Đoạn trích Huyện đường của Nguyễn Trung Thành là một tác phẩm hiện thực sâu sắc, phơi bày bộ mặt thật của giai cấp thống trị phong kiến. Nhân vật Tri huyện là một trong những hình tượng điển hình, thể hiện sự thối nát, tàn bạo và bất công của chế độ phong kiến lúc bấy giờ.
Bài viết này sẽ đi sâu vào phân tích nhân vật Tri huyện, làm rõ tính cách, hành động và ý nghĩa biểu tượng của nhân vật này trong tác phẩm.
Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" là một trong những vở tuồng nổi bật, được mọi người vô cùng yêu thích. Thuộc cảnh I của hồi thứ II, đoạn trích "Huyện đường" đã phơi bày những mưu mô, toan tính của tri huyện và đề lại nhằm vơ vét của cải của những người thưa kiện.
Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, "Nghêu, Sò, Ốc, Hến" là một trong những vở tuồng nổi bật, được mọi người vô cùng yêu thích. Thuộc cảnh I của hồi thứ II, đoạn trích "Huyện đường" đã phơi bày những mưu mô, toan tính của tri huyện và đề lại nhằm vơ vét của cải của những người thưa kiện. Thông qua nhân vật tri huyện, tác giả dân gian thể hiện thái độ châm biếm, phê phán những tên quan tham lam ở xã hội xưa.
Ngay phần đầu đoạn trích, người đọc đã có được những hình dung khá cụ thể về nhân vật qua lời tự giới thiệu:
"Quyền trọng trấn nha môn
Bản chức xưng tri huyện
Đỉnh chung đà đủ miếng
Hoa nguyệt cũng quen mùi
Lấy của cậy ngọn roi
Làm quan nhờ lỗ khẩu
Sự lí thường phân ẩu
Được thua tự đồng tiền
Dân xã nếu không kiêng
Bỏ xuống lao giam kĩ"
Nhân vật không xưng tên cụ thể mà chỉ xưng danh dựa trên địa vị xã hội. Có thể thấy, nhân vật giữ vị trí quan trọng, uy thế lớn ở chốn công đường. Vì làm quan nên tên tri huyện có hoàn cảnh sống đủ đầy hơn người thường "đỉnh chung đà đủ miếng". Mặc dù là quan "phụ mẫu" nhưng tính cách, phẩm chất lại không hề xứng đáng với chức vụ mà hắn đảm nhận. Nhân vật thường sa đà vào thói ăn chơi, hưởng lạc, quan hệ trai gái lăng nhăng, không đứng đắn "hoa nguyệt cũng quen mùi". Đã vậy, hắn còn là người tham lam, hống hách, cậy quyền lực để vơ vét của cải của nhân dân "Lấy của cậy ngọn roi", "Được thua tự đồng tiền". Người dân nếu không nể sợ sẽ bị đưa xuống nhà lao giam kĩ. Trong quá trình phân xử, hắn làm việc không trung thực, thiếu nghiêm túc, thường phân xử bừa bãi "Sự lí thường phân ẩu". Thế nhưng, hắn vẫn bảo toàn chức vụ của mình nhờ tài ăn nói, nịnh hót. Như vậy, thông qua lời giới thiệu, người đọc có được cái nhìn khái quát về tên tri huyện. Hắn quả là kẻ gian manh, xấu xa.
Tính cách, đặc điểm của tên tri huyện càng được khắc họa rõ nét thông qua cảnh xử án. Khi đề lại hỏi về vụ Thị Hến, Nguyễn Sò, thay vì trả lời dứt khoát, tên tri huyện ỡm ờ, không rõ: "Tôi thì tôi nghĩ cứ để đu đưa như vậy đã. Thằng Sò này giàu lắm, chúng mình có thể "ấy" được.". Câu nói của tên tri huyện mang ẩn ý về toan tính bòn rút tiền từ tên Trùm Sò. Biết được Trùm Sò là địa chủ giàu có trong làng nên hắn muốn gây khó dễ để vòi tiền. Tên tri huyện muốn nhân cơ hội này kiếm chác, làm giàu cho bản thân. Mục đích hắn không kết tội Thị Hến là để có thêm thời gian nhận hối lộ từ Trùm Sò "Thị Hến thì cũng có thể cho về nhưng chưa nên xử vội, vì xử Hến thì phải xử Sò, thầy hiểu chứ?". Hắn làm quan nhưng lại không công bằng, không giải quyết dứt khoát, cố tình trì hoãn nhằm nhũng nhiễu người kêu kiện.
Hành động cười khoái trá càng lột tả bản chất tham lam, xấu xa của tên tri huyện. Hắn bày ra kế hoạch rồi tự hả hê, sung sướng trước những mưu mô, thủ đoạn của mình: "Phải nắm đứa có tóc, ai nắm kẻ trọc đầu"; "Ăn thua là những chỗ khó đấy đấy, lưỡi không xương nhiều đường lắt léo, nói thế nào lại chả được.". Thành ngữ: "Lưỡi không xương nhiều đường lắt léo/ Miệng không vành méo mó tứ tung" trong câu nói này càng làm nổi bật sự tráo trở, lật lọng ở hắn ta. Ngoài ra, câu thành ngữ còn ẩn dụ cho tài ứng biến nhanh lẹ, tùy vào hoàn cảnh, vấn đề mà có thể nói nhiều kiểu khác nhau. Quả đúng là tên tri huyện "làm quan nhờ lỗ khẩu".
