủ nhất những biến đổi của thiên nhiên, đất trời khi tháng Tư đến?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản 

Phương pháp loại trừ

Lời giải chi tiết:

D. 2-3-5

(2) Mặt Trời đã bắt đầu chiếu những tia nắng chói chang, gay gắt. 

(3) Đất đại trở nên màu mỡ hơn, những khu vườn đã ríu rít chim muông. 

(5) Những cánh đồng căng tràn nhựa sống.

Trả lời Câu hỏi 2 trang 81 SGK Văn 12 Cánh diều

Trong những biến đổi của thiên nhiên, đất trời, dấu hiệu nào cho thấy sự thay đổi rõ ràng của thời tiết?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

A. Ông mặt trời đủ đầy đến gay gắt

Trả lời Câu hỏi 3 trang 81 SGK Văn 12 Cánh diều

Với nhân vật trữ tình, “chuyện tưởng xong rồi” mà hóa ra lại chưa xong khi tháng Tư đến là gì?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Lời giải chi tiết:

A. Chiều nay ngọn gió bất ngờ cơn mưa bất chợt

Nắng sau mưa óng ánh đến nghi ngờ

Trả lời Câu hỏi 4 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng hơn ba lần trong văn bản thơ trên?

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về biện pháp nghệ thuật

Lời giải chi tiết:

C. Nhân hóa

Trả lời Câu hỏi 5 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Câu thơ nào cho thấy sự hòa phối của các giác quan trong cảm nhận của nhà thơ về thiên nhiên, đất trời?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Phương pháp loại trừ

Lời giải chi tiết:

B. Cành cây trĩu những lời trống mái

Trả lời Câu hỏi 6 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Thái độ, cảm xúc của nhân vật trữ tình khi nhận ra những biến chuyển bất ngờ của thiên nhiên là gì? Điều đó cho thấy đặc điểm nào thường thấy trong đời sống tâm hồn của con người.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản

Chú ý những chi tiết cho thấy thái độ, cảm xúc của nhân vật trữ tình

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Trong tháng Tư, khi mọi chuyện dường như đã chấm dứt, cảnh đẹp tinh khôi lại bất ngờ hiện lên như một bức tranh được tạo hóa từ thiên nhiên đầy sắc màu.

+ Cây cỏ như được thêm năng lượng, thêm sức sống trở lại, những cánh hoa rơi nhẹ nhàng, tạo nên bức tranh tháng Tư thật tĩnh lặng và nhẹ nhàng.

+ Dưới bóng râm của cây cỏ, đất mỡ màu mỡ “ngủ lịm”, tỏ ra như là một giấc ngủ say đắm. Mặc dù ánh sáng mặt trời lấp lánh trên bề mặt đất, nhưng đây cũng là lúc cây cỏ và đất đều hòa mình vào sự ấm áp của mùa xuân. Mọi sự sống dường như đều được tiếp thêm năng lượng tích cực và đầy sức sống, khiến cho tự nhiên trở nên tràn ngập trong ánh sáng và sắc màu.

🡪 Với sự chuyển biến đó của thiên nhiên đã khiến nhân vật trữ tình cảm thấy hân hoan, sung sướng khi chào đón thời khắc chuyển giao qua đó thể hiện sự hài long và yêu thương đối với cuộc sống. 

- Trong đời sống của con người, họ thường thích tận hưởng những khoảnh khắc ngọt ngào của cuộc sống, muốn sống chậm để tận hưởng và cảm nhận những điều thi vị của cuộc sống nhiều hơn, thích một cuộc sống yên bình, có thiên nhiên bầu bạn thay vì sự ồn ào, tấp nập nơi chốn đông người, họ muốn tĩnh tâm và giữ được một tâm hồn thanh tịnh để có thể sống một cuộc sống ý nghĩa hơn. 

- Thái độ, cảm xúc của nhân vật trữ tình: Vui tươi, hân hoan chào đón thời khắc giao mùa, cảm giác tràn đầy sức sống “tôi như cây sau bất chợt cơn mưa”, gợi tả cảm xúc tươi mới, tràn nhựa sống trong tâm hồn tác giả.

