Xã trưởng- Mẹ đốp
(Trích Quan âm Thị Kính)
XÃ TRƯỞNG (ra) Tại dân vi tổng lí
Quốc pháp hữu công hầu
Ơn dân xã thuận bầu
Tôi đứng đầu hàng xã
Nay cơ chừng động mở
Thị Mầu đã hoang thai
Chiểu lệ làng ngả vạ không sai
Bắt khoán cứ một trăm quan quý
(gọi) Thằng bố Đốp đâu?
MẸ ĐỐP:
Đứa nào đốp chát gì ngoài ấy?
XÃ TRƯỞNG:
Tao đây! Thầy xã đây! Ra ngay có việc cần nhá!
MẸ ĐỐP:
Bố cháu trẩy tỉnh lĩnh bằng rồi ạ!
XÃ TRƯỞNG:
Làm cái thứ mõ thì bằng với sắc cái gì?
MẸ ĐỐP:
Dạ, bố cháu cắp tráp theo hầu cụ Bá lên tỉnh lĩnh bằng rồi ạ!
XÃ TRƯỞNG:
Có chăng thì thế! Chồng vắng thì vợ thay, ra ngay thầy bảo!
MẸ ĐỐP:
Này chị em ơi,
(hát) Thương chồng nên phải lầm than
Phép đâu có bắt việc quan đàn bà.
(xưng danh) Thánh đế lên ngôi
Chẳng giấu gì mẹ Đốp là tôi
Tuy hình dung miệng nói dằng cờ
Khách đến nhà, Đốp mới bò ra
Miệng chào khách những câu như cắt
Ngày hôm nay xưởng ca lạc đạc
Dựng mõ lên cung phụng làm trò.
Ô rằng vậy:
Chẳng giấu gì mẹ đình đám là tôi
Nghề ăn nói tôi vào trang đúng mực
Bất phận danh nhi tài túc
Vô chế lệnh nhi dân tòng
tmình tôi cả xã ngóng trông
Điều phải trái tôi nay trước bảo!
XÃ TRƯỞNG:
Con này láo! Mày vất tao đi mà trước bảo dân tạo à?
MẸ ĐỐP:
Nó là thế này: Làng có việc gì, thầy sai con đi rao mõ, thời chẳng phải là lên trước bảo là gì?
Từ việc hỉ cho chí việc hảo
Giấy quan về là phải báo với tôi
Tôi chưa ra là làng chửa được ngồi.
XÃ TRƯỞNG:
Cái con mẹ Đốp này! Nhật nhật đa hĩ, lộng giả thành chân.
Mày chưa ra thì làng chưa được ngồi thời mày là bà tiên chỉ làng này à?
MẸ ĐỐP: Dạ, nó là thế này: Con chưa ra trải chiếu thì làng ngồi xuống đất hay sao?
XÃ TRƯỞNG: Ờ con mẹ Đốp nó nói thế mà có lí!
MẸ ĐỐP:
Có thơ rằng:
Mõ tôi cả tiếng lại dài hơi
Một xã cử bầu chẳng phải chơi
Mộc đạc vang lùng hoà cả xã
Kim thanh dóng dả khắp đòi nơi
Gần xa chốn chốn đều nghe hiệu
Làng nước ai ai cũng quý nhời
Muôn việc sửa sang quyền cắt đặt
Một mình một chiếu thảnh thơi ngồi.
XÃ TRƯỞNG:
Thơ hay đấy nhỉ.
MẸ ĐỐP:
Thầy có mang giấy bút đi không?
XÃ TRƯỞNG:
Giấy bút để làm gì?
MẸ ĐỐP:
Thầy khen thơ hay thì chép lấy đem về nhà mà treo!
XÃ TRƯỞNG:
Hay là hay với cánh mõ nhà mày, chứ xã trưởng lại treo thơ mõ à?
MẸ ĐỐP:
Sao thầy lại cứ nhìn tôi thế vậy?
XÃ TRƯỞNG:
Nhà Đốp lớp này xem ra bảnh gái dễ coi lắm nhỉ?
Bụng mày độ này coi to đấy. Mày đã mấy con rồi?
