yêu sách của antigone - thân tộc giữa sự sống và cái chết

Yêu Sách Của Antigone - Thân Tộc Giữa Sự Sống Và Cái Chết

“Yêu sách của Antigone” là tập hợp những bài giảng của học giả Judith Butler, được trình bày tại các trường đại học danh tiếng như Đại học California, Cornell và Princeton vào năm 1998. Tác phẩm xoay quanh vở kịch kinh điển “Antigone” của Sophocles, một tác phẩm có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong lịch sử triết học và lý thuyết chính trị phương Tây. Vở kịch, thuộc bộ ba câu chuyện về thành Thebes (gồm “Vua Oedipus”, “Oedipus ở Colonus” và “Antigone”), kể về bi kịch gia đình của vua Oedipus – người đã vô tình giết cha và kết hôn với mẹ của mình. Câu chuyện tập trung vào số phận đầy đau thương của con gái ông, Antigone, mối tình phức tạp với người anh trai Polyneices và những xung đột bi thảm mà nàng phải đối mặt.

Theo đánh giá của John Seery, cuốn sách được xem là “một trong những tác phẩm quan trọng nhất của giới học thuật trong 50 năm qua”, và là một cách tiếp cận độc đáo đối với một văn bản cổ điển đã tồn tại hơn 2.500 năm. Trong quá khứ, nhân vật Antigone thường được hiểu là biểu tượng của nữ giới, đại diện cho gia đình và các mối quan hệ thân tộc. Tuy nhiên, Judith Butler đã đặt ra những câu hỏi mới về tính đại diện này. Thứ nhất, bản thân Antigone là một nhân vật hư cấu, việc sử dụng nàng làm hình mẫu có thể dẫn đến những hiểu lầm và phi thực tế. Thứ hai, Antigone khó có thể được coi là đại diện tiêu biểu cho phong trào nữ quyền, bởi chính nàng cũng liên quan đến các cấu trúc quyền lực mà nữ quyền đang đấu tranh chống lại. Thực tế, Antigone không hoàn toàn phù hợp với hình mẫu người phụ nữ truyền thống: nàng không hành động, nói năng theo cách thường thấy của phụ nữ, không kết hôn hay sinh con.

Tác giả sử dụng những quan điểm của Hegel và Lacan – những nhà nghiên cứu có ảnh hưởng lớn nhất đối với việc giải thích “Antigone” – để phản biện lại chính họ, đồng thời tìm kiếm câu trả lời cho câu hỏi: “Điều gì sẽ xảy ra nếu phân tâm học lấy Antigone làm điểm khởi đầu thay vì Oedipus?”. Cuốn sách thể hiện nỗ lực của Butler trong việc chứng minh rằng Antigone là một nhân vật có khả năng mở ra những khả năng mới, buộc chúng ta phải suy nghĩ lại và mở rộng ranh giới của những chuẩn mực vốn được coi là tự nhiên và bất biến, cả trong lịch sử lẫn trong cuộc sống hiện đại.

Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam trân trọng giới thiệu đến độc giả cuốn sách “Yêu sách của Antigone: Thân tộc giữa sự sống và cái chết”.

Trích đoạn

… [M]ục đích của nàng không phải là khôi phục trạng thái bình thường của gia đình, cũng không phải là ca ngợi những mối quan hệ loạn luân. Tuy nhiên, tình thế khó khăn và phức tạp của nàng gợi lên một sự suy ngẫm về khủng hoảng thân tộc: những mối liên kết xã hội nào có thể được chấp nhận là tình yêu đích thực, và những mất mát nào của con người có thể được than khóc một cách công khai, được coi là mất mát thực sự và đáng kể? Antigone từ chối tuân theo bất kỳ luật lệ nào không công nhận sự mất mát của nàng, và qua đó, báo hiệu hoàn cảnh của những người có mất mát không thể than khóc công khai – chẳng hạn như những người bị ảnh hưởng bởi AIDS. Họ đã phải đối mặt với hình phạt nào ngay cả khi còn sống? […]

Antigone, người kết thúc bi kịch Oedipus, không tạo ra một kết thúc khác biệt cho câu chuyện đó, và điều này có thể gợi ý một hướng đi mới cho lý thuyết phân tâm học, lấy Antigone làm điểm xuất phát. Chắc chắn, nàng không đạt được một tính dục khác, một tính dục không phải là dị tính, nhưng dường như nàng đã phá vỡ khuôn mẫu tính dục dị tính bằng cách từ chối những điều cần thiết để tiếp tục sống vì Haemon, bằng cách từ chối trở thành một người mẹ và một người vợ, bằng cách thách thức công chúng với giới tính mơ hồ của mình, bằng cách chấp nhận cái chết như một cuộc hôn nhân, và đồng nhất ngôi mộ của mình với một “tổ ấm yêu thương sâu thẳm”.

Tác giả

Judith Butler hiện đang giảng dạy tại Khoa Văn học so sánh và chương trình Lý thuyết phê phán tại Đại học California, Berkeley. Bà là một triết gia và nhà nghiên cứu giới có ảnh hưởng lớn, đồng thời là người ủng hộ một cuộc sống ý nghĩa dành cho tất cả mọi người (đặc biệt là phụ nữ, những người không tuân theo các chuẩn mực giới tính thông thường và những người thuộc nhóm thiểu số về tính dục). Một trong những câu nói nổi tiếng nhất của bà, được trích dẫn rộng rãi và nhận được sự ủng hộ lớn, là: “Cuộc sống trở nên đáng sống hơn khi chúng ta không bị giam cầm trong những phạm trù không phù hợp với mình, những phạm trù áp đặt và tước đoạt tự do của chúng ta”.