1. Trang Chủ
  2. Tài Liệu Học Tập
  3. Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt SGK Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều

Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt SGK Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều

Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt - Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều

Bài soạn Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt thuộc chương trình Ngữ văn 12 tập 2, sách Cánh diều, được tusach.vn biên soạn chi tiết, chính xác. Bài soạn này giúp học sinh nắm vững kiến thức ngữ pháp, từ vựng và kỹ năng thực hành tiếng Việt.

Chúng tôi cung cấp đầy đủ dàn ý, nội dung chính, phân tích tác phẩm và hướng dẫn giải bài tập một cách dễ hiểu, giúp bạn tự tin hoàn thành bài học.

Vì sao phải giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt? Nội dung nhiệm vụ đó là gì? Thế nào là một ngôn ngữ phát triển? Vấn đề phát triển tiếng Việt có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa hiện nay?

Trả lời Câu hỏi 1 trang 74 SGK Văn 12 Cánh diều

a. Vì sao phải giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt? Nội dung nhiệm vụ đó là gì?

b. Thế nào là một ngôn ngữ phát triển? Vấn đề phát triển tiếng Việt có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hội nhập, toàn cầu hóa hiện nay?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ văn bản để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

a. - Phải giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt vì: 

+ Bảo vệ và phát huy cái bản sắc, cái tinh hoa của tiếng Việt, không để cho mất đi một cái gì vô cùng quý báu khiến cho tiếng Việt là tiếng Việt. 

+ Ngôn ngữ là một biểu hiện sinh động của văn hóa, lâu đời và gắn liền với sự phát triển của con người từ trước đến nay và từ nay về sau. 

- Nội dung nhiệm vụ: 

+ “Khi nói đến việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt thì trước hết cần thấy rằng đó là một công việc bình thường, tự nhiên và thường xuyên, lâu dài trong suốt cả quá trình phát triển của tiếng Việt từ trước tới nay và từ nay về sau, nhằm bảo vệ và phát huy cái bản sắc, cái tinh hoa của tiếng Việt, không để cho mất đi một cái gì vô cùng quý báu khiến cho tiếng Việt là tiếng Việt.”

+ Trong bối cảnh thời đại ngày nay, “tiếng Việt phải có những chuẩn bị, những thay đổi, để có đủ thế và lực giao lưu, tiếp xúc với các ngôn ngữ khác trên thế giới mà không sợ bị tổn thương đến giá trị, bản sắc, đến sự giàu đẹp của nó.”

b. 

- Ngôn ngữ phát triển là sự xuất hiện của nhiều ngôn ngữ du nhập vào trong một quốc gia, không phân biệt đó là loại ngôn ngữ gì, bình đẳng về từ ngữ, không ràng buộc bởi khuôn khổ và trở thành thứ tiếng cần để mọi người có thể giao tiếp tốt hơn. Ngoài ra, ngôn ngữ phát triển cũng có thể hiểu là đó là loại ngôn ngữ mà ai cũng có thể học được dù đó là người trong nước hay nước ngoài. Ngôn ngữ phát triển còn thể hiện sự văn minh trong cách sử dụng ngôn từ và việc có thể giao lưu, tiếp xúc với các ngôn ngữ khác trên thế giới mà không sợ mất giá trị, bản sắc và sự giàu đẹp của nó. 

-  Ý nghĩa: 

+ Khi đất nước có sự chuyển mình, hoà nhập vào đời sống chính trị-kinh tế, và văn hoá-xã hội trên trường quốc tế, thì tiếng Việt càng có được vị thế mới là ngôn ngữ làm việc (langue de travail - có thể qua phiên dịch, và đặc biệt là nó được thừa nhận là một trong các ngôn ngữ chính thức (langue officielle) sử dụng trong các hội nghị, hội thảo quốc tế, nhất là khi chúng được tổ chức tại Việt Nam.

+ Bảo đảm sự đa dạng về văn hóa và giúp các nền văn hóa có thể giao thoa, trao đổi với nhau.

+ Tăng cường hợp tác, xây dựng xã hội tri thức toàn diện, bảo tồn các di sản văn hóa và tạo điều kiện tiếp cận với một nền giáo dục có chất lượng cho mọi người.

+ Trong quá trình phát triển, rất nhiều từ mới, cụm từ mới, thuật ngữ mới thuần Việt đã được ra đời và phục vụ tốt hơn công việc giao tiếp, diễn đạt ý tưởng và phát triển kinh tế, xã hội, khoa học.

+ Xu thế hội nhập và toàn cầu hóa khiến tiếng Việt có nhiều cơ hội tiếp thu được nhiều yếu tố mới và tiến bộ làm cho tiếng Việt trở nên giàu có. Nhưng mặt khác tiếng Việt cũng phải đối đầu trước nguy cơ hòa tan theo xu hướng áp đảo của chính sách “thế giới phẳng” về ngôn ngữ và văn hóa do một số nước lớn chủ xướng. 

a)

- Cần phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt vì “nhằm bảo vệ và phát huy cái bản sắc, cái tinh hoa của tiếng Việt, không để cho mất đi một cái gì vô cùng quý báu khiến cho tiếng Việt là tiếng Việt.”

