Lời khuyên của Tử Tư và sự kiêu ngạo của Ngô vương
Sau hai năm chuẩn bị, Ngô vương quyết định tiến hành chiến dịch chinh phạt nước Tề. Tuy nhiên, Tử Tư đã kịch liệt can gián, khuyên rằng: “Tâu bệ hạ, chưa nên vội. Thần được biết Câu Tiễn đã từng trải qua cảnh ăn uống kham khổ, cùng chung vất vả với muôn dân. Người này nếu không chết, ắt sẽ gây họa cho nước Ngô. Nước Việt mới là mối lo lớn của Ngô, ví như căn bệnh tiềm ẩn trong tim phổi. Còn Tề và Ngô chỉ như những vết ghẻ lở ngoài da thôi. Bệ hạ nên bỏ qua Tề, trước tiên hãy đánh dẹp nước Việt.” Nhưng Ngô vương không nghe theo lời khuyên, vẫn quyết tâm xuất quân đánh Tề. Trong trận chiến tại Ngải Lăng, quân Ngô đã giành chiến thắng, bắt sống cả Cao Chiêu tử và Quốc Huệ tử của nước Tề, rồi giải về.
Ngô vương trách móc Tử Tư. Tử Tư thản nhiên đáp: “Bệ hạ đừng nên quá mừng vội!”. Ngô vương nổi giận, Tử Tư định tự sát để tỏ lòng trung thành, nhưng được Ngô vương ngăn lại. Trong khi đó, đại phu nước Việt là Chủng đã bày kế để thăm dò sự kiêu ngạo của Ngô vương. Ông ta xin phép sang nước Ngô vay lương thực, với ý đồ xem phản ứng của Ngô vương ra sao. Ngô vương định chấp thuận lời đề nghị này, nhưng Tử Tư lại can ngăn, khuyên không nên cho vay. Tuy nhiên, Ngô vương vẫn quyết định cho nước Việt vay lương, khiến Chủng vô cùng mừng rỡ trong thâm tâm. Tử Tư thở dài, tiên đoán: “Nếu bệ hạ không nghe lời can gián, chỉ ba năm nữa, nước Ngô sẽ trở thành một vùng đất hoang tàn!”
Thông tin về tác giả Tư Mã Thiên
Tư Mã Thiên, với tự là Tử Trường, là một nhà sử học nổi tiếng của Trung Quốc, được tôn vinh là Sử thánh. Ông là tác giả của bộ sử kiệt tácSử ký, một tác phẩm có giá trị lịch sử và văn học to lớn. Tư Mã Thiên sinh năm 145 trước Công nguyên tại Long Môn, nay thuộc huyện Hán Thành, tỉnh Thiểm Tây. Gia đình ông có truyền thống làm sử quan từ thời nhà Chu, với tổ tiên từng giữ chức thái sử. Cha của ông, Tư Mã Đàm, cũng từng đảm nhiệm chức thái sử lệnh của nhà Hán.
Năm 110 trước Công nguyên, trước khi qua đời, Tư Mã Đàm đã dặn dò con trai tiếp nối sự nghiệp làm sử quan. Tư Mã Thiên đã nghe theo lời cha và khóc thương. Ba năm sau, sau khi hoàn thành tang lễ, Tư Mã Thiên được bổ nhiệm làm Thái sử lệnh, kế nhiệm cha.
Năm 99 trước Công nguyên, Tư Mã Thiên đã vướng vào một sự cố nghiêm trọng khi bênh vực Lý Lăng, một võ quan bị thất bại trong trận chiến chống lại Hung Nô. Ông bị Hán Vũ Đế buộc tội khi quân và chịu hình phạt thiến cùng với án tù vì không có đủ tiền để chuộc tội. Sau khi được trả tự do, Tư Mã Thiên được bổ nhiệm làm Trung thư lệnh, một chức quan quan trọng dành cho hoạn quan, cho phép ông tiếp cận gần gũi với hoàng đế và tiếp cận các tài liệu mật. Ông cũng thường xuyên được tham gia các cuộc tuần du của vua. Mặc dù không còn giữ chức Thái sử, nhưng Tư Mã Thiên vẫn cảm thấy nhục nhã vì hình phạt đã phải chịu. Ông dồn toàn bộ tâm huyết vào việc hoàn thành bộSử ký, và tác phẩm này được hoàn thành vào năm 97 trước Công nguyên (một số nguồn cho rằng là năm 91 trước Công nguyên, khi ông đã trên 55 tuổi).
Hiện tại, năm mất của Tư Mã Thiên vẫn chưa được xác định rõ ràng. Theo nghiên cứu của Vương Quốc Duy trongThái sử công niên khảo, có khả năng ông qua đời ở tuổi 60, vào năm 86 trước Công nguyên, trùng với năm mất của Hán Vũ Đế.