Trả lời Câu hỏi 7 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Em hiểu câu thơ cuối bài thơ thế nào? Vì sao?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ câu thơ cuối bài

Phân tích câu thơ

Lời giải chi tiết:

Cách 1

“tôi như cây sau bất chợt cơn mưa”

+ Tháng Tư dường như chán nản với cuộc sống đứng yên, đầy vô vị bởi nó đang tìm một điều gì tươi mới hơn trong cuộc sống đầy tẻ nhạt này. Chiều nay, ngọn gió bất ngờ đưa đến cơn mưa bất chợt, như là một biểu tượng của sự thay đổi không lường trước được trong cuộc sống. Trong trạng thái đặc biệt đó, tôi như cây sau cơn mưa bất chợt, chợt nhận ra sự mong đợi và bất ngờ có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Cảm giác của tôi như là một phần của tự nhiên, kết nối mạnh mẽ với môi trường xung quanh và chấp nhận sự thay đổi như một phần không thể thiếu của cuộc sống.

+ Với cách hiểu trên, tôi nghĩ đó là một chiêm nghiệm mà tác giả muốn gửi gắm đến bạn đọc, giúp bạn đọc hiểu ra nhiều điều và có được cho bản thân những bài học nhân văn sâu sắc, đầy ý nghĩa. 

- Dòng thơ cuối bài “tôi như cây sau bất chợt cơn mưa”,

- Tác dụng: Gợi lên cảm xúc bất ngờ trước cơn mưa tươi mát. Người ta thường nói, sau cơn mưa trời lại sáng, giờ đây cảm xúc trong tác giả cũng vậy, cũng giống như cây xanh sau cơn mưa, luôn tươi tốt và tràn nhựa sống. Qua đó cho thấy niềm hân hoan, hạnh phúc trong trái tim tác giả và sự gắn bó sâu sắc, hòa quyện với thiên nhiên trong nhà thơ.

Trả lời Câu hỏi 8 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Hãy lý giải tác dụng của một hình ảnh hoặc một biện pháp tu từ trong bài thơ mà em thấy đặc sắc

Phương pháp giải:

Lựa chọn một hình ảnh hoặc một biện pháp tu từ trong bài thơ

Phân tích và đưa ra kết luận về tác dụng

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Nghệ thuật nhân hóa “đất” “ngủ lịm” trong câu thơ “đất mỡ màu ngủ lịm dưới bóng râm” 

- Tác dụng: 

+ Làm cho câu văn trở nên hay, sinh động, giàu sức biểu cảm. 

+ Dưới bóng râm của cây cỏ, đất mỡ màu mỡ “ngủ lịm”, tỏ ra như là một giấc ngủ say đắm. Mặc dù ánh sáng mặt trời lấp lánh trên bề mặt đất, nhưng đây cũng là lúc cây cỏ và đất đều hòa mình vào sự ấm áp của mùa xuân. Thông qua đó ta có thể thấy được dường như tác giả cho ta cảm giác đất giống như một người người, yên tâm ngủ 1 giấc thật ngon trong sự yêu thương, ấm áp, bao bọc và ở đây đó là sự che chở của bà mẹ thiên nhiên

+ Qua đó tác giả cho độc giả thấy được những năng lượng tích cực và đầy sức sống của thiên nhiên, một thiên nhiên tràn ngập ánh sáng và sắc màu. 

- Biện pháp tu từ nhân hóa: Ông mặt trời đủ đầy đến gay gắt

- Tác dụng:

+ Tạo hình ảnh thơ độc đáo, mới lạ. Từ xưa nay ta luôn bắt gặp hình ảnh miêu tả ánh nắng hay ông mặt trời chói chang, nhưng ở đây tác giả thay cho ý nghĩa đó bằng hình ảnh “ông mặt trời đủ đầy”, tạo nên ấn tượng mạnh về ánh nắng.

+ Đặc tả ánh nắng trên cảnh vật. Ánh nắng chiếu rọi của mặt trời len lỏi qua từng khung cửa sổ, mạnh mẽ đến mức gay gắt khiến cho mọi vật thức tỉnh và rực rỡ dưới ánh sáng ấm áp. Ánh nắng gay gắt của mặt trời trải khắp không gian, thời gian dường như đang tan chậm.

+ Gợi lên không khí tươi sáng, tất thảy đều tạo nên một không khí ngập tràn năng lượng tích cực

Trả lời Câu hỏi 9 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Em có nhận xét gì về cấu tứ, hình thức của dòng thơ, câu thơ? Văn bản có những cách kết hợp từ nào khác lạ? Hãy chỉ ra tác dụng của sự kết hợp ấy.

Phương pháp giải:

Chú ý cấu tứ, hình thức của dòng thơ, câu thơ

Lời giải chi tiết:

Cách 1

+ Bài thơ được làm theo thể thơ tự do

+ Các chữ cái đầu dòng không được viết hoa, dòng thơ không tuân theo quy tắc về cấu trúc câu thơ, số âm tiết, hoặc nguyên tắc về điệu vần. 

