Văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng

PHẠM TUYÊN VÀ CA KHÚC MỪNG CHIẾN THẮNG

28/04/2013

(Kiến thức) – Một lần, khi được hỏi về thời gian sáng tác bài hát Như có Bác trong ngày đại thắng, Phạm Tuyên cười trả lời: “Tôi viết trong hai tiếng cộng cả cuộc đời!”.

Nhạc phẩm Như có Bác trong ngày đại thắng do nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác, mỗi độ tháng Tư về lại vang lên rộn rã. Cũng trong một ngày cuối tháng Tư, tôi đã may mắn được ông kể cho nghe câu chuyện thú vị về quá trình ra đời bài hát bất hủ ấy.

“Ngay đầu tháng 4-1975, tin chiến thắng vang dội từ các chiến trường phía Nam: Tây Nguyên, Huế, Đà Nẵng,... đã thôi thúc cánh nhạc sĩ chúng tôi sáng tác. Tôi dự định phải viết một bản hợp xướng2 thật hoành tráng để ca ngợi chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta. Thế nhưng mỗi ngày lại có thêm một tỉnh giải phóng, tin thắng trận bay về dồn dập, sức tiến công của quân dân ta không thể nào bì kịp.

Bản tin chiều ngày 28-4-1975 của Đài Tiếng nói Việt Nam về hành động oanh tạc sân bay Tân Sơn Nhất của phi công Nguyễn Thành Trung là cú hích quan trọng cho ra đời bài hát Như có Bác trong ngày đại thắng. [...] Nghe xong tin ấy, ý nghĩ thắng lợi luôn thường trực trong đầu tôi. Tiến vào Sài Gòn rồi, giải phóng chỉ trong nay mai thôi. Khi ấy mọi người đều xuống đường mừng giải phóng, không ai ngồi nhà mà nghe hợp xướng của mình nữa đâu! Nên phải viết ngay một cái gì đó, góp một tiếng reo vui cùng mọi người mừng chiến thắng.

Trong nguồn cảm hứng dào dạt, hai tiếng đồng hồ sau bài hát được hoàn thành, không cần sửa một câu, một chữ. Hôm sau, khi tôi đưa hội đồng duyệt, anh em đùa: “Sao giống như bài hát viết cho thiếu nhi!”. Và định để dành đến 7-5 kỉ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ mới dàn dựng.

Không ngờ thắng lợi nhanh đến thế! 30-4, cờ đỏ sao vàng tung bay trên nóc Dinh Độc Lập. Tất cả mọi người đều cuống lên. Ông Trần Lâm, Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, gọi điện cho tôi, giọng gấp gáp: “Này ông Tuyên ơi, ta giải phóng miền Nam rồi, ông xem có bài nào mới không, chả nhẽ lại hát lại bài hát cũ?”. Tôi vội vã đến 58 Quán Sứ, gặp Giám đốc tôi nói luôn rằng tôi chỉ có bài này thôi và hát: “Như có Bác Hồ trong ngày vui đại thắng. Lời Bác nay đã thành chiến thắng huy hoàng...”. Vừa nghe xong, gương mặt Giám đốc rạng rỡ: “Trúng rồi, phải dàn dựng thu thanh ngay để kịp truyền đi cùng tin thắng trận ra toàn thế giới.”.

Suốt đêm hôm ấy, mỗi lần đọc xong tin thắng trận, bài hát lại cất lên vang dội qua làn sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam. Ngày 1-5, người dân đổ xuống đường ăn mừng chiến thắng. Quanh Bờ Hồ, trên các xe mui trần đã thấy quân nhạc thổi rền vang “Việt Nam – Hồ Chí Minh, Việt Nam – Hồ Chí Minh”. Buổi chiều, khi đứng ngoài ban công, nghe các loa phát thanh trong thành phố đồng loạt cất vang bài hát ấy, cả hai vợ chồng tôi đều bồi hồi xúc động. Những lần trước, khi nghe bài hát của mình được phát sóng, tôi hay chú ý ca từ, giai điệu xem đã đúng chưa. Lần này thì khác, cảm giác như bài hát đã có sẵn đâu đó rồi, mình không viết cũng có người khác viết thay.”.

Trong mấy trăm tác phẩm do nhạc sĩ Phạm Tuyên sáng tác, không có một tác phẩm nào có số phận đặc biệt như bài hát Như có Bác trong ngày đại thắng. Nó vượt qua thử thách của thời gian, đến với mọi tầng lớp, giai cấp trong xã hội, không phân biệt biên giới quốc gia. Từ cụ già đến trẻ con, từ miền xuôi lên miền ngược đều hát bài hát ấy. Ở một số nơi, bài hát còn được dùng như bài ca “giã bạn” để kết thúc các cuộc gặp gỡ, mít tinh, văn nghệ quần chúng. […]

Một lần, khi được hỏi về thời gian sáng tác bài hát, ông cười trả lời: “Tôi viết trong hai tiếng cộng cả cuộc đời! Bởi nếu không sống những ngày gian khổ, không nuôi khát vọng giải phóng dân tộc, làm sao cảm xúc có thể vỡ òa cùng ngày chiến thắng. Để có được như ngày hôm nay, chúng ta đã phải đổi bằng máu và nước mắt.”.