- Nội dung nhiệm vụ: Đây là một nhiệm vụ thường xuyên, lâu dài trong suốt cả quá trình phát triển của tiếng Việt từ trước tới nay và từ nay về sau. Cụ thể ba khâu cần phải làm:

+ Giữ gìn và phát triển vốn chữ của tiếng ta; nói và viết đúng phép tắc của tiếng ta.

+ Giữ gìn bản sắc, phong cách của tiếng ta trong mọi thể văn (văn học, chính trị, khoa học, kĩ thuật,...)

+ Có những đổi mới, phát triển, làm cho tiếng ta ngày thêm giàu trên cơ sở vốn cũ của tiếng ta.

b)

- Một ngôn ngữ được đánh giá là phát triển khi nó ngày càng có tính chất “trí tuệ hoá và quốc tế hoá”.

- Ý nghĩa phát triển tiếng Việt: Để có đủ thế và lực giao lưu, tiếp xúc với các ngôn ngữ khác trên thế giới mà không sợ bị tổn thương đến giá trị, bản sắc, đến sự giàu đẹp của nó.

Trả lời Câu hỏi 2 trang 75 SGK Văn 12 Cánh diều

Từ hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân, hãy nêu một số biểu hiện cụ thể của việc sử dụng tiếng Việt thiếu trong sáng, không chuẩn mực.

Phương pháp giải:

Dựa vào kinh nghiệm của bản thân

Lời giải chi tiết:

Cách 1

+ Sự lai căng tiếng nói, chữ viết của nước ngoài ngày một tăng. Dường như ngày càng có nhiều người, nhất là lớp trẻ, khi nói và viết tiếng Việt thường chen tiếng nước ngoài. Biểu hiện dễ thấy nhất là việc sử dụng thường xuyên những từ như: show (biểu diễn), live-show (biểu diễn trực tiếp), nhạc classic (nhạc cổ điển), nhạc country (nhạc đồng quê), nhạc dance (nhạc nhảy), các fan (người hâm mộ)… thay cho chữ Việt vốn đã có sẵn, đủ nghĩa, dễ hiểu, trong sáng.

+ Những câu nói không hề có âm sắc, những từ ngữ mà chỉ có giới trẻ mới hiểu. Giới trẻ không nói chuyện, nhắn tin với nhau bằng tiếng Việt chuẩn nữa, mà thay vào đó là những từ không có dấu. 

- Biểu hiện cụ thể của việc sử dụng tiếng Việt thiếu trong sáng, không chuẩn mực:

+ Ngôn ngữ “Chat” có nhiều kiểu viết tối nghĩa, biến âm, biến nghĩa tràn lan trên mạng xã hội, được giới trẻ ưa dùng, tạo nên một thứ tiếng Việt không chuẩn mực.

VD: "tình yêu" thành "tềnh iu", "buồn ngủ" thành "bùn ngủ", "biết rồi" thành "bít òy", "không" thành "hông",...

+ Lạm dụng tiếng nước ngoài, nhiều nhất vẫn là tiếng Anh. Đặc biệt, đối với giới trẻ thường xuyên lai căng ngôn ngữ trong cả lúc nói và lúc viết, dù cho tiếng Việt vốn có sẵn nghĩa.

VD: đồng ý - ok, dễ thương – cute, người hâm mộ - fan, tạm biệt – bye bye,…

Trả lời Câu hỏi 3 trang 75 SGK Văn 12 Cánh diều

Viết một đoạn văn (khoảng 10 – 12 dòng) phân tích vẻ đẹp của tiếng Việt thể hiện trong một bài thơ em đã học. 

Phương pháp giải:

Dựa vào văn bản đọc ở trên

Dựa vào kĩ năng viết đoạn văn đã được học

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trong bài thơ Tiếng Việt, nhà thơ Lưu Quang Vũ viết:

Tiếng tha thiết, nói thường nghe như hát

Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh

Như gió nước không thể nào nắm bắt

Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh.

Đoạn thơ trên nói về sự đa dạng phong phú của thanh điệu tiếng Việt. Tiếng Việt là thứ ngôn ngữ hay, giàu âm điệu nhưng cũng rất khó bởi hệ thống thanh điệu với 6 dấu thanh: thanh ngang, thanh huyền, thanh sắc, thanh hỏi, thanh ngã và thnah nặng. Những thanh điệu này khiến cho lời nói có giai điệu gợi hình, gợi thanh,  gợi cảm, có ý nghĩa sâu xa, có khả năng diễn tả mọi phương diện, mọi cung bậc cảm xúc của cuộc sống, con người Việt một cách giản dị, gần gũi. Cũng nhờ có dấu thanh mà tiếng nói trầm bổng như bản nhạc tha thiết, nói nghe như hát “Đất nước mình ôi đẹp biết bao/ từng ngọn núi, con sông mang trong mình cái tên bất bủ/ Tôn Đức Thắng, Hồ Chí Minh vẫn còn vang vọng…”. Mỗi lời nói cũng giống như lời hát thì thầm, trầm bổng vang vọng giữa đất trời, ấy là nhờ sự giàu có, phong phú của thanh điệu Tiếng Việt. Bản thân mỗi người cần có ý thức trách nhiệm trong việc gìn giữ, bảo vệ và phát triển Tiếng Việt.

