Xuân Hinh - Kẻ Chọc Cười Dân Dã
Suốt một thời gian dài, tôi thường xuyên nhận được những lời đề nghị thực hiện một cuốn sách về cuộc đời mình. Ý nghĩ đó cũng đã nhen nhóm trong tôi, nhưng cuối cùng, tôi đều quyết định từ chối. Việc viết một cuốn sách, đặc biệt là về chính cuộc đời mình, là một công việc đòi hỏi sự nghiêm túc và tâm huyết.
Tôi từng nghe rằng, cuộc đời mỗi người, từ khi sinh ra cho đến khi qua đời, tựa như một cuốn tiểu thuyết đầy màu sắc. Đó là một hành trình với vô vàn cung bậc cảm xúc, những cao trào được tạo nên bởi các nhân vật chính diện và phản diện, những ân oán, và cả những tình yêu. Không ai có thể sống và làm việc một mình suốt cả cuộc đời, mà không liên quan đến những người xung quanh. Và tôi – một người nghệ sĩ – chắc chắn sẽ có một cuộc đời được bao quanh bởi hàng ngàn, hàng triệu yếu tố khác nhau.
Câu hỏi đặt ra là, tôi sẽ kể câu chuyện của mình như thế nào? Bởi lẽ, dù chọn cách kể nào, câu chuyện đó cũng sẽ ít nhiều liên quan đến những người khác, và phần lớn trong số họ là những người của công chúng, giống như tôi. Liệu họ có thoải mái với cách tôi nhìn nhận và kể về họ hay không? Đặc biệt là khi tôi luôn ưu tiên sự thẳng thắn và chân thật – điều đó không chỉ là tính cách mà còn là quan điểm sống của tôi.
Là một nghệ sĩ, tôi mong muốn công chúng biết đến và yêu mến mình thông qua những tác phẩm nghệ thuật mà tôi đã và đang cống hiến. Tôi không muốn thu hút sự chú ý bằng những câu chuyện riêng tư bên ngoài sân khấu. Tôi tin rằng nhiều nghệ sĩ khác cũng có chung quan điểm này. Do đó, câu chuyện tôi chọn kể có thể sẽ ảnh hưởng đến đồng nghiệp và bạn bè theo những cách mà họ không mong muốn. Đây có lẽ là lý do chính khiến tôi chần chừ trong việc bắt đầu viết một cuốn sách về cuộc đời mình.
Trong vài năm gần đây, tôi đã chủ động giảm bớt cường độ công việc, ít nhận lời mời hợp tác hơn và hạn chế tham gia các hoạt động biểu diễn. Nhịp sống của tôi chậm lại, và tôi có nhiều thời gian hơn để suy ngẫm về hành trình mình đã đi qua trong suốt mấy mươi năm, cũng như để thực hiện những dự định đã ấp ủ từ lâu. Những dự định đó, dù thuộc lĩnh vực nào, đều xoay quanh một ý niệm thường trực trong tâm trí tôi: Làm sao để trao truyền nghệ thuật dân tộc đến thế hệ trẻ. Tham vọng của tôi không chỉ dừng lại ở việc khơi gợi tình yêu dành cho văn hóa dân tộc trong lòng các bạn trẻ, mà còn là đào tạo một thế hệ kế thừa đủ quan tâm, yêu thích, có khả năng phát triển và truyền bá văn hóa dân tộc cho hậu thế.
Tôi là một nghệ sĩ, đồng thời cũng là một người đàn ông bình thường, một người con, người anh, người em, người chồng, người cha. Vì vậy, với tôi, thành công lớn nhất của một người đàn ông không chỉ là sự nghiệp có thể khiến ta tự hào, mà còn là một gia đình hạnh phúc. Những đứa con khôn lớn, ngoan ngoãn, thành đạt; bố mẹ, anh em hòa thuận, yêu thương nhau. Đến thời điểm hiện tại, tôi cảm thấy cuộc sống của mình hạnh phúc và viên mãn, với “tác phẩm” thành công nhất là hai đứa con. Con cái là thế hệ kế thừa, không chỉ để tôi trao truyền tình yêu văn hóa dân gian, mà còn là cơ hội để tôi, như bao người cha khác, hướng dẫn con về thái độ sống đúng đắn với con người và cuộc đời.
Vào một ngày hè năm 2024, lời đề nghị viết sách về tôi lại một lần nữa đến. Sau khi giảm bớt áp lực công việc, tôi có nhiều thời gian hơn cho bản thân và bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về lời đề nghị này. Tôi tự hỏi, viết như thế nào? Viết những gì? Liệu những điều tôi muốn kể có ảnh hưởng đến người khác hay không?... Những suy nghĩ đó khiến tâm trí tôi trở nên bận rộn, giống như những ngày còn tràn đầy sức trẻ để nhận lời tham gia nhiều chương trình. Sự bận rộn này rất tích cực và thú vị, nhưng tôi vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.
