Bạn Đang Ở Đây: Cuốn Sách Ngắn Về Thế Giới– Khám Phá Giá Trị Của Địa Lý Trong Thời Đại Mới
Bạn Đang Ở Đây: Cuốn Sách Ngắn Về Thế Giớilà một tác phẩm mang đến cái nhìn sâu sắc về tầm quan trọng của địa lý, một lĩnh vực học thuật đôi khi bị xem nhẹ trong bối cảnh công nghệ và trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ. Cuốn sách này giúp chúng ta suy ngẫm lại về vai trò thiết yếu của địa lý, cùng với các môn khoa học cơ bản như lịch sử, trong việc xây dựng nền tảng tư duy vững chắc cho mỗi cá nhân, ngay từ khi còn nhỏ.
Sách được cấu trúc thành 6 chương, tập trung vào việc khuyến khích một cách tiếp cận toàn diện, xem xét thế giới như một hệ thống liên kết thay vì chia nhỏ thành các phần riêng lẻ. Cách tiếp cận này đặc biệt quan trọng trong việc tìm kiếm giải pháp cho những thách thức phức tạp mà thế giới hiện đại đang đối mặt.
Chương 1: Khám Phá Không Gian và Vị Trí của Trái Đất
Chương đầu tiên giới thiệu những kiến thức cơ bản về không gian và vị trí của Trái Đất trong vũ trụ. Tác giả định nghĩa địa lý một cách rõ ràng: “Ngành khoa học mô tả hành tinh nơi chúng ta đang sống chính là địa lý, “geography” – từ mà chúng ta thừa hưởng từ tiếng Hy Lạp – có nghĩa là “bản mô tả Trái đất”.”
Chương 2: Nước – Yếu Tố Sinh Mệnh của Hành Tinh
Chương 2 tập trung vào vai trò quan trọng của nước đối với sự sống trên Trái Đất, nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố này trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái của hành tinh.
Chương 3: Thế Giới Con Người và Hiện Tượng Di Cư
Chương 3 đi sâu vào thế giới con người, đặc biệt chú trọng đến hiện tượng di cư, cả trong phạm vi quốc gia và quốc tế. Qua đó, tác giả khám phá những ý tưởng mới về cấu trúc đô thị, đặc biệt là sự hình thành của “khu ổ chuột” ở các thành phố lớn. Đồng thời, chương này đặt ra câu hỏi thú vị: liệu trong thời đại công nghệ kết nối, chúng ta, những Homo sapiens hiện đại, có đang thiếu hụt kỹ năng kết nối cộng đồng so với tổ tiên Homo erectus của mình?
Chương 4: Bản Đồ và Lịch Sử Hình Thành Ý Niệm
Chương 4 khám phá khía cạnh bản đồ và địa lý, tìm hiểu về nguồn gốc của ý niệm “bản đồ” trong tâm trí con người và những lợi ích mà bản đồ mang lại. Chương này đưa người đọc trở về thời kỳ của các nền văn minh cổ đại, như Ai Cập, Lưỡng Hà và đặc biệt là nền văn minh Trung Hoa cổ đại bên hai bờ sông Trường Giang và Đại Vũ, nơi Đại Vũ có thể được xem là một “Nhà địa lý” vĩ đại. Qua đó, chúng ta nhận thấy mối liên hệ mật thiết giữa bản đồ và địa lý.
Chương 5: Những Cuộc Phiêu Lưu và Bản Năng Địa Lý
Chương 5 kể lại những chuyến “phiêu lưu” của tác giả trong thế giới tự nhiên, nhằm khơi gợi lại “con người địa lý” tiềm ẩn trong mỗi chúng ta. Bằng cách không sử dụng bất kỳ phương tiện công nghệ nào, tác giả và những người đồng hành đã vượt qua những thử thách trong chuyến trekking khắp lưu vực châu Âu và Tây Tạng. Trải nghiệm này đã củng cố niềm tin của ông vào bản năng “địa lý” bẩm sinh của con người, và cho thấy rằng việc đánh thức bản năng này có thể giúp chúng ta đối phó và thích nghi với những biến đổi khí hậu khắc nghiệt.
Chương 6: Hệ Thống và Tương Lai của Hành Tinh
Chương cuối cùng tổng hợp những nội dung đã trình bày trong năm chương trước, nhấn mạnh rằng “Sự gián đoạn hệ thống tự nhiên của Trái đất do Homo sapiens gây ra đòi hỏi một sự hiểu biết sâu hơn, rộng hơn về địa lý.” Chương này khuyến khích mọi người tìm hiểu về địa lý, đánh thức năng lực địa lý bẩm sinh trong bản thân, và nhận thức được rằng việc hiểu địa lý có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của Trái Đất, từ đó tìm ra những giải pháp bền vững cho các vấn đề môi trường.
“Hiểu rõ hơn về hoàn cảnh của chúng ta là bước đầu tiên để giải quyết các thách thức. Có thể tìm ra nhiều người biết cách giải quyết vấn đề tương lai của chúng ta trong các trường đại học. “Và”, như nhà địa chất Richard Alley đã chỉ ra trong lời nói đầu cho một ấn bản mới của cuốn The Two-Mile Time Machine (Cỗ máy thời gian hai dặm) của mình, “chúng ta có nhiều sinh viên thông minh. Kiến thức về biến đổi khí hậu có thể giúp thúc đẩy những sinh viên đó tìm cách đưa chúng ta tới một hệ thống năng lượng bền vững”.”
