1. Trang Chủ
  2. Tài Liệu Học Tập
  3. Soạn bài Thực hành Tiếng Việt: Lỗi lô gích, câu mơ hồ và cách sửa SGK Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

Soạn bài Thực hành Tiếng Việt: Lỗi lô gích, câu mơ hồ và cách sửa SGK Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

Soạn bài Thực hành Tiếng Việt: Lỗi lô gích, câu mơ hồ và cách sửa - Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

Bài viết này cung cấp bộ soạn bài Thực hành Tiếng Việt đầy đủ, chi tiết, giúp học sinh lớp 12 hiểu rõ về các loại lỗi lô gích, câu mơ hồ thường gặp trong tiếng Việt.

Chúng tôi sẽ phân tích từng dạng lỗi, đưa ra ví dụ minh họa và hướng dẫn cách sửa lỗi hiệu quả, đảm bảo bạn nắm vững kiến thức và tự tin hơn trong quá trình học tập và làm bài.

Theo em, giao ước ấy mắc lỗi gì khiến Sai-lốc phải chịu thua trước lập luận sắc bén của Poóc-xi-a? Những câu dưới đây mắc lỗi gì? Hãy phân tích nguyên nhân mắc lỗi và sửa những lỗi đó

Trả lời Câu hỏi 1 trang 71 SGK Văn 12 Cánh diều

Trong vở kịch Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ (Sếch-xpia), nhân vật Sai-lốc cho An-tô-ni-ô vay 3000 duy-ca không tính lãi với điều kiện: Sau ba tháng, nếu người vay không hoàn trả số tiền đúng ngày và nơi quy định thì người cho vay sẽ được quyền lấy một cân thịt trên cơ thể người vay. Theo em, giao ước ấy mắc lỗi gì khiến Sai-lốc phải chịu thua trước lập luận sắc bén của Poóc-xi-a?

Phương pháp giải:

Đọc lại đoạn trích Thực thi công lý và trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Theo em, giao ước ấy mắc lỗi logic khiến người nghe có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau khiến cho nội dung giao ước mơ hồ.

Cụ thể ở chi tiết "người cho vay sẽ được quyền lấy một cân thịt trên cơ thể người vay" không nói cụ thể cách người cho vay lấy như thế nào. Từ đó, Poóc-xi-a đã sử dụng điều đó để khiến cho Sai-lốc phải chịu thua "Ngươi hãy chuẩn bị cắt thịt, không được làm rỏ một giọt máu nào… nếu cân nghiêng dù chỉ một sợi tóc thôi, ngươi sẽ bị tử hình và tất cả tài sản của ngươi sẽ bị tịch thu"

Giao ước mắc lỗi lô gích, điều kiện của giao ước mang thông tin không đầy đủ cho nên không hợp lý. Giao ước chỉ đề cập đến lấy cân thịt nhưng không bao gồm máu hay tính mạng của người bị lấy. Bởi vậy cuối cùng ông ta không thể nào lấy 1 cân thịt sát ngực mà không lấy đi máu và sinh mạng của người bi lấy được.

Câu 2

    Trả lời Câu hỏi 2 trang 71 SGK Văn 12 Cánh diều

    Những câu dưới đây mắc lỗi gì? Hãy phân tích nguyên nhân mắc lỗi và sửa những lỗi đó

     a. Anh ta mở khóa, ngồi vào ghế, khởi động xe, mở cửa và lên đường

     b. Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, “ Truyện Kiều”,  Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.

    c. Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi chỉ câu được vô số con cá chép, thật phí công.

    d. Từ trong tù, U- thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy, ai đã nói dối? Kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi tất cả vụ việc này kết thúc, Cha-la sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình ( Dẫn theo Nguyễn Minh Tuyết, Nguyễn Văn Hiệp

    Phương pháp giải:

    Đọc kĩ phần kiến thức tiếng Việt

    Lời giải chi tiết:

    a. Anh ta mở khóa, ngồi vào ghế, khởi động xe, mở cửa và lên đường

    - Câu trên mắc lỗi logic. Cụ thể ở từ “ mở cửa”. Vì các hành động đang diễn ra với trình tự mâu thuẫn nhau, không nhất quán với nhau.

    - Cách sửa: 

    Anh ta mở khóa, ngồi vào ghế, khởi động xe, đóng cửa và lên đường

    b. Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, “ Truyện Kiều”,  Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.

    - Câu trên mắc lỗi logic vì đã chứa từ ngữ thiếu nhất quán cụ thể ở từ “ Truyện Kiều”. Đây là tên của tác phẩm văn học còn Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan… là tên của nhà thơ nổi tiếng.

    - Cách sửa: 

    Tìm thêm những ví dụ trong thơ của Hồ Xuân Hương, Nguyễn Du, Bà Huyện Thanh Quan,… để chứng minh rằng tiếng Việt từ thế kỉ XVI đã đạt tới độ tinh tế, uyển chuyển.

    c. Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi chỉ câu được vô số con cá chép, thật phí công.

