Đức Phật – Cuộc Đời và Giáo Huấn
Tên của Đức Phật là Siddhartha Gautama. Tuy nhiên, “Phật” không phải là tên gọi riêng của Ngài, mà là một trạng thái giác ngộ, tỉnh thức. “Phật” đơn giản có nghĩa là “người tỉnh thức”. Đức Phật là người tỉnh thức nổi tiếng nhất, nhưng không phải là duy nhất. Trước và sau Ngài, đã có và sẽ còn nhiều vị Phật xuất hiện – bởi lẽ mỗi con người đều tiềm ẩn khả năng đạt đến trạng thái này, vấn đề chỉ là thời gian. Một lúc nào đó, khi cảm thấy mệt mỏi, thất vọng vì đã tìm kiếm khắp nơi mà vẫn không tìm thấy điều mình mong muốn, bạn sẽ tự quay vào bên trong.
Ý Nghĩa Sâu Sắc Của Từ “Phật”
Từ “buddha” (Phật) mang ý nghĩa “trí tuệ được đánh thức”. Từ “buddhi” (trí tuệ) cũng có chung nguồn gốc với từ này. Gốc từ “budh” có nhiều tầng nghĩa, không có một từ đơn nào trong tiếng Việt có thể diễn tả đầy đủ. Nó mang nhiều sắc thái, linh hoạt và giàu tính thi ca. Không ngôn ngữ nào ngoài tiếng Phạn có một từ tương tự như “budh”. Nó chứa đựng ít nhất năm ý nghĩa khác nhau.
Thức Tỉnh và Đánh Thức
Ý nghĩa đầu tiên của “budh” là thức dậy và đánh thức. Nó đối lập với trạng thái ngủ say, lơ mơ trong những giấc mơ. Khi thức tỉnh, ta như bước ra khỏi một giấc mơ. Đây là ý nghĩa đầu tiên của trí tuệ: tạo ra một sự thức tỉnh nội tại.
Nhận Ra và Chú Ý
Trí tuệ là khả năng sống trọn vẹn trong hiện tại. Càng chìm đắm trong quá khứ hoặc lo lắng về tương lai, bạn càng xa rời trí tuệ. Trí tuệ là khả năng hiện diện ở đây, ngay bây giờ, và không ở bất kỳ nơi nào khác. Đó là lúc bạn thực sự tỉnh thức.
Ý nghĩa thứ hai của “budh” là nhận ra và chú ý. Một vị Phật là người nhận ra điều giả là giả, và thấy rõ điều thật là thật. Nhận chân sự giả dối là bước khởi đầu để hiểu chân lý. Chỉ khi bạn thấy rõ điều gì là giả, bạn mới có thể nhận biết chân lý. Bạn không thể tiếp tục sống trong ảo ảnh, tin vào những niềm tin mù quáng hay định kiến nếu muốn tìm kiếm chân lý. Sự giả dối phải được nhận ra là giả dối. Đó là ý nghĩa thứ hai của “budh”.
Biết và Hiểu
Ý nghĩa thứ ba của gốc từ “budh” là “biết” và “hiểu”. Đức Phật biết và hiểu những gì đang diễn ra, và chính sự thấu hiểu đó giúp Ngài giải thoát khỏi mọi ràng buộc. “Budh” ở đây mang ý nghĩa thấu hiểu sâu sắc, chứ không phải chỉ là tích lũy kiến thức. Người trí tuệ không quá quan tâm đến thông tin hay kiến thức, mà quan tâm đến khả năng biết. Điều quan trọng là việc biết, chứ không phải kiến thức.
Khai Sáng và Ánh Sáng
Ý nghĩa thứ tư là khai sáng và được khai sáng. Đức Phật là ánh sáng, Ngài đã trở thành ánh sáng. Do đó, một cách tự nhiên, Ngài chiếu ánh sáng cho những người khác, soi sáng cho họ. Bóng tối của Ngài đã tan biến, ngọn lửa bên trong Ngài bùng cháy rực rỡ, không khói. Đây là ý nghĩa thứ tư: trở thành ánh sáng, được khai sáng.
Thăm Dò và Thâm Nhập
Ý nghĩa thứ năm của “budh” là thăm dò. Bên trong mỗi người là một chiều sâu vô tận, cần được khám phá. Ý nghĩa thứ năm cũng có thể hiểu là thâm nhập, vượt qua mọi rào cản và thâm nhập vào cốt lõi bản thể của bạn.
Con Đường Của Đức Phật
Con đường của Đức Phật là con đường của “budh”. Hãy nhớ rằng “Phật” không phải là tên của Đức Phật, mà là trạng thái Ngài đã đạt được. Tên của Ngài là Siddhartha Gautama. Rồi một ngày, Ngài trở thành Đức Phật, khi trí tuệ của Ngài nở hoa. “Phật” có ý nghĩa tương tự như “Chúa”. Tên của Jesus không phải là Chúa, mà là sự nở hoa tối thượng đã xảy ra với ông ấy. Điều tương tự cũng đã xảy ra với Đức Phật. Có rất nhiều vị Phật khác ngoài Đức Phật. Mọi người đều có khả năng đạt đến “budh”. Nhưng “budh”, khả năng nhìn thấy, giống như một hạt giống bên trong bạn. Nếu nó nảy mầm, trở thành một cây lớn, nở hoa, nhảy múa trên bầu trời và thì thầm với các vì sao, thì bạn là một vị Phật. Con đường của Đức Phật là con đường của trí tuệ, không phải con đường của cảm xúc. Không phải những người giàu cảm xúc không thể đạt tới, mà là có những con đường khác dành cho họ, như con đường của sự hiến dâng (Bhakti Yoga). Con đường của Đức Phật là Gyan Yoga thuần khiết, con đường của tri thức. Đó là con đường của thiền định, không phải của tình yêu.