Trích Đoạn Hay:
[Về dạy địa lý trong nhà trường – Chương 4, 5]
“Nếu cội rễ của nhận thức địa lý được chăm bẵm từ lúc còn non, cây tri thức sẽ đơm hoa kết trái. Các nhà giáo dục đã biết điều này từ khá lâu.
Việc nuôi dưỡng trí tưởng tượng địa lý ở cấp tiểu học giống như tặng cho trẻ nhỏ một thế giới quan có thể được sử dụng làm nền tảng cho giáo dục trung học, là bàn đạp để đi đến tuổi trưởng thành và có một vai trò trong việc ra những quyết định giúp định đoạt tương lai của hành tinh rắc rối này. Kiến thức tự thân tăng lên theo cấp số nhân: học hỏi một chút rồi cứ thế mau chóng biến thành rất nhiều. Hiểu rõ hơn về hoàn cảnh của chúng ta là bước đầu tiên để giải quyết các thách thức. Có thể tìm ra nhiều người biết cách giải quyết vấn đề tương lai của chúng ta trong các trường đại học.”
[Địa lý là gì? Vai trò địa lý trong đời sống]
“Ngành khoa học mô tả hành tinh nơi chúng ta đang sống chính là địa lý, “geography” – từ mà chúng ta thừa hưởng từ tiếng Hy Lạp – có nghĩa là “bản mô tả Trái đất”.
Qua hơn một thiên niên kỷ, đây vẫn là một chủ đề hấp dẫn Homo sapiens, một lĩnh vực gây tò mò giúp chúng ta khám phá ý nghĩa thế giới của mình, ý nghĩa của con người, nơi chốn, môi trường của thế giới đó. Ngày nay, chúng ta đã ở ngã ba đường trên chặng đi bộ ngắn từ thời đồ đá đến thời điện thoại. Chúng ta có thể chọn việc bảo vệ hành tinh và các hệ thống của nó, hoặc tiếp tục lạm dụng chúng. Khả năng gắn kết vào ngành khoa học địa lý của con người sẽ xác định tương lai của chúng ta.”
“Địa lý luôn trong tình trạng tái phát minh; đó là dòng sông kiến thức, liên tục bồi đắp tiến trình của riêng nó. Sự thay đổi trong những năm 1950 từ việc coi không gian địa lý là tuyệt đối sang đo đạc không gian theo các khía cạnh tương đối – ví dụ – thời gian và chi phí, đã mở ra một thế giới điều tra về hành vi con người và các hoạt động điều chỉnh không gian. Địa lý là trung tâm đối với sự sống còn của nhân loại.”
“Chúng ta không thể lại có một Trái đất “tự nhiên”. Trong nhiều thế kỷ, chúng ta đã phá vỡ các chu trình carbon, nitơ và nước trên thế giới. Mười ngàn năm trước, có lẽ có 0,1% sinh khối động vật có vú bao gồm người và động vật được thuần hóa. Ngày nay, con số này đã tăng lên khoảng 90%. Chúng ta đang ở trong thế Nhân sinh.
Đây là kỷ nguyên địa chất đầu tiên được xác định bởi sự can thiệp của con người vào các hệ thống tự nhiên của hành tinh, đánh dấu sự khởi đầu của một mối quan hệ mới giữa loài người và tinh cầu mà chúng ta sống. Trên hành trình nhanh chóng đến văn minh và khai sáng, chúng ta đã vượt qua rất nhiều thử thách, từ tưới tiêu đến kiểm soát đại dịch. Nhưng chúng ta cũng đã tích lũy đầy một ba lô khó khăn mới. Phụ thuộc vào cách mà bạn lấy đồ trong ba lô ra, bạn có thể tạo nên các hạng mục ưu tiên khác nhau.”
“Chưa bao giờ địa lý lại quan trọng đến vậy. Trên quả cầu hữu hạn này, với môi trường sống bị vùi dập, được duy trì trong không gian tối bởi vòng xoáy phức tạp của các hệ thống kết nối với nhau, chúng ta đã đạt đến một điểm trong hành trình tập thể của mình, nơi mà kiến thức là thứ bảo đảm tốt nhất cho tương lai. Địa lý sẽ giữ chúng ta là con người.”
Thông Tin Tác Giả
Nicholas Cranelà một tác giả, nhà địa lý, chuyên gia vẽ bản đồ, từng nhận được huy chương Mungo Park của Hiệp hội Địa lý Hoàng gia Scotland ghi nhận những đóng góp xuất sắc của ông trong lĩnh vực địa lý, và giải thưởng Ness của Hiệp hội Địa lý Hoàng gia Anh nhờ công phổ biến kiến thức địa lý và sự hiểu biết của ông về nước Anh.
Ông đã thực hiện một số chuỗi chương trình trên BBC2, như Map Man (Người bản đồ), Great British Journeys (Những hành trình của người Anh vĩ đại), Britannia (Nước Anh), Town (Thị trấn) và Coast (Bờ biển).
Ông từng giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Địa lý Hoàng gia Anh từ năm 2015 đến năm 2018.
```
