Bài 8: Biểu thức tọa độ của các phép toán vecto
Trong chương trình học toán, đặc biệt là hình học giải tích, vecto đóng vai trò vô cùng quan trọng. Để hiểu rõ hơn về các phép toán trên vecto, chúng ta cần nắm vững cách biểu diễn chúng bằng tọa độ và thực hiện các phép toán đó thông qua tọa độ. Bài viết này sẽ đi sâu vào Bài 8: Biểu thức tọa độ của các phép toán vecto, cung cấp kiến thức nền tảng, ví dụ minh họa và bài tập thực hành để bạn có thể nắm vững chủ đề này.
1. Vecto và tọa độ vecto
Một vecto được xác định bởi độ dài và hướng. Trong không gian hai chiều (mặt phẳng tọa độ), một vecto có thể được biểu diễn bằng một cặp số (x, y), gọi là tọa độ của vecto. Tương tự, trong không gian ba chiều, một vecto được biểu diễn bằng bộ ba số (x, y, z).
Ví dụ: Vecto a có tọa độ (2, 3) có nghĩa là vecto này có thành phần x là 2 và thành phần y là 3.
2. Phép cộng và phép trừ vecto
Để cộng hoặc trừ hai vecto, ta cộng hoặc trừ các thành phần tương ứng của chúng.
Nếu a = (x1, y1) và b = (x2, y2) thì:
- a + b = (x1 + x2, y1 + y2)
- a - b = (x1 - x2, y1 - y2)
Ví dụ: Cho a = (1, 2) và b = (3, -1). Khi đó:
- a + b = (1 + 3, 2 + (-1)) = (4, 1)
- a - b = (1 - 3, 2 - (-1)) = (-2, 3)
3. Phép nhân vecto với một số
Để nhân một vecto với một số thực k, ta nhân mỗi thành phần của vecto đó với k.
Nếu a = (x, y) và k là một số thực thì:
ka = (kx, ky)
Ví dụ: Cho a = (2, -3) và k = 4. Khi đó:
4a = (4 * 2, 4 * (-3)) = (8, -12)
4. Tích vô hướng của hai vecto
Tích vô hướng của hai vecto a = (x1, y1) và b = (x2, y2) được tính bằng công thức:
a . b = x1x2 + y1y2
Tích vô hướng có liên quan đến góc giữa hai vecto: a . b = |a||b|cos(θ), trong đó θ là góc giữa hai vecto.
Ví dụ: Cho a = (1, 2) và b = (3, 4). Khi đó:
a . b = (1 * 3) + (2 * 4) = 3 + 8 = 11
5. Tích có hướng của hai vecto (trong không gian ba chiều)
Tích có hướng của hai vecto a = (x1, y1, z1) và b = (x2, y2, z2) được tính bằng công thức:
a x b = (y1z2 - z1y2, z1x2 - x1z2, x1y2 - y1x2)
Tích có hướng là một vecto vuông góc với cả hai vecto a và b. Độ dài của tích có hướng bằng diện tích hình bình hành tạo bởi hai vecto đó.
6. Bài tập áp dụng
- Cho a = (2, -1) và b = (1, 3). Tính a + b và a - b.
- Cho a = (3, 4) và k = -2. Tính ka.
- Cho a = (1, 2, -1) và b = (0, 1, 3). Tính a . b và a x b.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về Bài 8: Biểu thức tọa độ của các phép toán vecto. Hãy luyện tập thêm các bài tập để nắm vững kiến thức và áp dụng vào giải quyết các bài toán thực tế.
