Văn bản Cách ghi chép để nắm chắc nội dung bài học

Văn bản "Cách ghi chép để nắm chắc nội dung bài học"

Bài viết này trên Tusach.vn cung cấp những hướng dẫn chi tiết và hữu ích về cách ghi chép bài học một cách hiệu quả. Nắm vững các kỹ năng ghi chép sẽ giúp bạn không chỉ tiếp thu kiến thức tốt hơn mà còn cải thiện khả năng tư duy và hệ thống hóa thông tin.

Chúng tôi sẽ chia sẻ những phương pháp ghi chép khoa học, dễ áp dụng, phù hợp với nhiều đối tượng học sinh, sinh viên và những người tự học.

Ghi chép và chỉnh sửa ghi chép là một quá trình học hỏi kiến thức, biến kiến thức trong sách vở thành kiến thức của bản thân

Cách ghi chép để nắm chắc nội dung bài học

(Du Gia Huy)

Ghi chép và chỉnh sửa ghi chép là một quá trình học hỏi kiến thức, biến kiến thức trong sách vở thành kiến thức của bản thân. Quá trình ghi chép không chỉ thể hiện khả năng tìm hiểu vấn đề, mà còn rèn luyện tư duy.

Muốn ghi chép sao cho chỉ nhìn một lần là biết trọng tâm nằm ở đâu, bạn có thể sử dụng một trong các cách sau đây.

A. LẬP RA QUY TẮC GHI CHÉP: CHIA RÕ CÁC PHẦN

1. Phân vùng

Dùng phần lề trái trong chỗ được phân vùng, cũng chính là phần A trong ảnh dưới đây để ghi lại sơ lược trọng tâm nội dung bài học.

2. Chia theo màu sắc

Dùng bút màu để ghi chép những nội dung có ý nghĩa khác nhau, như vậy chỉ cần nhìn một lần là biết trọng tâm nằm ở đâu. Ví dụ: dùng bút đen để ghi kiến thức trên bảng, bút xanh để ghi lại lời giảng của thầy cô giáo, bút đỏ để ghi trọng tâm mà thầy cô giáo nhấn mạnh.

3. Khoanh vùng “trọng tâm”

Dù chỉnh sửa trong giờ hay sau khi tan học, nếu bạn thấy nội dung nào quan trọng, có thể dùng bút màu gạch chân hoặc dùng các kí hiệu đặc biệt như mở ngoặc,… để đánh dấu. Sau khi đã hiểu rõ mọi kiến thức trọng tâm nhất của bài học, tự nhắc bản thân phải nhớ kĩ. Như vậy, kể cả khi bạn không đủ thời gian chuẩn bị hoặc khó có thể hết mọi trọng tâm bài học, thì ít nhất cũng biết chắc được rằng phần nào là phần bắt buộc phải nhớ, không được phép quên.

* Mẹo nhỏ giúp ghi chép để khi đọc là hiểu ngay: Trong quá trình sửa lại ghi chép, việc đánh dấu những phần trọng tâm sẽ giúp cho việc ôn lại bài sau này thuận lợi hơn. Bạn có thể tham khảo những cách đánh dấu như:

- Gạch chân các câu, đoạn quan trọng trong một đoạn ghi chép dài

- Trong đoạn văn đã gạch chân, chọn những từ ngữ cần nhấn mạnh bằng cách gạch chân thêm một đường hoặc tô màu bằng bút dạ quang

- Có thể dùng kí hiệu phù hợp (dấu ngoặc kép chẳng hạn) đánh dấu phần trọng tâm

- Dùng bút đỏ hoặc bút dạ quang khoanh lại điểm trọng tâm nhất (chỉ khoanh một chỗ)

B. HỌC CÁCH TÌM NỘI DUNG CHÍNH

Trước khi nghĩ đến chuyện đánh dấu trọng tâm, bạn cần biết cách làm thế nào để tìm ra các trọng tâm. Đối với nhiều người, vấn đề hóc búa nhất trong quá trình học là không thể tìm ra trọng tâm. Đọc xong một đoạn dài, họ vẫn không biết trọng tâm nằm ở đâu.

