Hồi Ký Phóng Viên Chiến Trường - Trên Những Nẻo Đường Chiến Tranh Và Hòa Bình
Nghề báo, đặc biệt là nghề phóng viên chiến trường, luôn tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Những người lính báo chí phải dấn thân vào những khu vực ác liệt nhất, đối mặt với bom đạn để mang đến cho độc giả những thông tin chân thực nhất về chiến tranh. Họ thực sự sống giữa lằn ranh sinh tử.
Cuốn sách “Hồi ký phóng viên chiến trường” của nhà báo Trần Mai Hưởng đã khắc họa chân thực điều đó. Ngay từ những trang đầu, tác giả chia sẻ về những ký ức chia ly do chiến tranh, khi ông phải sơ tán từ khi còn nhỏ, xa gia đình. Tiếng còi báo động mỗi khi máy bay Mỹ xuất hiện là một ký ức tuổi thơ không thể phai mờ.
Đọc cuốn sách, người đọc như được trải nghiệm cùng tác giả những khoảnh khắc sinh tử của một phóng viên chiến trường, thấu hiểu được những cảm xúc của người đứng giữa sự sống và cái chết. Tác giả miêu tả chân thực: “Đột nhiên, đất chuyển, rồi tôi thấy một loạt bom giăng ngay trước mặt, một khoảng chân không làm mình cảm thấy khó thở, rồi những đợt sóng trong không gian ập tới…”. Bất chấp hiểm nguy, người phóng viên vẫn luôn có mặt ở tuyến đầu để đưa tin, ghi lại những hình ảnh chân thực nhất về chiến tranh.
Giữa những hy sinh, gian khổ, cuốn sách khắc họa rõ nét hình ảnh chiến đấu và chiến thắng của quân và dân ta trong các chiến dịch giải phóng Quảng Trị, Đà Nẵng, Thừa Thiên - Huế… và đặc biệt là chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định. Tác giả là một trong những phóng viên đầu tiên có mặt tại Quảng Trị sau khi giải phóng, chứng kiến những khoảnh khắc trao trả tù binh và niềm vui vỡ òa khi những chiến sĩ được gặp lại người thân. Sau đó, ông tiếp tục có mặt tại Đà Nẵng và Thừa Thiên - Huế để đưa tin về sự kiện giải phóng. Đặc biệt, tác giả đã ghi lại khoảnh khắc lịch sử khi xe tăng tiến vào Dinh Độc Lập, bức ảnh này sau đó trở thành biểu tượng của Đại thắng Mùa Xuân năm 1975, là “một kỷ niệm không thể nào quên trong cuộc đời làm báo” của ông. Không khí vui tươi, phấn khởi của người dân Sài Gòn sau giải phóng được miêu tả sinh động dưới ngòi bút của tác giả.
Không chỉ ghi lại cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, nhà báo Trần Mai Hưởng còn tham gia đưa tin về cuộc chiến tranh biên giới Tây Nam, bảo vệ Tổ quốc và giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng. Ông là phóng viên trực tiếp có mặt tại Phnom Penh khi thành phố này được giải phóng, ghi lại những hình ảnh về sự kiện lịch sử này cũng như tại Svay Rieng, Prey Veng. Sau khi bộ đội Việt Nam hoàn thành nhiệm vụ, ông đã chứng kiến tình cảm tốt đẹp của người dân Campuchia dành cho các chiến sĩ Việt Nam. Sau này, tác giả còn có mặt tại Hà Giang và Cao Bằng trong cuộc chiến đấu chống quân xâm lược.
Tác giả còn có dịp đến thăm Mỹ, tìm về những “dấu mốc liên quan đến ký ức” tại đài tưởng niệm về chiến tranh Việt Nam ở New York và Washington. Những ghi chép về cộng đồng người Việt ở Mỹ cũng rất sống động, thể hiện sự nhớ nhung và mong muốn quê hương phát triển của họ.
