hỏi đáp về ung thư cùng bác sỹ makoto kondo

“Bác sĩ điều trị ung thư” (những chuyên gia về ung thư) thường có những phát ngôn không hoàn toàn chính xác. Điều này có vẻ khó tin, nhưng lại là một thực tế đáng lo ngại.

Lịch Sử Im Lặng và Sự Thay Đổi Không Đáng Kể

Trong lịch sử, đặc biệt là đến nửa đầu những năm 1980, việc thông báo chẩn đoán ung thư cho bệnh nhân vẫn là một điều cấm kỵ ở Nhật Bản. Thay vì nói thẳng sự thật, bác sĩ thường dùng những cách diễn đạt giảm nhẹ. Ví dụ, bệnh nhân ung thư phổi có thể được chẩn đoán là “bệnh nấm phổi”, hay bệnh nhân ung thư dạ dày được thông báo chỉ bị “viêm loét dạ dày nghiêm trọng”. Nhiều bệnh nhân cảm thấy bất an, nghi ngờ liệu chẩn đoán của bác sĩ có thực sự chính xác hay không, nhưng vẫn tiếp tục điều trị theo chỉ định. Thật đáng tiếc, nhiều người trong số họ đã không qua khỏi.

Vậy, tình hình có cải thiện hơn khi việc thông báo tên bệnh cho bệnh nhân đã trở nên phổ biến hơn? Câu trả lời có lẽ không như mong đợi.

Thực Trạng Điều Trị Ung Thư Hiện Nay

Bác sĩ Makoto Kondo, thông qua việc mở“Viện nghiên cứu ung thư Makoto Kondo – chế độ khám chéo cho bệnh nhân ngoại trú”ở Shibuya, Tokyo vào năm 2013, đã có cơ hội tiếp xúc với nhiều bệnh nhân ung thư ở các giai đoạn khác nhau từ khắp cả nước. Họ chia sẻ với ông về những trải nghiệm tại các bệnh viện đại học và các cơ sở chuyên chữa ung thư. Từ những thông tin này, bác sĩ Kondo nhận thấy rằng, dù thời đại đã thay đổi, phần lớn các bác sĩ ung thư vẫn có xu hướng đưa ra những nhận định thiếu chính xác khi giải thích bệnh cho bệnh nhân.

Dự Đoán Thời Gian Sống Còn: Một Thông Tin Thường Xuyên Thiếu Chính Xác

Một trong những thông tin phổ biến nhất mà các bác sĩ thường cung cấp cho bệnh nhân là khoảng thời gian sống còn lại của họ. Khi được hỏi về tiên lượng nếu không điều trị, thay vì thừa nhận rằng họ không có kinh nghiệm để đưa ra dự đoán chính xác, các bác sĩ thường đưa ra một con số ngắn hạn – thường chỉ từ nửa năm đến một năm – nếu bệnh nhân chấp nhận điều trị. Điều đáng buồn là, chính quá trình điều trị lại có thể làm rút ngắn thời gian sống của bệnh nhân. Tuy nhiên, bệnh nhân và gia đình thường không nghi ngờ mà tin tưởng tuyệt đối vào những dự đoán này, và cứ thế bước vào cuộc chiến chống ung thư.

Theo thông tin bác sĩ Kondo thu thập được từ 5.000 trường hợp bệnh nhân đến khám chéo, chỉ có rất ít người được dự đoán đúng thời gian sống còn khi họ quyết định không điều trị.

Nếu cách bác sĩ giải thích về thời gian sống còn – thông tin quan trọng nhất đối với bệnh nhân và gia đình – đã không chính xác, thì liệu họ có thể đưa ra những đánh giá chính xác về hiệu quả điều trị hay các di chứng của nó? Thậm chí, nhiều nhận định thiếu chính xác cũng xuất hiện trong sách của các bác sĩ ung thư hoặc trên các trang web.

Lời Khuyên Từ Bác Sĩ Kondo: Hãy Nghi Ngờ

Bác sĩ Makoto Kondo chia sẻ rằng, vào những năm 1980, một tác giả đã viết: “Khi ý kiến của các bác sĩ hoàn toàn giống nhau thì đó chính là lúc các độc giả – các bệnh nhân – cần phải cảnh giác.” Sự đồng thuận có thể mang lại sự an tâm, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của sự sai lầm tập thể hoặc một âm mưu điều trị theo ý muốn của bác sĩ.

