Nguyễn Duy và Tình Yêu Vĩnh Cửu trong Tập Thơ "Vợ Ơi"
Nhà thơ Nguyễn Duy không chỉ được biết đến qua những vần thơ lục bát mượt mà, khắc họa vẻ đẹp làng quê thân thương hay những tác phẩm thế sự thấm đượm trăn trở về vận mệnh đất nước, mà còn chinh phục trái tim độc giả bằng những bài thơ tràn đầy tình cảm dành cho phụ nữ – người bà, người mẹ, người em, và đặc biệt là người vợ. Có lẽ, hiếm có thi sĩ Việt Nam nào sớm thể hiện sự trân trọng, biết ơn đối với người bạn đời của mình một cách sâu sắc và thường xuyên như ông. Và có lẽ, trong lịch sử văn chương Việt Nam, chỉ riêng Nguyễn Duy đã cho ra mắt một tập thơ hoàn toàn dành tặng cho vợ, đó chính là tập "Vợ ơi".
"Vợ Ơi" – Hành Trình Yêu Thương và Gắn Bó
"Vợ ơi" là một tập thơ nhỏ nhắn, ấm áp, bao gồm 20 bài thơ Nguyễn Duy viết cho vợ – bà Bùi Thị Hào – từ khi ông bày tỏ tình cảm vào năm 1971 cho đến hơn hai thập kỷ sau đó. Tập thơ ghi lại những cung bậc cảm xúc đa dạng trong suốt hành trình dài của tình yêu và sự gắn bó.
Đó là nỗi nhớ nhung da diết của chàng trai nơi chiến hào:
“đêm nay em anh ở đâu cứ nhìn trăng ấy nhìn lâu thấy người…”
(Võng trăng, 1973)
Đó là sự day dứt của người chồng “nghễnh ngãng làm nghề mộng du”, quen với mây gió, trăng sao, bỗng giật mình nhìn lại cuộc sống thường nhật:
“Ta rất gần biển rộng với trời cao để xa cách những gì thân thuộc nhất nồi gạo hết lúc nào ta chả biết thăm thẳm nỗi lo mắt vợ u sầu…”
(Bán vàng, 1980)
Đó là tâm tư của một người ưa phiêu lãng, chợt “ngộ” ra giá trị của mái ấm gia đình:
“thôi ta về với mình thôi chân trời đành để chim trời nó bay trông người xưa ngẫm người nay đường xa nghĩ nỗi sau này… cũng kinh”
(Đường xa, 1988)
Đó là niềm mong mỏi về một chặng đường cuối đời bình yên sau những thăng trầm:
“trời cho sống ta cũng già em ạ con thương cha không bằng bà thương ông tình như rượu chôn sâu đằm lịm lại cuối đời đem ra nhấm mới mềm lòng”
(Yêu, 1989)
Đó là lời tạ lỗi chân thành của một người chồng nghệ sĩ, ham vui, ham chơi:
“thất tha thất thểu văn chương kẽo cà kẽo kẹt tai ương đường dài yêu cùng ai ghét giùm ai để cơm áo vẹo hai vai em gầy … Xin đừng buồn nữa em ơi…”
(Xin đừng buồn em nhé, 1989)
Đó là nỗi hốt hoảng, thảng thốt khi vợ lâm bệnh:
“nghìn tay nghìn việc không tên mình em làm cõi bình yên nhẹ nhàng thình lình em ngã bệnh ngang phang anh xất bất xang bang sao đành cha con Chúa Chổm loanh quanh anh như nguyên thủ tanh bành quốc gia…”
(Vợ ốm, 1994)
Đó là lời tâm tình, an ủi chân thành:
“này em mình tự dọn mình Ta ân xá tội với tình cho ta Thời gian lướt khướt quan tòa một mai trắng án thiên hà cả thôi”
(Thời gian, 1994)
Đó là lời tự thú đầy trào lộng, nhưng cũng không kém phần xót xa:
“Khi trong túi có mấy đồng ngọ nguậy ta chạy rông như gì nhỉ – quên đời lúc xơ xác bờm xơm từng sợi tóc đói lả mò về cơm đâu vợ ơi”
(Vợ ơi, 1990)
Giá Trị Nhân Văn Sâu Sắc
Có thể khẳng định, "Vợ ơi" vừa mang tính cá nhân sâu sắc – là những tâm tình riêng tư của nhà thơ dành cho người vợ yêu dấu – vừa mang tính phổ quát, chạm đến tâm sự của những người chồng, những người vợ trong cuộc sống hôn nhân. Tập thơ thể hiện sự trân trọng, biết ơn đối với những người phụ nữ tần tảo, nhẫn nại, đã hy sinh thầm lặng vì gia đình:
“áo mưa vợ giương cánh buồm giữa phố chồng với con mấp mé một thuyền đầy năm tháng bão giông sang sông lũ đổ một tay em chèo chống ngày ngày ngày…”
(Nợ nhuận bút, 1992)
Món Quà Tinh Thần Ý Nghĩa
Bà Hào – người vợ hiền thê, tần tảo của nhà thơ Nguyễn Duy – chắc hẳn đã là một người phụ nữ hạnh phúc, được chồng mình trân trọng, biết ơn – điều mà không phải người phụ nữ Việt Nam nào cũng có được. "Vợ ơi" xuất bản lần đầu năm 1995 và nhận được sự đánh giá cao từ giới văn chương. 25 năm sau, tập thơ được tái bản với hình minh họa đẹp mắt, như một nén tâm nhang mà nhà thơ thắp lên tưởng nhớ vợ. Đồng thời, đây cũng là một món quà ý nghĩa dành cho những cặp đôi, giúp họ thấu hiểu và trân trọng tình yêu, sự gắn bó trong cuộc sống hôn nhân.