Cuốn sách dày 468 trang, được trình bày trang trọng và xuất bản bởi Nhà xuất bản Thông tấn, thương hiệu sách Sống/ Công ty Cổ phần Sách Alpha Books, và được phát hành trên toàn quốc.
Về cuốn “Hồi ký Phóng viên chiến trường”
Trong suốt thế kỷ XX, đất nước ta đã trải qua 4 cuộc chiến tranh và có khoảng 500 nhà báo liệt sĩ đã hy sinh vì sự nghiệp thống nhất Tổ quốc và giành độc lập, tự do cho dân tộc. Trong số đó, hơn 260 nhà báo liệt sĩ thuộc Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN).
Nhà báo Trần Mai Hưởng là một trong số những người còn sống và ông đã kể lại cuộc đời của một phóng viên chiến trường – những người “chép sử bằng máu trong lửa đạn”.
Nhà báo Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã nhận xét về cuốn sách:
“Quý vị độc giả thân mến!
Hồi ký – Tự truyện là một thể loại đòi hỏi nhiều sự trải nghiệm. Nhà báo Trần Mai Hưởng có một cuộc đời như thế. Ông đã có mặt rất sớm trong cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước, trải qua “Mùa hè đỏ lửa” năm 1972 ở Quảng Trị, là một trong những nhà báo đầu tiên vào Huế, Đà Nẵng sau khi giải phóng, và có mặt tại Dinh Độc Lập vào ngày 30/4/1975, Phnom Penh ngày 7/1/1979, Hà Giang, Cao Bằng…
Cùng với các đồng nghiệp của Thông tấn xã Việt Nam, ông đã thực hiện sứ mệnh “chép sử bằng máu mình trong lửa đạn”, góp phần vào truyền thống anh hùng của cơ quan Thông tấn quốc gia và đội ngũ báo chí cả nước.
Trong cuộc đời mình, nhà báo Trần Mai Hưởng đã đi khắp mọi miền đất nước và nhiều quốc gia trên thế giới.
Nhưng cuốn sách này không chỉ ghi lại những chuyến đi mà còn cả những cảm xúc, suy tư về một đời người qua những năm tháng chiến tranh và hòa bình. Với văn phong giàu chất thơ, cuốn Hồi ký có giá trị với cả độc giả và những người làm báo.
Với tư cách là Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, tôi mong rằng mỗi người làm báo đều đọc “Phóng viên chiến trường” của nhà báo Trần Mai Hưởng. Và tôi cũng mong rằng, cuốn sách được dịch ra nhiều thứ tiếng để bạn bè quốc tế hiểu hơn về con người và đất nước Việt Nam.
Xin trân trọng giới thiệu “Hồi ký Phóng viên chiến trường” của nhà báo Trần Mai Hưởng tới bạn đọc”.
THÔNG TIN TÁC GIẢ:
Nhà báo Trần Mai Hưởng sinh năm 1952 tại thị xã Hải Dương (nay là thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương). Ông từng giữ chức Tổng Giám đốc Thông tấn xã Việt Nam.
Lời cuối sách, tác giả viết:
“Tôi viết lại những dòng hồi ức này khi đã ở tuổi ngoài 70. Cuộc đời hiện lên như một cuốn phim quay chậm qua những tháng năm, với nhiều sự kiện, nhiều gương mặt và hoàn cảnh đã sống. Đã 65 năm kể từ khi tôi rời ghế nhà trường phổ thông vào học lớp phóng viên TTXVN khóa 8. Tôi đã dành trọn cuộc đời mình để theo nghề báo. Công việc đã giúp tôi có nhiều trải nghiệm, được trải qua nhiều thử thách trong chiến tranh và hòa bình, được chứng kiến nhiều sự kiện lớn trong lịch sử đất nước. Đối với tôi, đấy thực sự là một may mắn lớn.