MẸ ĐỐP:
Thưa thầy, con còn hiếm' lắm ạ! Mới được có mười cháu thôi ạ,
XÃ TRƯỞNG:
Tốt nái gớm nhỉ! Này, nhà Đốp! Hôm nào mát giời, tao sang gửi mày một đứa nhá!
MẸ ĐỐP:
Thầy chớ nói vậy! Bố cháu đứng ngoài kia nó nghe thấy rồi nó lại ghen!
XÃ TRƯỞNG:
Ghen cái gì? Thấy mày mát tay nên tạo định đưa sang gửi mày nuôi hộ vài đứa chứ tao lại thèm... thèm... ấy à? Dỏ hồn! Sao cũng có ngày đấy! Thôi đi rao mõ đi!
MẸ ĐỐP:
Thầy bảo rao thế nào ạ?
XÃ TRƯỞNG:
Nghe đây này
Trình làng trình chạ
Thượng hạ tây đông
Con gái phủ ông
Tên là Mẫu Thị
Tư tình ngoại ý
Mãn nguyệt có thai
Mời già trẻ gái trai
Ra đình mà ăn khoán.
Còn ông Đồ Điếc không nghe thấy thì phải vào tận nhà nghe chưa?
MẸ ĐỐP:
Thầy nói một mạch thế thì con nhớ làm sao được. Hay là thế này vậy: Nhà cháu đi trước đánh mõ, thầy đi sau rao hộ nhà cháu.
XÃ TRƯỞNG:
Thế ra tạo làm đầy tớ mô a? Láo nào
MẸ ĐỐP:
Vậy thầy thủng thẳng nói lại để nhà cháu nhập tâm vậy!
(bốc miệng xã trưởng bỏ vào dải yếm)
XÃ TRƯỞNG:
Kìa sao mày lại bốc mồm tạo bỏ vào đấy, hả?
MẸ ĐỐP:
Không bỏ vào đấy thì nhà cháu không nhớ được ạ!
XÃ TRƯỞNG:
Kìa, có nhấc cao cái dải yếm lên không, uế tạp hết mồm tao còn gì?
MẸ ĐỐP:
Cao lắm rồi! Ù, ừ. Giẫy này! Đi này, đi này! Thế là xong tất, xong hết!
XÃ TRƯỞNG:
Sao không rao lên, kìa?
MẸ ĐỐP:
Xong tất cả rồi đấy ạ!
XÃ TRƯỞNG:
Tao bảo mày đi rao cơ mà.
MẸ ĐỐP:
Dạ, người ta bảo “Gửi lời thì nói, gửi gói thì mở”. Nhà cháu mở tung cả ra đấy thôi.
(Xã trưởng đánh mẹ Đốp)
MẸ ĐỐP:
Ối bố Đốp ơi là bố Đốp ơi! Đi đâu để thầy Xã thầy ấy ăn hiếp tôi đây này.
XÃ TRƯỞNG:
Thôi, thôi! Lọt tai làng sang tai họ bây giờ! Nín đi!
Thôi tạo xin mày! Rồi tao đền cho thúng thóc! Đi rao đi!
Nhớ vào mòi bằng được cụ Đồ Điếc, nhớ đấy nghe không?
(Hạ)
(Theo Hà Văn Cầu (Chủ biên), Kịch bản chèo, quyển 1, Hội văn nghệ dân gian Việt Nam – NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 2014, tr. 282 – 288 và 324 – 327)
Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp: Phân tích chi tiết và sâu sắc
"Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp" của Nguyễn Khải là một trong những tác phẩm văn học Việt Nam hiện đại được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật và ý nghĩa nhân văn. Truyện ngắn này không chỉ đơn thuần tái hiện cuộc sống nông thôn mà còn đặt ra những vấn đề sâu sắc về con người, về đạo đức và về sự thay đổi của xã hội.
Hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của tác phẩm
Truyện ngắn được sáng tác trong giai đoạn lịch sử đầy biến động của Việt Nam, khi đất nước đang tiến hành công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa. Nguyễn Khải, một nhà văn luôn gắn bó với cuộc sống nông thôn, đã chứng kiến những khó khăn, những mất mát và những hy vọng của người nông dân trong quá trình chuyển đổi này. Chính những trải nghiệm thực tế đã trở thành nguồn cảm hứng để ông sáng tác nên "Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp".