Viết về tiếng Việt, đã có biết bao nhà thơ, nhà văn cảm nhận về giá trị và vẻ đẹp của nó, Lưu Quang Vũ cũng vậy, với bài thơ “Tiếng Việt” ông đã đưa ta trở về với nguồn gốc của tiếng Việt, qua đó thể hiện lên sự giàu đẹp của nó. Với những vần thơ giàu sức gợi, cho người đọc thấy được đời sống sinh hoạt, lao động của người Việt - nơi thai nghén, hình thành và nuôi dưỡng tiếng nói dân tộc. Những câu thơ như Dấu huyền trầm, dấu ngã chênh vênh./Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy, đã thể hiện một hệ thống phong phú các thanh điệu với những âm độ, âm vực, qua đó tiếng Việt có khả năng tạo ra nhiều giai điệu khác nhau: du dương trầm bổng, hào hùng, mạnh mẽ, sâu lắng, thiết tha…Những sắc thái trong tiếng Việt chính là sức sống mãnh liệt của con người Việt Nam cần cù, nhẫn nại; ân nghĩa, thủy chung; kiên cường, bất khuất.

Soạn bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt - Ngữ văn 12 tập 2 Cánh diều: Tổng quan và Hướng dẫn Chi tiết

Bài học Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt trong chương trình Ngữ văn 12 tập 2, sách Cánh diều, đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố kiến thức và kỹ năng sử dụng tiếng Việt của học sinh. Bài học này không chỉ tập trung vào việc nắm vững các quy tắc ngữ pháp, từ vựng mà còn hướng đến việc nâng cao khả năng thực hành tiếng Việt trong các tình huống giao tiếp khác nhau.

I. Mục tiêu bài học

Mục tiêu chính của bài học này là:

  • Giúp học sinh hiểu rõ tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát triển tiếng Việt.
  • Nâng cao khả năng sử dụng tiếng Việt chuẩn xác, giàu biểu cảm.
  • Rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá các hiện tượng ngôn ngữ.
  • Vận dụng kiến thức đã học vào thực tế, sử dụng tiếng Việt một cách hiệu quả.

II. Nội dung chính của bài học

Bài học Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt bao gồm các nội dung chính sau:

  1. Giữ gìn tiếng Việt: Tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến sự trong sáng của tiếng Việt, các biện pháp giữ gìn tiếng Việt.
  2. Phát triển tiếng Việt: Khám phá các xu hướng phát triển của tiếng Việt, cách tiếp thu và sử dụng từ ngữ mới.
  3. Thực hành: Thực hiện các bài tập vận dụng kiến thức đã học để rèn luyện kỹ năng sử dụng tiếng Việt.

III. Hướng dẫn giải bài tập

Dưới đây là hướng dẫn giải một số bài tập tiêu biểu trong bài học:

Bài 1: Phân tích các ví dụ về sự trong sáng của tiếng Việt.

Để giải bài tập này, bạn cần:

  • Đọc kỹ các ví dụ được đưa ra.
  • Phân tích cấu trúc ngữ pháp, từ vựng của từng ví dụ.
  • Xác định yếu tố nào làm cho ví dụ đó trở nên trong sáng, dễ hiểu.

Bài 2: Tìm các từ ngữ mới xuất hiện trong xã hội và phân tích ý nghĩa của chúng.

Để giải bài tập này, bạn cần:

  • Theo dõi các phương tiện truyền thông, mạng xã hội để cập nhật các từ ngữ mới.
  • Tìm hiểu nguồn gốc, ý nghĩa của các từ ngữ đó.
  • Phân tích cách sử dụng các từ ngữ đó trong các ngữ cảnh khác nhau.

Bài 3: Viết một đoạn văn ngắn về chủ đề giữ gìn và phát triển tiếng Việt.

Để viết đoạn văn này, bạn cần:

  • Xác định rõ chủ đề và mục đích của đoạn văn.
  • Sử dụng các từ ngữ, câu văn chính xác, giàu biểu cảm.
  • Đảm bảo đoạn văn có bố cục rõ ràng, mạch lạc.

IV. Lời khuyên khi học bài

Để học tốt bài Thực hành tiếng Việt: Giữ gìn và phát triển tiếng Việt, bạn nên:

  • Đọc kỹ sách giáo khoa và tài liệu tham khảo.
  • Làm đầy đủ các bài tập trong sách bài tập.
  • Tham gia các hoạt động ngoại khóa liên quan đến tiếng Việt.
  • Thường xuyên luyện tập sử dụng tiếng Việt trong các tình huống giao tiếp.

tusach.vn hy vọng với bài soạn chi tiết này, các bạn học sinh sẽ có thêm kiến thức và kỹ năng để học tốt môn Ngữ văn 12. Chúc các bạn học tập hiệu quả!

Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!

VỀ TUSACH.VN