Thông thường trong một nội dung bài học hoàn chỉnh, một chủ đề lớn có thể phân thành nhiều chủ đề nhỏ, giống như từ một thân cây mọc ra rất nhiều cành lớn nhỏ, giữa các cành cây cũng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Từ rễ cây, nước có thể chuyển tới từng tán lá, ngược lại, dưỡng chất mà lá cây tạo ra cũng có thể quay lại nuôi dưỡng thân cây. Việc tìm kiếm trọng tâm cũng hệt như quá trình đó, từng bước mày mò, tìm kiếm.

Dưới đây là một số cách đơn giản giúp bạn dễ dàng nắm bắt nội dung chính của bài học:

1. Tìm từ khóa và câu chủ đề: Thông thường những câu được tô đậm, được viết in hoa; những câu mở đầu, câu kết thúc,… chính là những câu mang từ khóa quan trọng hoặc là câu chủ đề có thể tổng kết khái quát nội dung toàn văn bản.

2. Đánh dấu những nội dung mà thầy, cô giáo nhấn mạnh tầm “quan trọng” hay giảng đi giảng lại nhiều lần, sau đó, đọc lại sách giáo khoa, tìm cách thảo luận với bạn bè, hỏi thầy cô để hiểu vấn đề cặn kẽ hơn,

3. Tự đặt câu hỏi và trả lời: Trong quá trình soạn và ôn lại bài, muốn biết mình đã thật sự nắm được trọng tâm bài học hay chưa, bạn có thể sắm nhiều vai vừa là thầy, cô giáo vừa là học trò, tự đặt ra câu hỏi và tự mình trả lời.

4. Dùng sơ đồ tóm tắt lại những kiến thức đã học: Trước khi thực hiện phương pháp này cần nắm chắc từng nội dung chính, phụ và mối liên hệ giữa chúng sau đó sử dụng sơ đồ để tóm tắt. Thông qua sơ đồ đó, bạn có thể dễ dàng nhìn ra được mối quan hệ giữa các nội dung.

C. PHÂN TÍCH VÀ ĐỐI CHIẾU: THIẾT LẬP MỐI LIÊN HỆ GIỮA CÁC TRỌNG TÂM BÀI HỌC

Chú ý những đề mục được in đậm hay viết in hoa trong sách giáo khoa, hoặc tự mình khái quát một đoạn nội dung thành vài chữ hoặc một câu, sau đó ghi chú lên phía trên bản ghi chép. Như vậy, chỉ cần đọc lướt qua đề mục là bạn có thể nắm bắt được nội dung mấu chốt của văn bản.

Bởi vì sách giáo khoa được thiết kế có hệ thống, kết cấu rõ ràng, nên mỗi lần chọn xong đề mục, chắc chắn bạn sẽ nhận ra các đề mục có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Một số chủ đề là trọng tâm của một chủ đề lớn quan trọng nào đó, nhưng một số chủ đề chỉ có mối liên hệ nguyên nhân – kết quả hoặc quan hệ đối chiếu. Trong vở ghi, bạn có thể dùng đường kẻ nối để thể hiện mối quan hệ giữa chúng, hoặc sử dụng nhất quán loại bút màu chuyên dùng cho từng loại nội dung, để phân biệt cấp độ quan trọng của vấn đề, giúp chúng ta dễ dàng hiểu bài hơn.

Tại sao việc ghi chép hiệu quả lại quan trọng?

