Văn Học Trung Đại Việt Nam Qua Lăng Kính Tiểu Thuyết Truyền Kỳ Chữ Hán
Tiểu thuyết chữ Hán, đặc biệt là thể loại truyền kỳ, đóng vai trò then chốt trong giai đoạn đầu của văn học viết Việt Nam, một bộ phận quan trọng của văn học trung đại. Sự ra đời và phát triển của loại hình văn học này gắn liền với quá trình tiếp thu và sáng tạo độc đáo của người Việt.
Nguồn Gốc và Sự Tiếp Thu Chữ Hán
Chữ Hán, sản phẩm của nền văn hóa Trung Hoa, đã được du nhập và sử dụng rộng rãi tại Việt Nam từ những thế kỷ đầu Công nguyên, đi kèm với chính sách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc. Dù Việt Nam giành được độc lập và tự chủ từ thế kỷ X, chữ Hán vẫn tiếp tục là công cụ giao tiếp và văn tự chính thức. Do đó, sự hình thành các thể loại văn học chữ Hán Việt Nam, trong đó có tiểu thuyết truyền kỳ Hán văn, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các tác phẩm tương tự của Trung Quốc.
Trên thực tế, các tác phẩm truyền kỳ chữ Hán Việt Nam kế thừa nhiều yếu tố từ truyện kỳ ảo Trung Quốc. Những tác phẩm tiêu biểu còn tồn tại đến ngày nay bao gồmThánh Tông di thảocủa Lê Thánh Tông (thế kỷ XV) vàTruyền kỳ mạn lụccủa Nguyễn Dữ (thế kỷ XVI).
Sự Hình Thành và Phát Triển Nội Sinh
Tuy nhiên, các tác phẩm truyền kỳ Việt Nam không chỉ đơn thuần là bản sao của Trung Quốc. Chúng trải qua một quá trình hình thành và phát triển riêng, gắn liền với nền văn hóa và văn học dân tộc, đặc biệt là văn học dân gian.Thánh Tông di thảochứa đựng nhiều truyện truyền kỳ đậm đà bản sắc dân tộc, mang tính ngụ ngôn sâu sắc. Trong khi đó,Truyền kỳ mạn lụckể về những nhân vật và sự kiện kỳ lạ diễn ra qua các triều đại Lý, Trần, Hồ và Lê sơ.
NếuThánh Tông di thảođánh dấu bước trưởng thành quan trọng của văn học chữ Hán Việt Nam trong thế kỷ XV, thìTruyền kỳ mạn lụclà một thành tựu lớn lao của văn học viết trung đại Việt Nam trong thế kỷ XVI. Những tác phẩm này có ảnh hưởng rộng rãi đến cả nội dung và nghệ thuật của các tác phẩm văn học, lịch sử Hán văn sau này.
Giá Trị và Ý Nghĩa
Sự ra đời của thể loại tiểu thuyết truyền kỳ Hán văn Việt Nam thể hiện một bước tiến vượt bậc về chất của văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam. Chính vì vậy, thể loại văn học này thu hút sự quan tâm và nghiên cứu của nhiều học giả trong và ngoài nước.
Tập sách này là kết quả của quá trình học tập và nghiên cứu chuyên sâu của tác giả trong nhiều năm (dựa trên đề tài"Việt Nam ngũ chủng Hán văn truyền kỳ tiểu thuyết nghiên cứu", được thực hiện và bảo vệ tại Trường Đại học Nguyễn Trí, Đài Loan). Với sự hỗ trợ và hướng dẫn của nhiều học giả, chuyên gia trong lĩnh vực này, đây hứa hẹn sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai quan tâm đến văn học và ngữ văn Hán Nôm Việt Nam.
Mục Đích Nghiên Cứu
Mục đích của đề tài là mong muốn hệ thống hóa các đặc điểm và giá trị nghệ thuật của tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán Việt Nam, đồng thời làm nổi bật những đóng góp độc đáo của thể loại này cho nền văn học trung đại Việt Nam thông qua góc độ nghệ thuật sáng tác. Trên cơ sở đó, chuyên luận góp phần khẳng định vị thế của tiểu thuyết truyền kỳ chữ Hán Việt Nam trong nền văn học trung đại Việt Nam, cũng như tầm quan trọng của văn học chữ Hán Việt Nam trong văn học trung đại của các quốc gia sử dụng và chịu ảnh hưởng từ văn hóa Hán.
- Trích Lời tựa
