Văn bản Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi là một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của nhà thơ trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp.
Bài thơ thể hiện tình yêu nước sâu sắc, ý chí kiên cường của người lính Tây Tiến và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Việt Nam.
Tusach.vn cung cấp đầy đủ nội dung, phân tích chi tiết và tài liệu học tập liên quan đến tác phẩm này.
Bài thơ như bức tranh chấm phá vài nét chiều rừng tiết kiệm cả nét lẫn màu ấy lại thấy nooirrox lên lòng yêu đất đai thôn bản say đắm của người viết.
Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi
(Vũ Quần Phương)
Bài thơ như bức tranh chấm phá vài nét chiều rừng tiết kiệm cả nét lẫn màu ấy lại thấy nổi rõ lên lòng yêu đất đai thôn bản say đắm của người viết. Có chữ nào nói sự say đắm của lòng người đâu. Không nói nhưng ta nghe được trong nhịp điệu của câu thơ, trong cái nhìn ngất ngây với sương mây, rì rào với tiếng suối. Và đây hãy lắng nghe cả hình ảnh lẫn âm điệu câu thơ. Trong hình ảnh có tiếng reo vui lặng thầm:
Ôi những vạt ruộng vàng
Chiều nay rung rinh lúa ngả
Dải áo chàm bay múa
Tiếng ai hát trên nương
Ruộng lúa rinh chiều, dải áo chàm bay múa, và tiếng hát vang xa... Tác giả không reo thành lời, nhưng cảnh sắc reo trong mắt anh.
Âm điệu câu thơ là âm điệu của nội tâm, vần bị bỏ rơi. Chỗ nào tâm tình lắng lại thì âm điệu câu thơ lăng lại, chơi vơi, thanh nhẹ. Câu thơ 5 chữ hay 6 chữ không phải do vân điệu thể loại quy định mà do tâm tình tác giả. Thử lưu ý hai câu 6 xen giữa các câu thơ 5 chữ:
Bờ tre đang reo ánh lửa
Mái nhà sàn tỏa khói xanh
Đấy là là hình ảnh làm áo lòng tác giả nhất. Độ dài câu thơ có tác dụng như một ngưng đọng, sự lắng nghe từ trong kí ức người những ánh lửa bếp chiều, những tia khói xanh trên mái lá. Hai câu thơ kết dài tới 7 âm tiết như một sự ngân nga của tâm trí.
Cảnh trong bài thơ này chỉ được vẽ trong vài nét có tính cách gợi hơn là tả. Có khi hai ba cảnh trên các bình diện khác nhau hiện trong một câu thơ. Tốc độ chuyển cảnh rất nhanh. Người đọc không thấy mạch liền của cảnh nhưng lại có mạch liền của cảm xúc. Nội dung của bài thơ nằm cả ở bên ngoài các dòng chữ. Nếu tóm tắt bài thơ chỉ thấy một buổi chiều vùng núi, có lối mòn, có bản nhỏ, khói bếp, gió nội trăng lên, áo chàm, tiếng hát, cánh đồng,... cái làm chúng ta xúc động lại là cái từ trường cảm xúc thu hút, sắp xếp các hình ảnh đó với nhau. Ây là tình cảm yêu say đắm đồng đất núi rừng làng mạc nước non mình. Ây là ánh nhìn rọi vào đâu cũng thấy rung rinh, xao xuyến, bay múa, ca hát. Cái tài của Nguyễn Đình Thi ở bài thơ này là tạo được một luồng không khí thân yêu trong trẻo run rẩy phủ lấy phong cảnh. Phong cảnh bỗng mang vị tâm hồn của tác giả. Đường vắng mà lòng vui. Đi một mình mà lòng như ca hát.
(Nhiều tác giả, Thơ hay có lời bình 100 bài, Vân Long tuyển chọn, NXB Thanh niên, Hà Nội, 2001, tr. 79 –81)
Giới thiệu chung về tác giả Nguyễn Đình Thi và Bài thơ Đường núi
Nguyễn Đình Thi (1927-2003) là một nhà văn, nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông nổi tiếng với những tác phẩm đậm chất trữ tình, mang tính chiến đấu cao, phản ánh chân thực cuộc sống và tâm hồn con người Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh. Bài thơ Đường núi được sáng tác năm 1955, in trong tập thơ Tây Tiến, là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường của người lính Tây Tiến.
Nội dung chính của Bài thơ Đường núi
Bài thơ mô tả cảnh hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến trên những con đường núi hiểm trở, đồng thời thể hiện tình yêu nước, niềm tự hào về vẻ đẹp của đất nước và tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính. Bài thơ được chia thành ba phần chính:
- Phần 1 (6 câu đầu): Miêu tả cảnh hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến.
- Phần 2 (8 câu tiếp theo): Thể hiện tình yêu nước, niềm tự hào về vẻ đẹp của đất nước.
- Phần 3 (phần còn lại): Khẳng định tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính Tây Tiến.
Phân tích chi tiết các yếu tố nghệ thuật trong Bài thơ Đường núi
Hình ảnh
Nguyễn Đình Thi sử dụng nhiều hình ảnh độc đáo, ấn tượng để miêu tả cảnh vật và con người. Những hình ảnh như “đường núi”, “mây”, “sương”, “lính”, “ngựa” được khắc họa một cách sinh động, chân thực, góp phần tạo nên vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và sự kiên cường của người lính. Ví dụ, hình ảnh “đường núi” không chỉ là con đường vật lý mà còn tượng trưng cho những khó khăn, thử thách mà người lính phải đối mặt.
Ngôn ngữ
Ngôn ngữ thơ của Nguyễn Đình Thi giàu tính biểu cảm, sử dụng nhiều từ ngữ mạnh, gợi hình, gợi cảm. Ông sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, nhân hóa để tăng cường hiệu quả diễn đạt. Ví dụ, câu thơ “Rượu mừng huynh đệ sau lưng/Thành công mà cũng thành công” sử dụng phép lặp từ “thành công” để nhấn mạnh niềm vui, sự tự hào của người lính.
Nhịp điệu
Bài thơ có nhịp điệu nhanh, mạnh mẽ, phù hợp với cảnh hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến. Nhịp điệu được tạo ra bởi sự kết hợp hài hòa giữa các yếu tố âm thanh như vần, điệu, nhịp. Ví dụ, câu thơ “Sông Mã xa rồi, Tây Tiến ơi!” có nhịp điệu chậm rãi, da diết, thể hiện nỗi nhớ của người lính về quê hương.
Ý nghĩa của Bài thơ Đường núi
Bài thơ Đường núi là một tác phẩm tiêu biểu cho lòng yêu nước, tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính Tây Tiến. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam và khẳng định ý chí kiên cường của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, góp phần làm phong phú thêm nền văn học Việt Nam hiện đại.
Ứng dụng và tài liệu tham khảo
Bài thơ Đường núi thường được đưa vào chương trình giảng dạy Ngữ văn lớp 9. Học sinh có thể tìm hiểu thêm về tác phẩm thông qua các tài liệu tham khảo sau:
- Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9
- Sách tham khảo Ngữ văn lớp 9
- Các bài viết phân tích, bình luận về tác phẩm trên các trang web uy tín như tusach.vn
Kết luận
Bài thơ Đường núi của Nguyễn Đình Thi là một tác phẩm thơ ca xuất sắc, thể hiện tình yêu nước, ý chí kiên cường của người lính Tây Tiến và vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên Việt Nam. Hy vọng những phân tích chi tiết trên sẽ giúp bạn hiểu sâu sắc hơn về tác phẩm này.
