xoay chuyển tình hình biển đông

Biển Đông, một khu vực biển mang ý nghĩa chiến lược toàn cầu, hiện đang đối mặt với một cuộc khủng hoảng kép. Bên cạnh những tranh chấp chủ quyền phức tạp giữa các quốc gia liên quan, một mối đe dọa thầm lặng đang âm ỉ, đó là sự suy thoái nghiêm trọng của môi trường sinh thái biển. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến đa dạng sinh học mà còn đe dọa sinh kế và tương lai của các cộng đồng dân cư ven biển.

Những Thách Thức Môi Trường Cấp Bách

Trong bối cảnh những tham vọng địa chính trị ngày càng gia tăng, vấn đề bảo vệ môi trường Biển Đông thường bị lu mờ. Tuy nhiên, nhà báo và nhà nghiên cứu James Borton, với kinh nghiệm nhiều năm nghiên cứu về khu vực Đông Nam Á, tin rằng Biển Đông hoàn toàn có thể trở thành một “vùng biển đoàn kết” thay vì chia rẽ. Quan điểm này được ông trình bày một cách chi tiết trong cuốn sáchXoay chuyển tình hình Biển Đông vì một tương lai bền vững(tựa gốc:Dispatches from the South China Sea: Navigating to Common Ground).

Cuốn sách được cấu trúc thành ba phần chính:Ghi chép thực địa,Chính trị sinh tháivàNgoại giao khoa học. Thông qua những ghi chép, phân tích và đề xuất, tác giả nhấn mạnh rằng có những điểm chung có thể thúc đẩy sự chuyển đổi trong chính sách, thậm chí đóng vai trò như một giải pháp cho những xung đột trên biển.

Theo ông Borton, sự phát triển nhanh chóng của các vùng duyên hải, tình trạng lấn biển, phá hủy các rạn san hô, khai thác thủy sản quá mức và sự gia tăng của giao thông hàng hải đang đẩy Biển Đông đến bờ vực của một cuộc khủng hoảng môi trường nghiêm trọng. Tất cả chúng ta đang đứng trước “tuyến đầu” của cuộc chiến bảo vệ môi trường biển này.

Suy Thoái San Hô và An Ninh Lương Thực

Tình trạng các rạn san hô bị tàn phá với mức độ chưa từng thấy trong những thập kỷ gần đây là một vấn đề đặc biệt đáng báo động. Những rạn san hô này không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm và công ăn việc làm cho hàng triệu người mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ bờ biển khỏi các cơn bão. Cuốn sách mô tả sinh động những thách thức về an ninh lương thực mà ngư dân và giới khoa học biển đang phải đối mặt, khi nguồn cá ngày càng suy giảm.

“Chính Trị Sinh Thái” và Hành Vi Của Bắc Kinh

Bên cạnh vấn đề sinh kế, cuốn sách còn đi sâu vào phân tích “chính trị sinh thái” – mối liên hệ giữa các vấn đề môi trường và hành vi của các bên liên quan, đặc biệt là Trung Quốc. Hành động đánh bắt cá hủy diệt của ngư dân Trung Quốc, phá hủy các rạn san hô và đâm vào tàu cá của các quốc gia khác không chỉ gây ra những tác động tức thời mà còn để lại những hậu quả lâu dài.

Các vụ đụng độ trên ngư trường và những hành động khiêu khích từ phía Trung Quốc đã gây thiệt hại kinh tế cho nhiều ngư dân, khi tàu thuyền của họ bị đánh chìm và trang thiết bị bị đánh cắp. Cuộc chiến giành quyền đánh bắt không chỉ là một vấn đề kinh tế mà còn là một vấn đề môi trường phức tạp, ít được báo cáo trong tranh chấp Biển Đông.

Ngoại Giao Khoa Học: Con Đường Hướng Tới Hòa Bình

Trong bối cảnh đó, tác giả James Borton đặt niềm tin vào sức mạnh của khoa học và hợp tác khoa học. Ông cho rằng khoa học là một ngôn ngữ toàn cầu có thể thúc đẩy sự hợp tác và giải quyết xung đột. Tác giả gợi ý xem xét mô hình “Hội đồng Bắc Cực” như một công cụ ngoại giao để duy trì hòa bình ở Biển Đông, nơi bằng chứng khoa học đóng vai trò nền tảng cho các cuộc đàm phán.

Sự Kết Hợp Giữa Nghiên Cứu và Thực Tế

Điều khiến cuốn sách này trở nên đặc biệt là sự kết hợp giữa nghiên cứu học thuật và những trải nghiệm thực tế. Từ năm 2014, ông Borton đã thực hiện sáu chương trình và podcast về an ninh môi trường ở Biển Đông, với sự tham gia của các nhà khoa học biển và chuyên gia chính sách hàng đầu. Ông cũng là một nhà báo thường trú lâu năm ở Đông Nam Á, đã từng có cơ hội đi trên các tàu đánh cá, xuồng ba lá và tàu Cảnh sát biển Việt Nam để trực tiếp chứng kiến tình hình thực tế.

Thông qua những câu chuyện của mình, tác giả đã đưa người đọc đến gặp gỡ những con người gắn bó với Biển Đông, từ những ngư dân Quảng Nam, Đà Nẵng kiên cường bám biển đến những nhà khoa học đã dành cả cuộc đời để nghiên cứu và bảo vệ hệ sinh thái biển.

Thông Tin Tác Giả

James Bortonlà nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Chính sách Đối ngoại thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế Nâng cao Paul H. Nitze (SAIS) của Đại học Johns Hopkins. Ông chuyên nghiên cứu về an ninh môi trường ở Biển Đông và “khoa học công dân” ở đồng bằng sông Cửu Long. Ông cũng từng giảng dạy các khóa học viết tại Đại học Duyên hải Carolina và Đại học Nam Carolina.

Với hơn hai thập niên kinh nghiệm làm nhà báo, ông đã đưa tin từ khắp Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam. Ông là cộng tác viên của nhiều tờ báo uy tín như Geopolitical Monitor, World Politics Review, South China Morning Post và Nikkei Asia, đồng thời cũng đóng góp các bài viết cho The Washington Times.

Trước khi xuất bản cuốn sách này, ông đã tham gia biên tập các ấn phẩm khác về Biển Đông như “Biển Đông: Thách thức và hứa hẹn” và “Đảo, đá ở Biển Đông: Sau phán quyết The Hague”.