Ngược lại, sự khác biệt trong ý kiến cho thấy có ít nhất một quan điểm gần với phương pháp trị liệu đúng đắn. Do đó, chúng ta nên trân trọng những ý kiến khác biệt, xem chúng như những manh mối để suy ngẫm.

Để tránh hối hận sau khi tiếp nhận điều trị, hãy nghi ngờ tất cả những gì bạn đã từng nghe. Ngay cả ý kiến của bác sĩ Kondo cũng không phải là ngoại lệ. Có thể có những thế lực ngầm đang cố gắng bẻ cong sự thật và dẫn dắt mọi người theo một hướng đi nhất định. Vì vậy, nếu bạn không nghi ngờ, bác sĩ Kondo cũng cảm thấy khó xử.

Chúng ta cần từ bỏ những niềm tin cũ, so sánh đối chiếu các ý kiến khác nhau để có cái nhìn đa chiều. Đó chính là sự động não.

Và khi tự quyết định con đường của riêng mình, chúng ta thường ít có khả năng hối hận, dù kết quả cuối cùng có ra sao.

Cuộc Phỏng Vấn Giữa Nhà Báo Mori Seiho và Bác Sĩ Kondo

Để giải đáp những thắc mắc của bệnh nhân về cách “nghi ngờ” lời của bác sĩ, nhà báo đồng thời là bệnh nhân ung thư đại tràng, Mori Seiho, đã thực hiện một cuộc phỏng vấn kéo dài khoảng 20 giờ với bác sĩ Makoto Kondo. Cuốn sách này ghi lại nội dung cuộc phỏng vấn đó.

---

Trích đoạn sách:

Người phỏng vấn: Mori Seiho (nhà báo/bệnh nhân ung thư), đại diện cho những bệnh nhân ung thư đang tìm kiếm “lời khuyên tốt nhất”.

“Nếu cuốn sách này có thể phần nào hỗ trợ độc giả trong việc tìm ra “lời khuyên tốt nhất” cho chính bản thân họ, rồi trên cơ sở đó tự tìm ra phương hướng để suy ngẫm về 45 câu trả lời của bác sĩ Kondo, thì đối với người phỏng vấn như tôi, thiết nghĩ không có niềm vui nào lớn hơn thế.”

[…]

Vì đâu lại có câu nói: “Hãy nghi ngờ Makoto Kondo”?

Tôi muốn hỏi điều này: Câu nói “Hãy nghi ngờ tôi” của bác sĩ Kondo thực sự mang ý nghĩa gì?

Bác sĩ Makoto Kondo đã dũng cảm lên tiếng phản đối các phương pháp điều trị ung thư được xem là tiêu chuẩn hiện nay. Ông cho rằng việc phát hiện ung thư sớm để điều trị sớm là vô nghĩa, phẫu thuật sẽ rút ngắn tuổi thọ của bệnh nhân, thuốc chống ung thư chỉ có hại mà không có lợi, và bệnh nhân nên mặc kệ ung thư.

“Lý luận Kondo” được đưa ra dựa trên kinh nghiệm lâm sàng tích lũy qua nhiều năm và sự kiểm chứng từ rất nhiều bài nghiên cứu chuyên khoa lớn. Năm 2013, một năm trước khi nghỉ hưu ở bệnh viện thuộc Đại học Keio, bác sĩ Kondo đã mở “Viện nghiên cứu Ung thư Makoto Kondo – chế độ khám chéo cho bệnh nhân ngoại trú”. Hằng năm, có đến khoảng 2.000 bệnh nhân ung thư cùng gia đình đến đây để xin tư vấn.

CÂU TRẢ LỜI SỐ 1: Nếu biết nghi ngờ tất cả, bệnh nhân sẽ nhìn thấu sự thiếu chính xác trong lời nói của bác sĩ ung thư

Makoto Kondo không phải là “giáo chủ”, “lý luận Kondo” cũng không phải là một “tôn giáo”.

Anh Mori: “Hãy nghi ngờ Makoto Kondo!” Đây quả là một lời đả kích đối với các bệnh nhân tin tưởng vào “lý luận Kondo”, phải thế không thưa bác sĩ?

Bác sĩ Kondo: Tôi nghĩ rằng “sự tin tưởng” mà anh vừa nói đến ở đây thực sự là một vấn đề.

Các “bác sĩ ung thư” sử dụng phương pháp điều trị tiêu chuẩn đang thản nhiên đưa ra những nhận định thiếu chính xác. Một khi đã tin vào những lời nói đó, bệnh nhân ung thư sẽ bị ép buộc điều trị một cách vô nghĩa và chứng kiến sinh mạng quý giá của bản thân họ bị cướp đi.