    - Câu trên mắc lỗi logic vì có thông tin mâu thuẫn với nhau, không nhất quán. Việc câu được vô số con cá chép đã mâu thuẫn với thái độ của nhân vật tôi nói tới “ thật phí công”. Vì vậy, cần thay thế các từ ngữ phù hợp với thực khách quan. 

    - Cách sửa: 

    Ngồi đây suốt buổi sáng mà tôi không câu được vô số con cá chép, thật phí công. 

    d. Từ trong tù, U- thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy, ai đã nói dối? Kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi tất cả vụ việc này kết thúc, Cha-la sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình ( Dẫn theo Nguyễn Minh Tuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

    - Câu trên mắc lỗi logic vì đã có thông tin mâu thuẫn với nhau, không nhất quán

    - Cách sửa: 

    Từ trong tù, U- thát tiếp tục kêu vô tội. Vậy kẻ nào đã bỏ thuốc độc vào chén trà của hoàng thân? Khi tất cả vụ việc này kết thúc, Cha-la sai tuyên bố sẽ kết hôn với chàng U-thát của mình ( Dẫn theo Nguyễn Minh Tuyết, Nguyễn Văn Hiệp)

    Câu 3

      Trả lời Câu hỏi 3 trang 72 SGK Văn 12 Cánh diều

      Phân tích mơ hồ của những câu văn dưới đây. Hãy viết lại để mỗi câu chỉ có một cách hiểu

      a. Đây là dung dịch độc nhất

      b. Áp dụng phương pháp học tập mới là quan trọng

      c. Cả nhà hát say sưa theo ca sĩ

      d. Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đánh nhau

      Phương pháp giải:

      Đọc lại lý thuyết về lỗi lô gích, câu mơ hồ.

      Lời giải chi tiết:

      a.Đây là dung dịch độc nhất

      - Từ “ độc” có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau: độc lạ, độc hại… khiến cho nội dung câu văn có cách hiểu khác nhau:

      + Đây là dung dịch độc hại nhất

      +Đây là dung dịch độc lạ, độc đáo nhất 

      -Cách sửa ( cần thêm các từ phù hợp để làm nổi bật thông tin duy nhất trong câu văn)

      →  Đây là dung dịch độc hại nhất.

      b Áp dụng phương pháp học tập mới là quan trọng

      - Câu văn có cách hiểu khác nhau do cấu tạo câu chưa phù hợp:

      + Áp dụng phương pháp học tập mới, là quan trọng  ( nhấn mạnh việc chọn áp dụng phương pháp học tập mới)

      + Áp dụng phương pháp học tập mới là quan trọng ( nhấn mạnh ý nghĩa của việc áp dụng phương pháp học tập)

      -Cách sửa ( cần thêm các từ phù hợp để làm nổi bật thông tin duy nhất trong câu văn)

      →  Áp dụng phương pháp học tập là điều quan trọng.

      c. Cả nhà hát say sưa theo ca sĩ

      - Cụm từ “ cả nhà hát” chưa rõ ràng khiến cho câu văn có nghĩa khác nhau:

      + Cả nhà ngồi hát say sưa theo ca sĩ 

      + Cả nhà hát ( là không gian diễn ra các hoạt động biểu diễn nghệ thuật) say sưa theo ca sĩ 

      - Cách sửa ( cần thêm các từ phù hợp để làm nổi bật thông tin duy nhất trong câu văn)

      →  Cả nhà đang hát say sưa theo ca sĩ.

      d. Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đánh nhau

      - Câu văn có cách hiểu khác nhau do cấu tạo câu chưa phù hợp:

      + Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem cuộc đánh nhau 

      + Trong trận đấu bóng, hàng trăm người xem đang đánh nhau

      - Cách sửa ( cần thêm các từ phù hợp để làm nổi bật thông tin duy nhất trong câu văn)

      →  Trong trận đấu bóng, hàng trăm người ngồi xem đánh nhau.

      Câu 4

        Trả lời Câu hỏi 4 trang 72 SGK Văn 12 Cánh diều

        Khảo sát và viết báo cáo kết quả khảo sát về lỗi lô gích và lỗi diễn đạt mơ hồ trên một hoặc một số trang báo điện tử

        Phương pháp giải:

        Tìm một số trang báo điện tử mắc lỗi và tiến hành viết báo cáo

        Lời giải chi tiết:

        BÁO CÁO KẾT QUẢ KHẢO SÁT

        1. Mục tiêu của khảo sát:

        - Đánh giá khảo sát về lỗi lô gích và lỗi diễn đạt mơ hồ trên một hoặc một số trang báo điện tử 

        - Đưa ra nhận xét, đánh giá tình trạng trên

        2. Nội dung của khảo sát

        - Tìm hiểu và đọc một số bài viết của các trang báo điện tử: Vietnamnet, Báo Lao động, Báo mới,..

        - Chỉ ra các lỗi về logic và lỗi diễn đạt mơ hồ của một số bài viết

        - Đánh giá tổng quan về tình trạng trên.

        3. Kết quả của khảo sát

        - Số lượng tài liệu:…..