Như vậy, tên tri huyện đã hiện lên một cách chân thực với vẻ xấu xa, xảo quyệt. Nhân vật tri huyện trong tác phẩm mang tính biểu tượng, đại diện cho giai cấp thống trị trong xã hội xưa. Bởi thế, tác giả dân gian không đặt cho nhân vật một cái tên cụ thể mà chỉ gọi chung là tri huyện nhằm phê phán, châm biếm những kẻ đứng đầu bộ máy cai trị tham lam, chuyên bày trò nhũng nhiễu nhân dân. Đồng thời, để khắc họa tính cách, phẩm chất, tác giả dân gian còn xây dựng nhân vật chủ yếu thông qua lời nói và hành động.
Có thể nói, nhân vật tri huyện là nhân vật trung tâm trong toàn bộ đoạn trích "Huyện đường". Hiểu về nhân vật, ta càng đồng cảm với nỗi niềm của nhân dân. Những chiêu trò, mánh khóe mà tên tri huyện đưa ra cũng là mưu mô, toan tính của một số quan lại chốn nha môn phong kiến.
Nhân vật Tri huyện trong đoạn trích Huyện đường của Nguyễn Trung Thành là một biểu tượng cho sự tha hóa của quyền lực phong kiến. Hắn không chỉ là một quan lại mà còn là hiện thân của sự bất công, tàn bạo và tham lam. Để hiểu rõ hơn về nhân vật này, chúng ta cần phân tích sâu sắc các khía cạnh khác nhau của hắn.
Tri huyện là một quan lại cấp huyện, nắm giữ quyền lực lớn trong vùng. Hắn xuất thân từ một gia đình quan lại, được hưởng một nền giáo dục phong kiến. Điều này đã tạo ra một con người kiêu ngạo, tự cao tự đại và coi thường người khác. Hắn sống trong nhung lụa, hưởng thụ mọi tiện nghi, xa rời cuộc sống của người dân thường.
Tri huyện là một người có tính cách phức tạp. Bên ngoài, hắn tỏ ra nghiêm nghị, đạo mạo, nhưng bên trong lại đầy tham vọng và tàn nhẫn. Hắn sử dụng quyền lực của mình để đàn áp, bóc lột người dân, vơ vét của cải vào túi riêng. Hắn không hề quan tâm đến nỗi khổ của người dân, thậm chí còn coi thường họ như những con vật.
Hành động của Tri huyện thể hiện rõ sự tàn bạo và bất công của hắn. Hắn bắt bớ, đánh đập, tra tấn những người dân vô tội chỉ vì họ không có tiền để nộp thuế. Hắn còn cấu kết với bọn tay sai để làm những việc xấu xa, gây ra nhiều đau khổ cho người dân. Đặc biệt, hành động hắn ra lệnh đánh đập, tra tấn bé Lựu chỉ vì một lỗi nhỏ đã tố cáo bản chất tàn ác của hắn.
Ngôn ngữ của Tri huyện thường mang tính chất ra lệnh, đe dọa và khinh miệt. Hắn sử dụng những lời lẽ cay độc để hạ nhục người khác. Cách nói chuyện của hắn thể hiện sự kiêu ngạo, tự cao tự đại và coi thường người dân. Ví dụ, hắn thường gọi người dân là “thứ dân”, “đồ bỏ đi” và sử dụng những lời lẽ mỉa mai, chế giễu.
Nhân vật Tri huyện là biểu tượng cho sự thối nát của giai cấp thống trị phong kiến. Hắn đại diện cho sự bất công, tàn bạo và tham lam của chế độ phong kiến. Thông qua nhân vật Tri huyện, Nguyễn Trung Thành đã tố cáo mạnh mẽ sự mục ruỗng của xã hội phong kiến và kêu gọi người dân đứng lên đấu tranh để giành độc lập, tự do.
So với các nhân vật khác trong tác phẩm, Tri huyện là một nhân vật phản diện điển hình. Hắn đối lập hoàn toàn với những nhân vật chính diện như anh chàng Lựu, người đại diện cho lòng tốt, sự chính trực và tinh thần đấu tranh. Sự đối lập giữa Tri huyện và Lựu đã làm nổi bật hơn nữa sự tàn bạo và bất công của chế độ phong kiến.
Hành động đánh đập bé Lựu là một trong những chi tiết quan trọng nhất để phân tích nhân vật Tri huyện. Nó không chỉ thể hiện sự tàn ác của hắn mà còn cho thấy sự bất lực và sự yếu đuối của hắn. Hắn đánh đập Lựu vì hắn sợ hãi trước sự phản kháng của người dân. Hắn muốn dập tắt mọi mầm mống của sự nổi loạn.
Tóm lại, nhân vật Tri huyện trong đoạn trích Huyện đường là một hình tượng điển hình, thể hiện sự thối nát, tàn bạo và bất công của chế độ phong kiến. Thông qua nhân vật này, Nguyễn Trung Thành đã tố cáo mạnh mẽ sự mục ruỗng của xã hội phong kiến và kêu gọi người dân đứng lên đấu tranh để giành độc lập, tự do. Việc phân tích sâu sắc nhân vật Tri huyện giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tác phẩm và về xã hội phong kiến Việt Nam trong giai đoạn lịch sử đó.
Tải sách PDF tại TuSach.vn mang đến trải nghiệm tiện lợi và nhanh chóng cho người yêu sách. Với kho sách đa dạng từ sách văn học, sách kinh tế, đến sách học ngoại ngữ, bạn có thể dễ dàng tìm và tải sách miễn phí với chất lượng cao. TuSach.vn cung cấp định dạng sách PDF rõ nét, tương thích nhiều thiết bị, giúp bạn tiếp cận tri thức mọi lúc, mọi nơi. Hãy khám phá kho sách phong phú ngay hôm nay!
Sách kỹ năng sống, Sách nuôi dạy con, Sách tiểu sử hồi ký, Sách nữ công gia chánh, Sách học tiếng hàn, Sách thiếu nhi, tài liệu học tập