Nội dung chính của truyện ngắn
Truyện ngắn xoay quanh cuộc sống của Mẹ Đốp, một người phụ nữ nông thôn nghèo khó nhưng giàu lòng nhân ái. Mẹ Đốp là một người phụ nữ đảm đang, tháo vát, luôn chăm sóc gia đình và giúp đỡ mọi người xung quanh. Bà là biểu tượng của người phụ nữ nông thôn Việt Nam với những phẩm chất truyền thống tốt đẹp. Bên cạnh đó, truyện cũng khắc họa hình ảnh người xã trưởng, một cán bộ nông thôn tận tụy, hết lòng vì dân. Sự tương tác giữa Mẹ Đốp và xã trưởng đã tạo nên một bức tranh sinh động về cuộc sống nông thôn và mối quan hệ giữa người dân và chính quyền.
Phân tích nhân vật Mẹ Đốp
Mẹ Đốp là nhân vật trung tâm của truyện ngắn. Bà là một người phụ nữ có nghị lực phi thường, luôn lạc quan và yêu đời dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thử thách. Bà là biểu tượng của sự kiên cường, của lòng nhân ái và của tinh thần lao động cần cù. Nguyễn Khải đã xây dựng nhân vật Mẹ Đốp bằng những chi tiết chân thực, sinh động, khiến bà trở nên gần gũi và đáng quý trong lòng người đọc.
Phân tích nhân vật Xã trưởng
Xã trưởng là một cán bộ nông thôn tận tụy, hết lòng vì dân. Ông luôn lắng nghe ý kiến của người dân, giải quyết những khó khăn, vướng mắc của họ. Ông là một người lãnh đạo có uy tín và được người dân tin tưởng, kính trọng. Tuy nhiên, xã trưởng cũng là một người có những suy nghĩ, những trăn trở riêng về công việc và về cuộc sống.
Nghệ thuật kể chuyện của Nguyễn Khải
Nguyễn Khải là một nhà văn có phong cách kể chuyện độc đáo. Ông thường sử dụng ngôn ngữ giản dị, chân thực, gần gũi với đời sống. Ông cũng rất chú trọng đến việc xây dựng nhân vật và khắc họa tâm lý nhân vật. Trong "Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp", Nguyễn Khải đã sử dụng nhiều biện pháp nghệ thuật như miêu tả, so sánh, ẩn dụ để tạo nên một tác phẩm văn học có giá trị nghệ thuật cao.
Ý nghĩa của tác phẩm
"Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp" là một tác phẩm văn học có ý nghĩa sâu sắc. Truyện ngắn đã góp phần phản ánh chân thực cuộc sống nông thôn Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi. Tác phẩm cũng đề cao những phẩm chất tốt đẹp của người nông dân Việt Nam và khẳng định vai trò quan trọng của người cán bộ nông thôn trong công cuộc xây dựng đất nước. Đồng thời, tác phẩm cũng đặt ra những vấn đề về đạo đức, về sự thay đổi của xã hội và về mối quan hệ giữa con người với con người.
Đọc và cảm nhận về "Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp"
Đọc "Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp", chúng ta không chỉ được chứng kiến cuộc sống của người nông dân Việt Nam mà còn được suy ngẫm về những giá trị nhân văn sâu sắc. Tác phẩm đã để lại trong lòng người đọc những ấn tượng khó phai và những bài học quý giá về cuộc sống.
Tóm tắt tác phẩm
- Truyện ngắn kể về cuộc sống của Mẹ Đốp, một người phụ nữ nông thôn nghèo khó nhưng giàu lòng nhân ái.
- Mẹ Đốp là biểu tượng của người phụ nữ nông thôn Việt Nam với những phẩm chất truyền thống tốt đẹp.
- Truyện cũng khắc họa hình ảnh người xã trưởng, một cán bộ nông thôn tận tụy, hết lòng vì dân.
- Tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống nông thôn Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về tác phẩm "Văn bản Xã trưởng - Mẹ Đốp". Hãy cùng tusach.vn khám phá thêm nhiều tác phẩm văn học Việt Nam khác!