        - Các lỗi diễn đạt mơ hồ: thường xuất hiện ở tiêu đề bài báo

        Ví dụ:

        + “ Bất ngờ bà chủ khách sạn cao nhất Nam Định vừa được rao bán 300 tỷ đồng?” 

        + “ Ba luật sư tham gia bảo vệ quyền lợi cho bé lớp 1 trường Gateway đã tử vong”

        ……

        - Lỗi logic: xuất hiện trong nội dung bài báo

        4. Đánh giá, nhận xét:

        - Đây là tình trạng diễn ra khá phổ biến đối với những bài viết của một số trang báo điện tử

        - Nguyên nhân dẫn tới tình trạng:

        + Đã sử dụng những từ ngữ, cấu trúc câu mơ hồ, lấp lửng dễ gây nhầm lẫn

        + Sử dụng các tiêu đề ngắn với nội dung giật gân, mục đích thu hút người xem.

        Soạn bài Thực hành Tiếng Việt: Lỗi lô gích, câu mơ hồ và cách sửa - Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều

        Bài học Thực hành Tiếng Việt trong SGK Ngữ văn 12 tập 1 Cánh diều tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng nhận diện và sửa chữa các lỗi thường gặp trong quá trình sử dụng ngôn ngữ, đặc biệt là lỗi lô gích và câu mơ hồ. Việc nắm vững kiến thức này không chỉ giúp học sinh viết đúng, diễn đạt rõ ràng mà còn nâng cao khả năng tư duy và lập luận.

        I. Giới thiệu chung về lỗi lô gích và câu mơ hồ

        1. Lỗi lô gích: Là những sai sót trong quá trình suy luận, lập luận dẫn đến kết luận không hợp lý. Lỗi lô gích thường xuất hiện khi người nói hoặc người viết không tuân thủ các quy tắc logic cơ bản.

        2. Câu mơ hồ: Là những câu có thể hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, gây khó khăn cho người tiếp nhận thông tin. Câu mơ hồ thường do cách sử dụng từ ngữ không chính xác, cấu trúc câu phức tạp hoặc thiếu các yếu tố ngữ cảnh cần thiết.

        II. Các loại lỗi lô gích thường gặp

        • Ngụy biện: Sử dụng các lập luận sai lệch để thuyết phục người khác. Ví dụ: “Ai cũng làm như vậy, vậy tôi cũng phải làm.”
        • Lạm dụng quyền lực: Sử dụng địa vị, quyền lực để ép buộc người khác chấp nhận ý kiến của mình.
        • Đánh lạc hướng: Thay đổi chủ đề thảo luận để tránh trả lời câu hỏi khó.
        • Ngụy biện cá nhân: Tấn công cá nhân thay vì phản bác ý kiến.

        III. Các loại câu mơ hồ thường gặp

        • Mơ hồ về từ ngữ: Một từ có nhiều nghĩa, nhưng không rõ nghĩa nào được sử dụng trong câu. Ví dụ: “Tôi thấy anh ta ở ngân hàng.” (Ngân hàng là nơi giữ tiền hay bờ sông?)
        • Mơ hồ về cấu trúc câu: Cấu trúc câu phức tạp, khó xác định mối quan hệ giữa các thành phần.
        • Mơ hồ về ngữ cảnh: Thiếu các yếu tố ngữ cảnh cần thiết để hiểu rõ ý nghĩa của câu.

        IV. Cách sửa lỗi lô gích và câu mơ hồ

        1. Đối với lỗi lô gích:
          • Xác định rõ luận điểm và luận cứ.
          • Kiểm tra tính hợp lý của các luận cứ.
          • Đảm bảo kết luận phù hợp với các luận cứ.
        2. Đối với câu mơ hồ:
          • Sử dụng từ ngữ chính xác, rõ ràng.
          • Xây dựng cấu trúc câu đơn giản, dễ hiểu.
          • Bổ sung các yếu tố ngữ cảnh cần thiết.

        V. Bài tập thực hành

        Hãy xác định và sửa các lỗi lô gích và câu mơ hồ trong các câu sau:

        1. “Nếu trời mưa, đường sẽ ướt. Đường ướt, vậy trời phải mưa.”
        2. “Tôi không thích người đó vì anh ta là một người tốt.”
        3. “Cô giáo nói rằng học sinh phải chăm chỉ học tập.” (Ai là học sinh?)

        VI. Kết luận

        Việc nắm vững kiến thức về lỗi lô gích và câu mơ hồ là vô cùng quan trọng trong quá trình học tập và sử dụng tiếng Việt. Hy vọng rằng bài soạn này sẽ giúp các em học sinh lớp 12 Cánh diều hiểu rõ hơn về vấn đề này và rèn luyện kỹ năng viết đúng, diễn đạt rõ ràng, mạch lạc.

        Lưu ý: Bài soạn này chỉ mang tính chất tham khảo. Các em học sinh nên tự mình nghiên cứu và tìm hiểu thêm để có được kiến thức đầy đủ và sâu sắc nhất.

        Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!

        VỀ TUSACH.VN