Trên đường đời, từ những năm tháng trẻ trung cho đến những năm sau này, tôi đã được gặp gỡ nhiều người, nhận được nhiều sự quan tâm, giúp đỡ và những tình cảm rất tốt đẹp. Tôi chịu ơn sâu sắc cơ quan TTXVN, những nhà lãnh đạo qua các thời kỳ và các thế hệ cán bộ của ngành đã dìu dắt, giúp đỡ tôi. Chính công việc là một phóng viên Thông tấn đã cho tôi những cơ hội nghề nghiệp, được chứng kiến những sự kiện, những đổi thay của cuộc sống, và góp phần nhỏ bé của mình vào công việc chung. Chính trong biển cả mênh mông vô tận của cuộc sống, tôi được rèn luyện và trưởng thành.
Nghề làm báo, làm Thông tấn, đặc biệt là Phóng viên Chiến trường, là một thử thách rất khắc nghiệt. Trong chiến tranh, để có mặt kịp thời, chứng kiến những sự kiện, người phóng viên thực sự là những chiến sĩ. Những nguy hiểm, hy sinh cận kề trong gang tấc. Đằng sau mỗi dòng tin, bức ảnh là tinh thần vượt lên tất cả để hoàn thành nhiệm vụ. Có mặt kịp thời đã khó, tác nghiệp và đưa những sản phẩm về cơ quan, tòa soạn nhiều khi cũng đòi hỏi những hy sinh, cố gắng rất lớn lao. Người phóng viên không chỉ đối mặt với kẻ thù, đạn bom mà còn phải vượt lên cả những suy tư, lo lắng của mỗi cá nhân trong lằn ranh sống chết để hoàn thành sứ mệnh của “những người chép sử bằng máu mình trong lửa đạn”. Khói lửa chiến tranh đã hun đúc, rèn luyện nên bản lĩnh, tinh thần kiên định, vượt qua mọi thách thức khó khăn. Bằng công việc của mình, qua những bài báo, bức ảnh, những cuốn phim - với tư cách là những nhân chứng tin cậy - người phóng viên góp phần động viên, cổ vũ cán bộ, chiến sĩ, người dân trong sự nghiệp chung. Đấy là một vinh dự nghề nghiệp đáng tự hào!
Tôi đã sống qua những năm tháng hào hùng và bi tráng. Tôi đã chứng kiến khoảnh khắc lịch sử và cả những hy sinh, khổ đau, mất mát vô cùng lớn lao của con người. Nhiều đồng nghiệp của tôi đã ngã xuống trên chiến trường, với máy ảnh và vũ khí trong tay, những trang tin còn đang viết dở. Sự hy sinh đó là vô giá. Là những người may mắn trở về, sự sống trong mỗi chúng tôi luôn trĩu nặng sự sống của cả bao người không còn có mặt. Vì thế, sống sao cho xứng đáng, sống cho cả mong ước của những người không trở về, luôn là một câu hỏi lớn cho mỗi con người hôm nay.
Tôi chịu ơn sâu nặng của gia đình. Bố mẹ và các anh chị em luôn thương yêu, đùm bọc và nâng đỡ tôi trong cuộc sống… Tôi biết ơn vợ tôi, nhà giáo Bùi Thị Kim Vân, người đã dành tình cảm trọn vẹn cho tôi ngay từ những năm tuổi trẻ, gắn bó với tôi qua những năm tháng gay go nhất của cuộc sống.
Tôi đã nhận được nhiều may mắn và ơn nghĩa từ cuộc sống này. Những gì tôi là làm được rất khiêm tốn và không khỏi có những nuối tiếc khi nhìn lại những năm tháng đã qua. Giá như có một cơ hội thứ hai, tôi có thể sống và làm mọi việc tốt hơn, nhiều hơn nữa. Nhưng đời người chỉ sống một lần. Tôi hạnh phúc vì đã sống một cuộc sống như vậy và nếu có thể chọn lựa lại, tôi vẫn xin làm một người làm báo để ca ngợi những điều tốt đẹp và con người và cuộc sống trên đất nước thân yêu của mình.