Trong mọi vấn đề liên quan đến “điều trị ung thư”, nếu bệnh nhân mà tin vào bác sĩ chữa trị thì thường sẽ chẳng thể có kết cục tốt đẹp.

Tôi không tán thành với phần lớn các phương pháp điều trị ung thư và phê phán cả việc “điều trị theo phương pháp tiêu chuẩn” lẫn các bác sĩ sử dụng phương pháp này.

Tuy nhiên, nhìn từ góc độ khoa học, ý kiến của tôi cũng không phải mang tính tuyệt đối mà chỉ có tính tương đối. Do đó, bệnh nhân ung thư cần biết dùng nhãn quan khoa học để nghi ngờ một cách lí trí cả các bác sĩ ủng hộ cách điều trị tiêu chuẩn lẫn cá nhân tôi – người đang phản đối họ.

Tôi cho rằng, trái với sự “tin tưởng” là sự “nghi ngờ”, và “nghi ngờ” sẽ trở thành tiền đề cho việc “suy ngẫm”.

Nói tóm lại, bằng cách nghi ngờ Makoto Kondo, bệnh nhân có thể nhìn thấu sự thiếu chính xác trong lời nói của bác sĩ ung thư. Hơn nữa, nếu đây là kết luận được đưa ra sau một quá trình tự ngẫm nghĩ, thì bất luận kết quả cuối cùng ra sao, có lẽ bạn cũng sẽ ít thấy hối hận hơn đúng không?

Anh Mori: Nói đến “sự tin tưởng”, tôi có nghe được nhiều tranh luận kiểu như “Hiện tượng Makoto Kondo cứ như là một tôn giáo ấy” từ phía những người đang xem bác sĩ là kẻ địch.

Bác sĩ Kondo: Những lời phê phán cho rằng lý luận của tôi là một thứ “tôn giáo” không phải bây giờ mới có mà đã xuất hiện từ cả trước và sau khi tôi xuất bản cuốn sách Hỡi bệnh nhân! Xin đừng chiến đấu với ung thư!

Thực ra, người ta đã dùng đến những cụm từ như “giáo phái Kondo” hay “tín đồ của Kondo” từ hơn 20 năm nay rồi.

Tuy nhiên, như tôi vừa nói, những lời tuyên bố kiểu như, “hãy nghi ngờ Makoto Kondo” và “đừng tin Makoto Kondo” thể hiện triết lý và lập trường nền tảng của tôi trong vai trò một bác sĩ. Vì chính tôi đã nói ra những câu này nên những lời phê phán cho rằng lý luận của tôi giống như một thứ tôn giáo thực ra chỉ là “nói xấu sau lưng” vì một mục đích nào đó mà thôi.

Tôi không phải là “giáo chủ”, “lý luận Kondo” cũng không phải là một “tôn giáo”.

Nói tóm lại, vì chính tôi đã đề ra chủ trương: “Bằng cách nghi ngờ tất cả, bệnh nhân sẽ nhìn thấu những điều thiếu chính xác trong lời nói của bác sĩ ung thư và sẽ biết tự động não” nên tôi có thể khẳng định rằng, tôi – Makoto Kondo, không phải là giáo chủ, và lý luận Makoto Kondo tuyệt đối không phải là tôn giáo.

Nếu được phép phát biểu, tôi sẽ nói thế này: “Trong mắt tôi, chính các bác sĩ tin vào phương pháp điều trị tiêu chuẩn mà không mảy may nghi ngờ mới giống các nhà truyền giáo của một đại tôn giáo.”

Thực ra, có nhiều bác sĩ ung thư ngày nào cũng thấy bệnh nhân chết đi nhưng lại không định thay đổi phương pháp trị liệu trước mắt. Có lẽ với họ, y học không phải là khoa học mà là một tôn giáo.

Bệnh nhân ung thư “bị giết hai lần”.

Anh Mori: Nếu nói như vậy thì các tòa nhà đồ sộ của các bệnh viện nổi tiếng mà đứng đầu là Trung tâm Điều trị Ung thư Quốc gia thật chẳng khác nào những cơ sở tôn giáo khổng lồ nhỉ?

Bác sĩ Kondo: Tôi cho rằng ngay cả “phẫu thuật” cũng là một thứ giống như tôn giáo vậy.

Hãy lấy phẫu thuật ung thư dạ dày làm ví dụ.

Sau cuộc phẫu thuật được bác sĩ ngoại khoa Christian Albert Theodor Billroth người Áo tiến hành vào năm 1881, bệnh nhân đã chỉ sống được đúng 4 tháng.

