Thương nhớ bầy ong - Huy Cận

1. Tiểu sử

- Huy Cận (1919-2005) quê ở làng Ân Phú, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh.

- Thuở nhỏ ông học ở quê rồi vào Huế học hết trung học.

- Năm 1939 ra Hà Nội học ở Trường Cao đẳng Canh nông.

- Từ năm 1942, Huy Cận tích cực hoạt động trong mặt trận Việt Minh sau đó được bầu vào uỷ ban dân tộc giải phóng toàn quốc.

- Sau cách mạng tháng 8, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong chính quyền cách mạng.

- Sau này ông làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa, rồi Bộ trưởng đặc trách Văn hóa Thông tin trực thuộc Hội đồng Bộ trưởng trong chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phụ trách các công tác văn hóa và văn nghệ.

- Từ 1984, ông là Chủ tịch Ủy ban Trung ương Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Ngoài ra, ông còn là Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I, II và VII.

2. Sự nghiệp văn học

a. Phong cách nghệ thuật

- Huy Cận là nhà thơ lớn, một đại biểu xuất sắc của phong trào Thơ Mới với hồn thơ ảo não.

- Thơ Huy Cận hàm súc, giàu chất suy tưởng triết lí.

b. Tác phẩm chính

- Trước cách mạng tháng 8: Lửa thiêng, Kinh cầu tự, Vũ trụ ca

- Sau cách mạng tháng 8: Trời mỗi ngày lại sáng, Đất nở hoa, Chiến trường gần đến chiến trường xa...

3. Vị trí và tầm ảnh hưởng

- Huy Cận đã được Nhà nước phong tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt I - năm 1996).

- Tháng 6 năm 2001, Huy Cận được bầu là viện sĩ Viện Hàn lâm Thơ Thế giới.

- Ngày 23 tháng 2 năm 2005, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Sao Vàng.

1. Tìm hiểu chung

a. Xuất xứ

Tác giả đặt tên là Tổ ong "trại" trích từ tập 1 Hồi kí Song đôi.

b. Bố cục: 2 đoạn

- Đoạn 1 (Từ đầu đến “ra đồng cày tra”): Bầy ong trong kí ức tuổi thơ của nhân vật tôi.

- Đoạn 2 (Đoạn còn lại): Bầy ong và nỗi buồn của nhân vật tôi trong hiện tại.

c. Thể loại:Hồi kí.

d. Phương thức biểu đạt: tự sự.

2. Giá trị nội dung và nghệ thuật

a. Giá trị nội dung

Thương nhớ bầy ong là hồi ức của nhân vật tôi về những đõ ong mà nhân vật tôi đã từng được nhìn thấy, cảm nhận, mê đắm ngày nhỏ. Kèm theo những hồi ức tươi đẹp ấy là nỗi buồn không dứt, buồn đến phát khóc khi chúng rời xa. Từ đó nêu lên triết lí, những vật nhỏ bé, vô tri vô giác đều gây vương vấn, ám ảnh vào tâm hồn, ảnh hưởng đến thơ ca, nghệ thuật của mỗi người.

b. Giá trị nghệ thuật

- Hồi kí kết hợp các biện pháp tu từ: so sánh, câu hỏi tu từ, đối lập. 

- Thể loại hồi kí có đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm (kể chuyện với giọng văn thấm đẫm chất trữ tình) giúp diễn tả đầy đủ, sâu sắc chủ đề văn bản.

Sơ đồ tư duy về hồi kí "Thương nhớ bầy ong":

Tác giả Tỗ ong đặt tên tác phẩm là "trại" trích từ tập Hồi kí Song đôi.

Đoạn 1 (Từ đầu đến "ra đồng cày tra"): Bầy ong trong kí ức tuổi thơ của nhân vật "tôi".

Đoạn 2 (Đoạn còn lại): Bầy ong và nỗi buồn của nhân vật "tôi" trong hiện tại.

Thể loại: Hài kí.

Phương thức biểu đạt: Thương nhớ bầy ong. Đây là hồi ức của nhân vật "tôi" về những đàn ong đã từng được nhìn thấy, cảm nhận và mê đắm ngày nhỏ.

Nội dung: Nêu lên triết lí rằng những vật nhỏ bé, vô tri vô giác đều gây vương vấn, ám ảnh vào tâm hồn, ảnh hưởng đến thơ ca, nghệ thuật của mỗi người.

Giá trị nội dung, nghệ thuật: Hồi kí kết hợp các biện pháp tu từ như so sánh, câu hỏi tu từ, đối lập. Hồi kí có sự đan xen giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm, sử dụng giọng văn thẩm đẫm chất trữ tình để diễn tả đầy đủ, sâu sắc chủ đề.