"Là Thương" - Tự Truyện Cảm Động Của Người Thầy Không Bục Giảng
Là thương - Tự truyện ông thầy không bục giảng Lê Duy Niệmlà tác phẩm tự truyện ghi lại hành trình cuộc đời của một người thầy giáo xuất phát từ một vùng quê nghèo ở Bạc Liêu. Sau một biến cố nghề nghiệp bất ngờ, ông buộc phải rời xa bục giảng và bắt đầu một cuộc sống mới tại Sài Gòn. Sau 13 năm, ông giáo đã trở về với những học trò thân yêu trong vai trò giáo viên quản nhiệm, tận tâm chăm sóc đời sống nội trú của các em tại một trường tư thục ở thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời luôn hướng lòng về Bạc Liêu, quê hương yêu dấu.
Tác phẩm được chấp bút bởi nhà văn Quách Trọng Trà, một học trò cũ của thầy Lê Duy Niệm, trong bối cảnh cả nước đang chung tay chống lại đại dịch Covid-19. Những ký ức về cuộc đời thầy Niệm dần được tái hiện một cách chân thực và sinh động, tạo nên một bức tranh đa sắc màu, khắc họa hành trình 40 năm dạy học, sống và yêu thương trọn vẹn của người thầy giáo từ làng quê bước ra phố thị.
Khi đất nước vừa thống nhất, ở tuổi 18, chàng trai Lê Duy Niệm bắt đầu sự nghiệp trồng người tại một trường cấp 2 ở Bàu Sàng, một xã vùng sâu vùng xa của tỉnh Bạc Liêu. Ba năm đầu tiên đứng lớp, thầy và trò cùng nhau trải qua những ngày tháng hồn nhiên, yêu đời, chia sẻ những bài học quý giá về tình yêu cuộc sống và những giá trị nhân văn, tựa như những câu chuyện cổ tích mà thầy Niệm thường kể cho học sinh nghe vào cuối mỗi tiết học.
Sau khi tốt nghiệp Trường Cao đẳng Sư phạm của tỉnh và được giữ lại trường, ông giáo được chuyển công tác về Trường chuyên Bạc Liêu. Tuy nhiên, một sự cố đã xảy ra, khiến ông phải rời Bạc Liêu và lên Sài Gòn lập nghiệp. 13 năm đầy hoang mang, lo lắng và ưu tư trôi qua… Rồi cơ duyên đã đưa ông đến với vai trò giáo viên quản nhiệm tại một trường dân lập bán trú. Từ đây, ông được học trò yêu mến gọi với những biệt danh trìu mến như “ông bố quốc dân”, “chúa tể lầu 6” và đặc biệt là “Má Niệm”.
Hơn 40 năm gắn bó với nghề giáo, với những trang sách và những tâm hồn học trò thơ ngây, tâm hồn thầy giáo Lê Duy Niệm vẫn luôn tràn đầy tình yêu thương vô bờ bến. Nhà văn Nguyễn Thị Ngọc Hải đã nhận xét trong lời giới thiệu sách:“Ông gặp mấy lần kỷ luật, day dứt nhớ nghề, nhớ học trò, nhớ miền quê, với bao tình yêu tôn kính để hôm nay, trong ngày nhìn lại một đời, bỗng thấy tràn ngập yêu thương kỳ diệu…”
Cấu Trúc Tác Phẩm
Tự truyện được chia thành 4 chương:
- Chương 1. Thầy giáo làng: Kể về tuổi thơ của thầy Lê Duy Niệm trong thời chiến, khi gia đình thiếu thốn tình cảm của người cha. Dù tuổi thơ cơ cực nơi miền Trung đầy nắng gió, chàng trai Lê Duy Niệm vẫn lớn lên với tâm hồn mộng mơ và lòng biết ơn sâu sắc đối với cha mẹ. Sau đó, gia đình thầy chuyển đến Bạc Liêu sinh sống và bắt đầu sự nghiệp giáo dục.
- Chương 2. Lênh đênh đời giáo: Chương này tập trung vào sự cố liên quan đến đề thi, khiến tác giả phải rời bỏ gia đình và lên Sài Gòn lập nghiệp. Giai đoạn này trong cuộc đời ông gắn liền với Trường chuyên Bạc Liêu, nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm sâu sắc.
- Chương 3. Má Niệm: Chương này có giọng văn trẻ trung và tinh nghịch hơn, khi kể về quãng thời gian thầy Niệm làm quản giáo ở trường nội trú TVK. Ngôi nhà mới đã mang đến cho ông nhiều kỷ niệm đẹp và tình cảm yêu thương từ những học trò gọi ông là “má Niệm”. Tuy nhiên, ông cũng phải đối mặt với một bi kịch khác, tiếp tục là bài học để ông suy ngẫm về nghề thầy và nhân tình thế thái.
- Chương 4. Chúng ta là một gia đình: Chương này kể về những tình cảm mà người thầy đã góp nhặt trong suốt cuộc đời đầy trắc trở của mình, đó là tình cảm từ gia đình và tình cảm từ học trò – những người mà ông xem như anh em, bạn bè, tri kỷ.
Câu chuyện về một người thầy giáo bình dị, dung dị như bao người thầy khác, nhưng vẫn mang trong mình những suy tư sâu sắc về cuộc đời, về học đường và về những giá trị nhân văn. Bởi lẽ, cuộc đời ông giáo luôn gắn liền với hai chữ YÊU THƯƠNG, với tình người và tình đất.
Về mặt văn phong, độc giả sẽ cảm nhận được chất giọng tâm tình, thủ thỉ của tác giả, chứ không phải là lối kể lể. Qua từng trang sách, bạn đọc sẽ cảm nhận được tình người ấm áp“dù câu văn không choang choang từ ngữ lộng lẫy…”
Là thương - Tự truyện ông thầy không bục giảng Lê Duy Niệmđược xuất bản nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11.
Trân trọng giới thiệu!
***
Đoạn trích tiêu biểu:
“... Thế hệ chúng tôi đã trải qua một thời kỳ lịch sử đặc biệt của đất nước. Với tâm hồn non dại, tôi đã có những ngơ ngác, ngỡ ngàng trước những đổi thay và biến động xã hội. Rồi trong những thăng trầm nghề nghiệp và cuộc sống riêng mình, tôi cũng nhiều phen nguy khốn. Nhưng ơn trời, qua bao biến cố, tôi vẫn giữ được nét thơ ngây của một người nhiều mơ mộng. Đôi mắt dù mờ bụi thời gian nhưng đã trong xanh trở lại, đôi môi nhiều ngày héo hắt đã nở nụ cười an nhiên khi tôi được trở về một thuở êm đềm, một thời thanh xuân tươi đẹp nhất của đời mình. Dẫu không ít lần, tôi cảm thấy tuyệt vọng, thấy mình tan nát niềm tin...”
Tự truyện này như một món quà tôi tự thưởng cho mình để được trọn vẹn trở về miền ký ức đậm đà tình người, tình đất nơi tôi sinh ra, lớn lên, rồi trưởng thành và nếm trải những vị ngọt đắng cuộc đời…”
```