Ghi chép không chỉ đơn thuần là việc sao chép lại những gì đã nghe hoặc đọc được. Đó là một quá trình tích cực, đòi hỏi sự tập trung, phân tích và tổng hợp thông tin. Một bản ghi chép tốt sẽ giúp bạn:

Nắm vững kiến thức: Việc tự mình viết lại thông tin giúp củng cố trí nhớ và hiểu sâu hơn về nội dung.
Tăng cường khả năng tập trung: Ghi chép đòi hỏi sự tập trung cao độ, giúp bạn tránh bị xao nhãng trong quá trình học tập.
Hệ thống hóa thông tin: Ghi chép giúp bạn sắp xếp thông tin một cách logic, dễ dàng tìm kiếm và ôn tập khi cần thiết.
Phát triển tư duy phản biện: Trong quá trình ghi chép, bạn sẽ phải suy nghĩ, phân tích và đánh giá thông tin, từ đó phát triển tư duy phản biện.

Các phương pháp ghi chép hiệu quả

Có rất nhiều phương pháp ghi chép khác nhau, mỗi phương pháp có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến và hiệu quả:

1. Phương pháp Cornell

Phương pháp Cornell chia trang giấy thành ba phần: cột ghi chú (note-taking column), cột từ khóa (cue column) và phần tóm tắt (summary). Trong quá trình nghe giảng hoặc đọc sách, bạn ghi lại những ý chính vào cột ghi chú. Sau đó, bạn sử dụng cột từ khóa để viết ra những câu hỏi hoặc từ khóa liên quan đến nội dung. Cuối cùng, bạn tóm tắt lại toàn bộ nội dung vào phần tóm tắt.

2. Phương pháp Outline

Phương pháp Outline sử dụng các tiêu đề, gạch đầu dòng và số để tổ chức thông tin một cách logic. Phương pháp này phù hợp với những bài giảng hoặc tài liệu có cấu trúc rõ ràng.

3. Phương pháp Mind Map (Sơ đồ tư duy)

Mind Map là một phương pháp ghi chép trực quan, sử dụng hình ảnh, màu sắc và các liên kết để thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng. Phương pháp này giúp bạn dễ dàng nhìn thấy bức tranh toàn cảnh của nội dung và ghi nhớ thông tin một cách hiệu quả.

4. Phương pháp Sketchnoting

Sketchnoting kết hợp giữa ghi chép và vẽ. Bạn sử dụng hình vẽ, biểu tượng và chữ viết tay để ghi lại những ý chính và tạo ra một bản ghi chép độc đáo và dễ nhớ.

Mẹo để ghi chép hiệu quả hơn

Sử dụng viết tắt và ký hiệu: Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian và ghi lại nhiều thông tin hơn.
Ghi lại những ý chính: Đừng cố gắng ghi lại mọi thứ, hãy tập trung vào những ý chính và quan trọng nhất.
Sử dụng màu sắc và hình ảnh: Điều này giúp bạn làm cho bản ghi chép trở nên sinh động và dễ nhớ hơn.
Ôn tập lại bản ghi chép thường xuyên: Điều này giúp bạn củng cố trí nhớ và hiểu sâu hơn về nội dung.
Chọn công cụ ghi chép phù hợp: Bạn có thể sử dụng giấy bút, máy tính bảng hoặc các ứng dụng ghi chép trên điện thoại.

Ứng dụng thực tế của các phương pháp ghi chép

Các phương pháp ghi chép này không chỉ hữu ích trong học tập mà còn có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực khác của cuộc sống, như:

Công việc: Ghi chép lại các cuộc họp, ý tưởng và kế hoạch.
Hội thảo: Ghi chép lại những thông tin quan trọng và ý kiến của các diễn giả.
Đọc sách: Ghi chép lại những ý tưởng hay và những câu trích dẫn đáng nhớ.

Kết luận

Việc ghi chép hiệu quả là một kỹ năng quan trọng, giúp bạn học tập và làm việc hiệu quả hơn. Hãy thử nghiệm các phương pháp khác nhau và tìm ra phương pháp phù hợp nhất với bản thân. Tusach.vn hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và giúp bạn cải thiện kỹ năng ghi chép của mình.