Ngụ Ngôn La Fontaine - Toàn Tập Ngụ Ngôn Với Bản Dịch Của Các Thế Hệ Dịch Giả Việt Nam
Nhà ngôn ngữ học, Nam tước Silvestre de Sacy từng nhận xét: “Ngụ ngôn La Fontaine mang đến sự hứng khởi cho ba đối tượng độc giả khác nhau: trẻ em thích thú với sự tươi mới và sinh động của câu chuyện, sinh viên văn học say mê với nghệ thuật thơ ca tuyệt diệu, và người từng trải nghiệm cuộc sống đắm chìm trong mạch suy tư sâu sắc về tính cách và cuộc đời mà ngụ ngôn truyền tải.” Bằng cách mượn cốt truyện từ thần thoại Hy Lạp, La Mã, cùng với ngụ ngôn của Ésope và Pilpay, và đặt lời thơ vào miệng các loài vật quen thuộc, với giọng văn hóm hỉnh, đôi khi mang chút châm biếm, La Fontaine đã khéo léo lồng ghép những bài học luân lý, tạo nên một món ăn tinh thần cho nhiều thế hệ người đọc.
Tại Việt Nam, ngay từ những năm đầu thế kỷ XX, khi chữ quốc ngữ bắt đầu phổ biến, độc giả đã có cơ hội thưởng thức ngụ ngôn La Fontaine qua các bản dịch thơ của học giả Nguyễn Văn Vĩnh, được đăng trên báo từ năm 1907 và xuất bản thành sách lần đầu vào năm 1916. Kể từ đó, nhiều tuyển tập thơ dịch ngụ ngôn La Fontaine đã ra đời, nhờ công sức của nhiều dịch giả. Tuy nhiên, sau hơn một thế kỷ, độc giả Việt Nam vẫn chưa được tiếp cận một bản dịch toàn tập ngụ ngôn La Fontaine, bao gồm 12 quyển với 240 ngụ ngôn, chứa đựng vô vàn kiến thức, giá trị nghệ thuật và luân lý được thể hiện qua những vần thơ tinh tế và trang nhã.
Nhân dịp kỷ niệm 400 năm ngày sinh của nhà thơ Pháp, Đông A trân trọng giới thiệu đến độc giả ấn bản ngụ ngôn La Fontaine đầy đủ nhất từ trước đến nay. Ấn bản mới này dựa trên bản in năm 1868 của nhà Hachette, bao gồm 12 quyển với 240 ngụ ngôn từng được xuất bản trong suốt cuộc đời của La Fontaine, cùng với lời tựa của chính tác giả. Ấn bản còn kèm theo bài khảo cứu chi tiết về tiểu sử nhà thơ của Géruzez, và đặc biệt là những bức minh họa sống động của họa sĩ Gustave Doré. Trong ấn bản này, Doré đã thực hiện 85 bức minh họa khổ lớn và gần 500 minh họa nhỏ, với hàng trăm hình tượng con người, thần thánh và các loài vật. Mỗi bức minh họa là một không gian hữu hình, lôi cuốn độc giả bước vào thế giới ngụ ngôn sống động của La Fontaine.
Về phần bản dịch thơ, bên cạnh những bài dịch quen thuộc của các dịch giả kỳ cựu như Nguyễn Văn Vĩnh, Tú Mỡ, Huỳnh Lý, Nguyễn Đình, độc giả sẽ được làm quen với các bản dịch của những cây bút mới. Sự kết hợp hài hòa giữa các dịch giả từ các thế hệ khác nhau trong ấn bản toàn tập La Fontaine đầu tiên ở Việt Nam sẽ phần nào cho thấy sự phát triển của ngôn ngữ tiếng Việt trong suốt một thế kỷ qua.
Thông tin tác giả
Jean de La Fontaine (1621–1695) sinh ra tại Château-Thierry, thuộc vùng Champagne, nước Pháp. Cha của La Fontaine là một người quản lý rừng, vì vậy từ nhỏ nhà ngụ ngôn tương lai đã sớm quen thuộc với cảnh quan núi rừng và các loài sinh vật hoang dã. Năm 1641, khi 20 tuổi, La Fontaine gia nhập chủng viện Saint-Magloire, nhưng nhanh chóng rời bỏ con đường tu hành vào năm 1642. Sau đó, ông theo học ngành luật, nhưng cuối cùng văn chương đã trở thành sự nghiệp vững chắc của La Fontaine. Tác phẩm đầu tay của ông là một vở hài kịch, dựa trên nội dung vởEunuchuscủa nhà viết kịch La Mã Térence, được ra mắt vào năm 1654. Vở kịch này chưa thực sự tạo nên tiếng vang lớn, nhưng đã tiếp thêm động lực để La Fontaine dấn sâu hơn vào con đường văn chương và tiếp tục sáng tác các vởGiấc mộng ở Vaux, Khúc bi ca của các nữ thủy thần Vaux, truyện luân lýJoconde, tiểu thuyếtPsychévà nổi tiếng nhất là tậpNgụ ngôn La Fontaine. Từ đó, tên tuổi La Fontaine dần được công nhận là một trong những văn sĩ Pháp tài danh bậc nhất của thế kỷ XVII, sánh ngang với Molière và Racine.
Năm 1683, La Fontaine được bầu vào Viện Hàn lâm Pháp.
Thông tin họa sĩ
Gustave Doré (1832–1883) sinh ra vào một ngày đầu xuân năm 1832 tại thành phố cổ Strasbourg, quê hương của bảnLa Marseillaisehuyền thoại. Ngay từ khi còn nhỏ, Doré đã bộc lộ tài năng và niềm đam mê hội họa, và vẽ ra những bức tranh tuyệt đẹp. Bảy năm sau, người họa sĩ tương lai bắt đầu tự học điêu khắc đá. Năm 15 tuổi, trong một lần đến Paris, Doré đã gặp gỡ họa sĩ, chủ tòa soạn Charles Philipon và ký hợp đồng minh họa đầu tiên trong đời. Cùng năm đó, Doré hoàn thành cuốn sách minh họa đầu tay là tập truyện tranhNhững kỳ công của Hercule. Năm 1853, ông được mời minh họa cho tác phẩm của nhà thơ lãng mạn người Anh Lord Byron và tham gia dự án minh họa cho một ấn bản Kinh Thánh mới. Từ thập niên 1860, với kỹ thuật khắc gỗ điêu luyện, danh tiếng Doré ngày càng lan rộng và mang về cho ông hàng loạt hợp đồng minh họa cho các tác giả và tác phẩm nổi tiếng thế giới, trong đó cóDông tốcủa Shakespeare,Don Quixotecủa Cervantes,Thần khúccủa Dante và tập ngụ ngôn của La Fontaine. Những bức minh họa khắc gỗ của Doré sống động và tuyệt vời đến nỗi về sau được nhiều danh họa thế giới chuyển thể thành tranh màu nước hoặc tranh sơn dầu.
Năm 1861, Doré được chính phủ Pháp trao tặng huân chương Bắc Đẩu Bội tinh, bậc Hiệp sĩ.
```
