Bài 20: Hàm Số Mũ và Hàm Số Lôgarit - Tổng Quan và Giải Chi Tiết
Hàm số mũ và hàm số lôgarit là hai khái niệm then chốt trong chương trình Toán học, đặc biệt là Toán 12. Việc nắm vững kiến thức về hai hàm số này không chỉ quan trọng cho kỳ thi THPT Quốc gia mà còn là nền tảng cho các môn học khác liên quan đến toán học và khoa học tự nhiên.
I. Hàm Số Mũ
1. Định nghĩa: Hàm số mũ là hàm số có dạng y = ax, trong đó a là một số thực dương khác 1 (a > 0 và a ≠ 1). x là biến số thực.
2. Tính chất:
- Nếu a > 1: Hàm số mũ đồng biến trên R.
- Nếu 0 < a < 1: Hàm số mũ nghịch biến trên R.
- Hàm số mũ luôn dương với mọi x thuộc R.
3. Đồ thị: Đồ thị hàm số mũ y = ax có các đặc điểm sau:
- Luôn đi qua điểm (0, 1).
- Có tiệm cận ngang là trục Ox (y = 0).
II. Hàm Số Lôgarit
1. Định nghĩa: Hàm số lôgarit là hàm số nghịch đảo của hàm số mũ. Hàm số lôgarit có dạng y = logax, trong đó a là cơ số (a > 0 và a ≠ 1), x là số thực dương (x > 0).
2. Tính chất:
- Nếu a > 1: Hàm số lôgarit đồng biến trên (0, +∞).
- Nếu 0 < a < 1: Hàm số lôgarit nghịch biến trên (0, +∞).
3. Đồ thị: Đồ thị hàm số lôgarit y = logax có các đặc điểm sau:
- Luôn đi qua điểm (1, 0).
- Có tiệm cận đứng là trục Oy (x = 0).
III. Các Dạng Bài Tập Thường Gặp
1. Tìm tập xác định của hàm số: Cần chú ý điều kiện x > 0 đối với hàm số lôgarit.
2. Giải phương trình mũ và phương trình lôgarit: Sử dụng các tính chất của hàm số mũ và hàm số lôgarit, kết hợp với các phép biến đổi đại số để đưa phương trình về dạng đơn giản hơn.
3. Giải bất phương trình mũ và bất phương trình lôgarit: Tương tự như giải phương trình, cần chú ý đến tính đơn điệu của hàm số để xác định chiều của bất phương trình.
4. Ứng dụng của hàm số mũ và hàm số lôgarit trong các bài toán thực tế: Ví dụ như tính lãi kép, tính tốc độ tăng trưởng dân số, tính độ phóng xạ, v.v.
IV. Ví dụ minh họa
Ví dụ 1: Giải phương trình 2x = 8
Giải: Ta có 2x = 23 => x = 3
Ví dụ 2: Giải bất phương trình log2(x + 1) > 3
Giải: Điều kiện: x + 1 > 0 => x > -1. Ta có x + 1 > 23 => x + 1 > 8 => x > 7. Vậy nghiệm của bất phương trình là x > 7.
V. Luyện tập và Củng cố
Để nắm vững kiến thức về hàm số mũ và hàm số lôgarit, bạn nên luyện tập thêm nhiều bài tập khác nhau. Tusach.vn cung cấp một hệ thống bài tập đa dạng với các mức độ khó khác nhau, kèm theo lời giải chi tiết để bạn tham khảo.
Hãy truy cập tusach.vn để học tập và ôn luyện hiệu quả!