Cho đến khi cơn bão số 3 ập đến. Chỉ trong một ngày ngắn ngủi, mọi thứ xung quanh tôi tan hoang, những tin tức đau lòng về thiệt hại của đồng bào lan truyền khắp nơi. Mọi thứ diễn biến quá nhanh, vượt quá khả năng lường trước của tôi. Hoặc có lẽ, chúng ta không quen với những điều đau thương, nên dễ rơi vào trạng thái sững sờ, bàng hoàng khi những thứ tươi đẹp tan tành. Sự thật là những gì chúng ta cho là vĩnh cửu có thể biến mất chỉ trong chớp mắt.
Vậy điều gì mới có thể tồn tại lâu dài và bền bỉ? Câu hỏi này đã đưa tôi đến gần hơn với quyết định viết một cuốn sách. Không phải cuốn sách kể lể dài dòng về cuộc đời tôi, mà là những ghi chép, suy tư nhằm tôn vinh giá trị văn hóa dân tộc, để bảo lưu và gìn giữ, để công chúng hiểu và trân trọng những di sản của cha ông. Thêm vào đó, khi cơn bão qua đi, tôi bước vào khu vườn của Bảo tàng Đạo Mẫu – công trình là tâm huyết của cả cuộc đời tôi – tự mình quét từng chiếc lá, nhặt từng cành cây gãy. Tôi cảm thấy lạ kỳ vì cả khu vườn rộng lớn không có một cây nào bị bật gốc. Hình ảnh khu vườn với những gốc cây kiên cường, vững vàng khiến tôi suy ngẫm rất nhiều, thậm chí có cả một chút tâm linh: Phải chăng, sự vững chãi ấy được tạo thành từ sức mạnh của sự liên kết, sự hài hòa hợp lý giữa con người với thiên nhiên!
Đó chính là lúc tôi quyết định gật đầu đồng ý cho ra đời cuốn sách này. Khi đã đủ duyên, mọi việc ắt sẽ đến!
Cuốn sách này sẽ không giống bất kỳ cuốn hồi ký nào khác mà bạn từng đọc. Không có thông tin đời tư bí mật nào của Xuân Hinh ở đây. Hoặc, nếu bạn muốn từ những câu chuyện tôi kể để nuôi lớn sự tò mò về đời tư của nghệ sĩ này, nghệ sĩ kia, hay những vụ bê bối trong giới giải trí, có lẽ bạn sẽ thất vọng. Từ đầu, tôi đã chia sẻ những mong muốn mà tôi ấp ủ từ rất lâu, đó là trao truyền lại tình yêu, nguồn cảm hứng về văn hóa dân gian cho thế hệ trẻ. Vì vậy, quyển sách này và những hoạt động nghệ thuật của tôi sau này đều là để phục vụ cho nỗi niềm đau đáu ấy.
Hy vọng rằng, thông qua cuộc đời và hành trình làm nghệ thuật của tôi được kể lại trong cuốn sách này, độc giả sẽ thêm hiểu và yêu văn hóa dân tộc hơn. Và với những đồng nghiệp trẻ hoặc những người muốn chinh phục nghệ thuật truyền thống, cuốn sách này sẽ là nguồn động lực và kinh nghiệm để vững bước trên con đường theo đuổi đam mê, vượt qua những cám dỗ nhất thời để đạt tới đỉnh cao sự nghiệp.
Với một nghệ sĩ chân chính, để đi trên con đường nghệ thuật đầy chông gai này, bên cạnh tài năng thiên phú, không thể thiếu quá trình trau dồi, học hỏi và khổ luyện. Đam mê đi cùng với tri thức và tư duy nghệ thuật nhạy bén chắc chắn sẽ dẫn đến thành công. Vì vậy, tôi muốn gửi gắm vào cuốn sách này nhiệt huyết được truyền cảm hứng tới những người trẻ đã, đang và sẽ dấn thân trên con đường nghệ thuật dân tộc, hy vọng sẽ giúp các bạn vững tin với lựa chọn của chính mình.
Tôi cũng kỳ vọng rằng, cuốn sách này sẽ mang tới cho bạn cái nhìn toàn diện và chân thực về Xuân Hinh trong cuộc sống đời thường và nghệ thuật. Vì cuốn sách chính là món quà Xuân Hinh muốn gửi tới những người đã yêu mến và dõi theo tôi trong suốt hành trình hơn bốn mươi năm hoạt động nghệ thuật đã qua. Đó là một lời cảm ơn. Bởi nếu không có khán giả thương yêu gần năm thập kỷ qua, thì đã không có một Xuân Hinh là “kẻ chọc cười dân dã” trong nghề, trong đời. Quả thật, không có sự lưu giữ nào, không có sự truyền thông, quảng bá nào lớn lao, nhanh chóng và bền vững bằng sự lưu truyền từ chính công chúng.
Và trên hết, đến cuối cùng, vẫn là câu nói ở trên: với Xuân Hinh, là nghệ sĩ thì phải có được những tác phẩm để lại cho cuộc đời, và tác phẩm đó phải có tác động đến xã hội!