+ Các câu thơ tuy dài ngắn khác nhau nhưng được sắp xếp theo thứ tự logic đã thể hiện được sự yên bình và tươi đẹp của thiên nhiên, tận dụng hình ảnh thiên nhiên để tạo ra một bức tranh sống động về sự chuyển đổi của thời tiết và cuộc sống trong mùa này.

+ Bài thơ còn thể hiện sự đặc sắc trong cách dùng từ của tác giả khi ông không sử dụng từ theo cách thông thường mà ông đã viết ngược lại từ trong bài thơ của mình. Một số từ như: “Đủ đầy”, “đất mỡ màu” 

+ Các từ ngữ này có tác dụng nhấn mạnh ý thơ, tạo ra sự khác biệt để thu hút người đọc chú ý vào từ ngữ đó đồng thời nhấn mạnh vào hình ảnh thiên nhiên đầy sinh động và tươi đẹp mà tác giả đang muốn nhắc tới. 

- Cấu tứ, hình thức của dòng thơ:

+ Thể loại: Bài thơ được làm theo thể thơ tự do

+ Bài thơ không sử dụng dấu câu giữa các dòng thơ, chỉ có một dấu chấm duy nhất ở cuối bài thơ. Qua đó thể hiện mạch cảm xúc trào dâng, liền mạch trong tâm hồn tác giả.

+ Các chữ cái đầu dòng không viết hoa, cấu trúc câu thơ, cách gieo vần không theo quy tắc, trật tự nhất định.

+ Các câu thơ dài ngắn khác nhau, không có số lượng câu từ nhất định

- Cách kết hợp từ khác lạ:

+ Biểu hiện: “Ông mặt trời đủ đầy”, “đất mỡ màu ngủ lịm”, “xanh lên tin tưởng dưới bầu trời”,…

+ Tác dụng: Sự kết hợp độc đáo và mới lạ đã tạo nên ấn tượng mạnh mẽ về hình ảnh thơ, thu hút người đọc trong những vần thơ viết về thiên nhiên tươi đẹp nhưng rất đỗi mới mẻ. Qua đó, làm nổi bật lên bức tranh thiên nhiên sinh động, đầy sức sống và tâm hồn tươi mới của tác giả.

Trả lời Câu hỏi 10 trang 82 SGK Văn 12 Cánh diều

Bài thơ đem lại cho em những chiêm nghiệm gì về cuộc sống?

Phương pháp giải:

Đưa ra quan điểm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong cuộc sống, chúng ta không thể phủ nhận rằng có rất nhiều điều đẹp đẽ xung quanh chúng ta mà thường xuyên bị lãng quên hoặc coi thường. Việc trân trọng những điều nhỏ nhặt như bình minh rực rỡ, những cánh hoa khoe sắc, tấm áo ấm áp của người thân hay sự yêu thương từ đồng nghiệp có thể mang lại cho chúng ta niềm vui và hạnh phúc đơn giản nhưng không nhỏ. Tất cả những điều này đều làm cho cuộc sống trở nên đáng sống hơn. Khi ta biết trân trọng những điều đẹp đẽ này, ta sẽ thấy lòng mình bớt bỏ những gánh nặng và lo lắng, thay vào đó là cảm giác hạnh phúc và bình yên. Hãy dành chút thời gian hàng ngày để nhìn thấy và cảm nhận những điều đẹp đẽ trong cuộc sống. Đó có thể là ánh nắng ấm, tiếng cười của trẻ con, giọt mưa rơi nhè nhẹ hay tình thân thương của gia đình. Chỉ cần ta nhìn nhận và trân trọng, cuộc sống sẽ trở nên ấm áp và ý nghĩa hơn.

Qua bài thơ, em nhận ra cuộc sống là hành trình tinh tế khám phá những thay đổi, biến động, bất ngờ của những điều đẹp đẽ trong từng khoảnh khắc. Con người cần sống và cảm nhận những phút giây trôi qua trong cuộc đời. Tận hưởng khu vườn của thiên nhiên đầy màu sắc, những tổ chim khoác lên mình sương mong manh, những cánh hoa đang bay nhẹ trong gió chiều hay ánh sáng vàng dịu dàng, ấm áp cuối ngày. Tất thảy tạo nên bức tranh sống động của sự sinh sôi, nảy nở và tình yêu cuộc sống trong tâm hồn con người.