Rõ ràng là bệnh nhân đã chết vì phẫu thuật, và nếu người ta cứ để mặc căn bệnh ấy mà không mổ xẻ gì thì chắc chắn người ấy đã có thể sống lâu hơn. Thế nhưng, các bác sĩ ngoại khoa lúc đó lại vui sướng mà tuyên bố: “Bệnh nhân có thể sống thêm tận 4 tháng.” Và thế là họ bắt đầu đắm chìm vào việc mổ bụng phẫu thuật. Kết quả là sau đó đã diễn ra những thất bại liên tiếp kéo theo hàng loạt các ca tử vong.

Kể từ đó cho đến tận ngày nay, vẫn chưa hề có bằng chứng (dữ liệu thực tế) nào chứng minh được rằng việc phẫu thuật ung thư dạ dày có thể kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.

Những năm gần đây, ung thư dạ dày được phát hiện ở giai đoạn sớm hơn, và bệnh nhân sẽ tiếp nhận phẫu thuật cắt bỏ hoặc điều trị bằng nội soi. Nhưng vẫn chưa hề có dữ liệu nào chứng tỏ làm như vậy sẽ giúp họ kéo dài thêm tuổi thọ.

Số lượng người chết vì phẫu thuật trong các số liệu thống kê đã được che đậy một cách khéo léo, nhưng chính các bác sĩ ngoại khoa biết rõ hơn ai hết về mức độ nguy hiểm của phẫu thuật ung thư.

Tuy vậy, kể từ thời đại của bác sĩ Billroth ở thế kỉ 19, tư tưởng “hễ có khối u là phải cắt bỏ” cho đến nay vẫn không thay đổi. Đó là bởi vì tư tưởng ấy đã thực sự trở thành một loại hình tôn giáo.

Đối với hóa trị, mọi chuyện cũng diễn ra tương tự. Với các loại ung thư thể rắn như ung thư dạ dày, ung thư phổi cũng hoàn toàn không có dữ liệu nào chứng minh hóa trị giúp kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.

Nếu chúng ta xem xét những bài nghiên cứu được bác sĩ ung thư đưa ra làm “chứng cứ” thì nhất định sẽ tìm thấy trong đó có những thông tin sai sự thật hoặc sai sót nào đó.

Và khám tầm soát ung thư cũng vậy. Mặc dù các dữ liệu không thể chỉ ra chiều hướng giảm của số lượng người chết nhưng công việc này vẫn tiếp tục được duy trì vì sự phát triển của ngành “công nghiệp y tế”. Số lượng bệnh nhân bị mất đi cơ quan nội tạng hoặc bị chết vì điều trị cứ chồng chất như núi.

Anh Mori: Ấy vậy nhưng các bác sĩ ung thư vẫn nói với bệnh nhân rằng “Nếu không phẫu thuật thì sẽ gay go đấy” hoặc “Hãy bắt đầu kết hợp cả hóa trị nữa nhé!”

Bác sĩ Kondo: Bác sĩ ung thư không cho bệnh nhân “thời gian suy ngẫm”.

Trong thực tế, có những chuyện bất hạnh như thế này. Sau khi khám tầm soát và phát hiện ra ung thư, bệnh nhân nhận được giấy giới thiệu rồi vội vàng lao đến bệnh viện lớn. Lúc đó, các bác sĩ điều trị sẽ tận dụng tâm trạng bất an của họ rồi vội vã lấy bệnh tật ra làm cái cớ để hối thúc: “Hãy làm phẫu thuật ngay thôi. Giường phẫu thuật đang trống đấy.”

Đây là kỹ thuật làm bệnh nhân sợ hãi để kéo họ vào con đường điều trị tiêu chuẩn. Nhiều khi, những câu như “giường phẫu thuật còn trống đấy” cũng chỉ là lời nói dối cửa miệng. Lời nói chính là thứ khiến con người ta dao động. Chẳng phải chính vì bác sĩ đã nói điều trị là cần thiết nên bệnh nhân mới đồng ý tiếp nhận phẫu thuật hoặc hóa trị hay sao?

Còn những bệnh nhân không tuân theo lời bác sĩ sẽ nhận được thái độ thế này: “Nếu vậy thì tôi không chữa nữa. Anh/chị thử tìm bệnh viện khác xem sao.”

Thật đáng buồn, những bệnh nhân kém may mắn này đã “bị giết chết hai lần”: một lần bởi “lời nói” và một lần bởi việc “điều trị”.