Đồng dao và Trò chơi Truyền thống
Nhiều tác giả- Huỳnh Ngọc Trảng (chủ biên)
Sưu tầm và biên soạn:Nguyễn Thanh Lợi, Lê Hải Đăng, Lê Hồng Hải, Trần Đức Anh Sơn, Trần Tuấn Anh, Nguyễn Thế Sang
Từ xa xưa, trò chơi dân gian đã đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân Việt Nam. Những trò chơi truyền thống này gắn liền với sinh hoạt hàng ngày, lao động sản xuất, phong tục tập quán của người dân từ miền núi đến miền đồng bằng, ven biển…
Hầu hết các trò chơi đều xuất hiện trong nhiều môi trường sinh hoạt, thậm chí cả trong các lễ hội. Trò chơi dân gian là một vòng tròn văn hóa vô hình, kết nối cộng đồng, thu hút sự tham gia và cổ vũ của mọi người, từ người già đến trẻ em, nam và nữ. Bên cạnh những trò chơi đặc trưng của từng dân tộc, còn có rất nhiều trò chơi mang tính phổ biến hoặc được biến tấu để phù hợp với đặc điểm của từng vùng miền. Trò chơi dân gian không chỉ là những trò vui tiêu khiển, mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa sâu sắc. Sự đa dạng, phong phú, ý nghĩa thẩm mỹ, nghệ thuật và khả năng kết nối cộng đồng đã tạo nên những nét đẹp đặc trưng trong bản sắc văn hóa của từng vùng miền và của cả dân tộc.
Trò chơi và Đồng dao
Trò chơi dân gian dành cho trẻ em thường bắt nguồn từ những bài đồng dao – một loại văn vần tự do, có độ dài ngắn khác nhau tùy theo yêu cầu của trò chơi, hoặc được lặp đi lặp lại liên tục. Mỗi bài đồng dao thường đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau, có vẻ ngây ngô, không tập trung vào một ý chính hay đánh giá sự việc nào. Chúng thể hiện sự hồn nhiên và tinh thần vô tư của trẻ con, cuốn hút các em cùng hát, cùng chơi một cách nhiệt tình. Điều quan trọng nhất không phải là chiến thắng, mà là được tham gia và trải nghiệm niềm vui. Những bài đồng dao này đã đi vào ký ức của nhiều thế hệ trẻ thơ Việt Nam.
Nội dung cuốn sách
Cuốn sách này tập trung giới thiệu:
- CHƠI&TRÒ CHƠI VÀ PHONG HÓA
- SƯU TẬP TRÒ CHƠI
- TRÒ CHƠI VĨNH PHÚ
- TRÒ CHƠI HÀ BẮC
- TRÒ CHƠI HÀ NỘI
- TRÒ CHƠI BẮC GIANG
- TRÒ CHƠI HẢI PHÒNG
- TRÒ CHƠI NGHỆ TĨNH
- TRÒ CHƠI THỪA THIÊN - HUẾ
- TRÒ CHƠI PHÚ YÊN - KHÁNH HÒA
- TRÒ CHƠI NAM BỘ
Hiện nay, nhiều địa phương trên cả nước đang khai thác thế mạnh du lịch bằng cách khôi phục các lễ hội truyền thống và tổ chức nhiều trò chơi dân gian. Nhiều trường học cũng đã lồng ghép các trò chơi dân gian vào chương trình giáo dục.
Việc sưu tầm và hệ thống hóa các trò chơi truyền thống và bài đồng dao là một đóng góp quan trọng vào việc bảo tồn và lan tỏa các giá trị văn hóa cổ truyền của Việt Nam. Với ý nghĩa đó, Nhà xuất bản Văn hóa - Văn nghệ đã xuất bản ấn phẩm “Đồng dao và Trò chơi Truyền thống”. Ấn phẩm này do nhóm tác giả sưu tầm và biên soạn, với nhà nghiên cứu Huỳnh Ngọc Trảng làm chủ biên. Cuốn sách sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn và sâu sắc hơn về nguồn gốc, ý nghĩa của nhiều trò chơi dân gian và bài đồng dao ở các vùng miền trên đất nước.
Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Nhà xuất bản Văn hóa – Văn nghệ
Lịch sử và Đặc điểm của Trò chơi Dân gian
Trong lịch sử, hoạt động chơi đùa và trò chơi là một phần không thể thiếu của đời sống văn hóa xã hội, đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của con người. Các trò chơi dân gian và truyền thống thường gắn liền với các hoạt động lễ hội, thậm chí là một hình thức thực hành nghi lễ. Do đó, ranh giới giữa trò chơi và các nghi lễ, phong tục thường không rõ ràng. Trong suốt lịch sử, do nền kinh tế chủ yếu là nông nghiệp, các hoạt động vui chơi thường gắn liền với các hoạt động hội mùa theo chu kỳ, đánh dấu sự khởi đầu hoặc kết thúc của các hoạt động sản xuất. Thời gian vui chơi thường gắn liền với nông lịch. Bên cạnh đó, do được quản lý bởi làng xã, các trò chơi thường có xu hướng công cộng hóa và tích hợp với các hình thức ca, nhạc, múa, diễn xướng để trở thành các hình thức nghệ thuật tổng hợp. Các định chế xã hội cũng ảnh hưởng đến các quy tắc và luật lệ của trò chơi, đặc biệt là trong các cuộc thi đấu, thường mang tính chất phe phái, thôn xóm, hoặc dựa trên các mối quan hệ xã hội nhất định.
```
