sổ tay biểu tượng phật giáo tây tạng

Sổ Tay Biểu Tượng Phật Giáo Tây Tạng

Sổ tay Biểu tượng Phật giáo Tây Tạng của Robert Beer

Học giả người Anh Robert Beer, sau hơn 30 năm nghiên cứu và làm việc tại nhiều quốc gia trên dãy Himalaya, đã cho ra đời hai công trình nghiên cứu chuyên sâu. Đó là cuốn Bách khoa thư Biểu tượng và Mô típ Tây Tạng (The Encyclopedia of Tibetan Symbols and Motifs, Sambhala Boston 1999) và cuốn Sổ tay Biểu tượng Phật giáo Tây Tạng (Handbook of Tibetan Buddhist Symbolism, Sambhala Boulder 2003). Cả hai tác phẩm này đều đã trở thành những tài liệu tham khảo kinh điển, được dịch ra nhiều ngôn ngữ khác nhau, trong đó có bản dịch tiếng Trung của học giả Hướng Hồng Giá dành cho cuốn Sổ tay.

Cuốn sách được cấu trúc thành 16 chương chính, cùng với 4 phụ lục và một bản từ vựng tra cứu.

• Năm phần đầu tiên của cuốn sách tập trung vào các nhóm biểu tượng chính, các lễ vật và biểu tượng tốt lành, nhiều trong số đó được xem là những mô típ biểu tượng ban đầu của Phật giáo Ấn Độ nguyên thủy.
• Phần thứ sáu khám phá nguồn gốc của các động vật tự nhiên và thần thoại thường xuất hiện trong nghệ thuật Phật giáo.
• Phần thứ bảy trình bày về các biểu tượng vũ trụ liên quan đến mặt trời, mặt trăng, năm yếu tố cơ bản, Núi Meru và nghi thức cúng dường Mandala.
• Phần thứ tám giới thiệu các nghi thức chính của Vajrayana (Kim cương thừa), bao gồm việc thực hành Kim cương Mật tục, sử dụng các pháp khí như kim cương (vajra), chầy thập tự kim cương, và dao găm nghi lễ, cũng như các pháp khí kapalika (thuộc về những người tu khổ hạnh, thường mang đầu lâu) như khatvanga (thiên trượng/gậy đầu lâu), damaru (trống tay), kèn xương đùi và dao sọ.
• Phần thứ chín và thứ mười tập trung vào các loại vũ khí truyền thống và ma thuật, chủ yếu được sử dụng bởi các vị thần bảo vệ nửa phẫn nộ và phẫn nộ. Phần thứ mười một liên quan đến các pháp khí cần thiết hơn của các vị thần này.
• Phần thứ mười hai và mười ba bao gồm một loạt các dụng cụ cầm tay và pháp khí thực vật được sử dụng bởi nhiều vị thần và các đạo sư khác nhau.
• Phần thứ mười bốn và mười lăm đề cập đến một số biểu tượng bí truyền hơn của Phật giáo Kim cương thừa, bao gồm Pháp nguyên (dharmodaya), bánh cúng tế (tormas) và các cúng dường bên trong.
• Phần thứ mười sáu kết thúc cuốn sách bằng việc mô tả các cử chỉ tay chính, hay Mudra (thủ ấn), được thực hiện bởi các vị thần.

Cuốn sách còn bao gồm bốn phụ lục và một bảng chú giải từ vựng.

• Phụ lục đầu tiên kể về truyền thuyết cổ đại của người Ấn Độ về việc Khuấy biển sữa.
• Phụ lục thứ hai trình bày tổng quan về Ngũ Phương Phật.
• Phụ lục thứ ba giải thích ngắn gọn về những chiếc thuyền kayak (thuyền từ/Từ hàng) hay “thân thể thần thánh” (thân thường trụ) của các vị Phật.
• Phụ lục thứ tư cố gắng giải thích một cách ngắn gọn sự phức tạp của hệ thống Pháp luân của Phật giáo trong các Mật điển Yoga cao nhất, liên quan một cách tượng trưng đến sự chuyển đổi các quá trình sinh, sống, chết và tái sinh sang trạng thái giác ngộ tối cao. Chủ đề của ba phụ lục cuối cùng này vô cùng sâu sắc. Mặc dù chỉ được giải thích một cách ngắn gọn và chưa đầy đủ, nhưng chúng rất quan trọng để có được cái nhìn sâu sắc thực sự về các nguyên tắc và thực hành tinh vi đáng kinh ngạc của Phật giáo Kim cương thừa. (Trích từ sách)

Trong quá trình đọc và dịch thuật, nhiều điều bất ngờ đã được khám phá. Hiện nay, Phật giáo Kim cương thừa Tây Tạng đang được truyền bá rộng rãi trong nước, tuy nhiên, thực tế là dòng Phật giáo này đã du nhập vào Việt Nam từ hàng ngàn năm trước, nhưng sau đó bị lu mờ bởi Phật giáo Đại thừa. Ban đầu, nhiều khái niệm Phật học được phiên âm từ tiếng Phạn và Tạng, như Buddha/Bụt, bsang/nhang, Jambudvipa/Diêm phù đề, Diêm bồ đề…sau đó được chỉnh âm lại theo Hán/Việt thành Phật, hương, Nam Chiêm bộ châu.

Trong cuốn sách này, Robert Beer chủ yếu sử dụng các thuật ngữ Phạn ngữ và Tạng ngữ, chỉ thêm chú thích bằng tiếng Hán hiện đại trong một số trường hợp đặc biệt và không giải thích nhiều. Các thuật ngữ Phạn thường được Anh hóa và không được dịch. Toàn bộ cuốn sách đã lý giải một cách cặn kẽ và sâu sắc nguồn gốc của các biểu tượng Phật giáo, từ nguồn gốc Ấn Độ giáo, Phật giáo nguyên thủy và quá trình chuyển hóa lên Tây Tạng.

Đây là một công trình nghiên cứu đồ sộ, tỉ mỉ, với những hình minh họa do chính tác giả thực hiện trong suốt tám năm. Chắc chắn đây sẽ là một tài liệu hữu ích cho những độc giả quan tâm đến Phật giáo và Kim cương thừa.