Tứ Ân Đạo Phật ở Tây Nam Bộ: Nghiên Cứu Chuyên Sâu
Công trìnhTứ Ân Đạo Phật ở Tây Nam Bộlà kết quả của quá trình nghiên cứu khoa học được thực hiện trong khuôn khổ đề tài cấp Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, mã số B2022-16-02, giai đoạn 2022 - 2024. Đề tài này, với tên gọi “Phong trào các ông Đạo ở Nam Bộ từ thế kỷ 19 đến nửa đầu thế kỷ 20 từ góc nhìn khu vực học”, được chủ nhiệm bởiTS. Nguyễn Trung Hiếu, giảng viên Khoa Du lịch&Văn hóa - Nghệ thuật, Trường Đại học An Giang - ĐHQGTPHCM, cùng sự tham gia của đội ngũ nghiên cứu viên đến từ Khoa Văn hóa học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM.
Tứ Ân Đạo Phậtchính thức hình thành vào năm 1947, dựa trên nền tảng triết lý và giáo lý của Bửu Sơn Kỳ Hương (xuất hiện từ năm 1849) kết hợp với những giá trị cốt lõi của Phật giáo. Trong suốt lịch sử phát triển, tôn giáo này đã có những đóng góp quan trọng vào quá trình khai hoang, mở đất và xây dựng các làng xóm tại An Giang và Kiên Giang. Đồng thời, Tứ Ân Đạo Phật cũng tích cực hỗ trợ, ổn định đời sống vật chất cho người dân Tây Nam Bộ trong bối cảnh lịch sử - xã hội đầy biến động. Hiện nay, cộng đồng tín đồ tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp, tích cực tham gia vào các hoạt động thiện nguyện và đóng góp cho sự phát triển của địa phương. Do đó, việc nghiên cứu về Tứ Ân Đạo Phật có ý nghĩa quan trọng trong việc làm sáng tỏ mối liên hệ mật thiết giữa đời sống tôn giáo và đời sống xã hội của tín đồ, từ khi tôn giáo ra đời cho đến ngày nay.
Dưới góc độ lịch sử, ở mỗi giai đoạn phát triển,Tứ Ân Đạo Phậtđã trở thành nguồn động viên tinh thần to lớn, lấp đầy những khoảng trống trong tâm thức con người, đồng thời hình thành nên những giá trị văn hóa mới đặc trưng cho vùng đất Tây Nam Bộ. Đó là sự dung hòa, tiếp thu đa dạng các tầng lớp văn hóa, tạo nên một tôn giáo mang tính cộng sinh, hài hòa với các tôn giáo khác, đồng thời vẫn giữ được bản sắc riêng biệt và độc đáo so với các tôn giáo bản địa trước đó. Bên cạnh đó, những giá trị tư tưởng đạo đức mà Tứ Ân Đạo Phật mang lại cũng góp phần quan trọng vào sự phát triển của xã hội. Từ đó, có thể khẳng định rằng Tứ Ân Đạo Phật đã tạo nên một hệ giá trị văn hóa phong phú, đa dạng trong bức tranh toàn cảnh về vùng đất đa dân tộc và tôn giáo ở Tây Nam Bộ.
Chuyên khảo này tập trung phân tích và làm rõ những nội dung chính sau:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về tôn giáo, giáo phái mới và bối cảnh ra đời của Tứ Ân Đạo Phật.
- Chương 2: Quá trình hình thành, phát triển và hệ thống tổ chức hoạt động của Tứ Ân Đạo Phật.
- Chương 3: Phương pháp tu hành và hệ thống giáo lý, tư tưởng cốt lõi của Tứ Ân Đạo Phật.
- Chương 4: Những đặc trưng trong nghi thức thờ phụng của Tứ Ân Đạo Phật.
- Chương 5: Hệ thống nghi lễ và các hình thức cúng tế trong Tứ Ân Đạo Phật.
- Chương 6: Tác động của tôn giáo đến đời sống tinh thần và đời sống vật chất của tín đồ.
- Chương 7: Ảnh hưởng của tôn giáo đến đời sống xã hội và dự báo về các hoạt động của cộng đồng tín đồ Tứ Ân Đạo Phật trong tương lai.