TRÍCH ĐOẠN/ CÂU QUOTE HAY
“Tôi nhớ nhất hình ảnh mấy anh bộ đội giải phóng trẻ tuổi trước cửa trại lính Nguyễn Tri Phương, nằm trên đường Nguyễn Trường Tộ, nơi có trụ sở quân đoàn 1 của quân Sài Gòn, quân đoàn mà tư lệnh của nó, Trung tướng Ngô Quang Trưởng đã từng tuyên bố: "Phải giữ Đà Nẵng bằng bất kỳ giá nào!"
Và ngay khi những lời tuyên bố đó đang được quảng cáo trên báo chí Sài Gòn thì cũng là lúc Ngô Quang Trưởng bỏ mặc các sĩ quan binh lính và quên cả mệnh lệnh của chính mình, nhảy ra tầu biển chuồn ra khơi. Anh chiến sĩ giải phóng dẫn tôi lên buồng làm việc của Ngô Quang Trưởng ở tầng hai, dãy nhà bên phải. Bản đồ hành quân, tài liệu, sách vở, ảnh kỷ niệm tung toé trên sàn nhà. Lá cờ 3 sao (cờ Trung tướng) chúi đầu xuống đất và một bức ảnh Ngô Quang Trưởng vứt dưới chân bàn. Một anh lính trẻ đang ngồi trên chiếc ghế bành có ba ngôi sao trên nền vải trắng, ghế cấp hàm của viên tướng này. Phòng của Ngô Quang Trưởng có rất nhiều sách. Tôi với tay lấy một quyển trên giá sách, cuốn "Bão lụt miền Trung". Khi ấy, tôi chợt nghĩ không phải bão lụt miền Trung mà chính là bão lửa miền Trung, bão lửa Việt Nam đã thiêu cháy sự nghiệp của Ngô Quang Trưởng.Và cũng chính bão táp cách mạng đã đem lại bình minh cho thành phố, để một cuộc sống mới trên thành phố cửa biển này bắt đầu”.
…
“Chúng tôi được lệnh trở về Sài Gòn gấp và mang theo các tài liệu đã có. Mấy anh em trong tổ chia tay Chính ủy Phạm Sinh, người quê hương Nam Định rất chân tình và quan tâm đến cánh nhà báo, chia tay các đồng chí ở Bộ Tư lệnh, Cục Chính trị. Chúng tôi tạm biệt Nhật Nam, Thanh Hải với nhiều lưu luyến với lời hẹn gặp ở Phnôm Pênh. Các anh vẫn phải tiếp tục công việc của mũi phóng viên theo Quân đoàn. Mấy anh em ôm nhau rất chặt. Hiểm nguy vẫn đang rình rập. Sự hy sinh có thể đến bất cứ lúc nào. Sáng hôm ấy, chúng tôi theo trực thăng lên đón Thiếu tướng Kim Tuấn, Tư lệnh Quân đoàn về họp ở Mặt trận. Đấy là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng tôi được gặp ông, một người anh hùng của Tây Nguyên, của chiến trường Campuchia. Ông mặc bộ đồ màu ghi nhạt rất giản dị, trên vạt áo còn cả vết cháy của tàn thuốc. Chúng tôi qua Phnôm Pênh trên đường về Sài Gòn. Tôi nhớ khi đến Phnôm Pênh, Tư lệnh Kim Tuấn có một yêu cầu rất nhỏ nhẹ với tổ lái:
- Các cậu bay một vòng cho mình ngắm Phnôm Pênh một chút!
Tôi hiểu được tâm trạng của ông. Đấy là trái tim của đất nước này, một đất nước mà ông cùng các đồng đội của mình lại một lần nữa không ngại hy sinh, gian khổ, không tiếc máu xương, ra trận để bảo vệ tổ quốc và cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi hoạ diệt chủng. Mấy tuần lễ sau, khi đang ở Phnôm Pênh, tôi sững sờ nghe tin ông đã hy sinh trong khi cùng Bộ Tư lệnh hành quân từ Kôngpông Chàm về Xiêm Riệp. Một phát đạn bắn lén của lính Pôn Pốt ở bên đường đã trúng vị Tư lệnh quả cảm đó…”
```
