Sự Hình Thành và Phát Triển Khái Niệm Niết Bàn Trong Phật Giáo
Cuốn sách này tập trung nghiên cứu quá trình phát triển của giáo lý Niết-bàn trong cả truyền thống Pali tạng và các hệ phái kế thừa, đồng thời tiến hành so sánh với truyền thống Hán Tạng, A-hàm cùng các trường phái chú giải liên quan. Mục tiêu của tác phẩm là làm rõ sự hình thành và tiến hóa của học thuyết Niết-bàn sơ kỳ, truy tìm nguồn gốc từ ngữ và các thuật ngữ liên quan trong bối cảnh ẩn dụ ban đầu. Thông qua đó, cuốn sách làm sáng tỏ những cách hiểu đa dạng và sự phát triển của giáo lý, triết học trong các bản chú giải và luận thư A-tỳ-đàm của các trường phái Phật giáo Nam truyền và Bắc truyền. Cuối cùng, tác phẩm xem xét liệu có trường phái nào bảo tồn được ý nghĩa và tham chiếu ban đầu của Niết-bàn hay không.
Thông Tin Tác Giả
Tác giả:Soonil Hwang là Trợ lý Giáo sư tại Khoa Triết học Ấn Độ, Đại học Dongguk, Seoul. Lĩnh vực nghiên cứu chính của ông bao gồm Phật giáo Ấn Độ sơ kỳ, Triết học Phật giáo và Phật giáo Bộ phái.
Mục Lục
Đoạn Trích Từ Sách
Phát trí luận, một bộ luận quan trọng trong Luận tạng A-tỳ-đạt-ma của phái Nhất thiết hữu bộ, hiện chỉ còn tồn tại bản dịch tiếng Hán. Đây là bộ luận duy nhất trong cả hai truyền thống A-tỳ-đàm Bắc truyền và Nam truyền trình bày về thuyết hai Niết-bàn dưới góc độ A-tỳ-đạt-ma. Thực tế, chúng ta không tìm thấy bất kỳ giải thích nào về học thuyết hai Niết-bàn trong bảy bộ A-tỳ-đàm Pali. Phần lớn các giải thích đều xuất phát từ các tác phẩm chú giải của các học giả.
Trước khi đi sâu vào phân tích về Niết-bàn hữu dư y và vô dư y, cần nắm bắt tổng quan về cách hiểu Niết-bàn từ quan điểm hệ thống hóa, cả trong A-tỳ-đàm bằng tiếng Pali và các tác phẩm A-tỳ-đạt-ma của phái Nhất thiết hữu bộ.
Về nguồn gốc của văn học A-tỳ-đạt-ma, các học giả Nhật Bản cho rằng nó bắt nguồn từ các cuộc đối thoại liên quan đến các học thuyết (abhidharmakathā) hoặc các thảo luận về giáo lý trong tu viện, được thực hiện thông qua hình thức đặt câu hỏi và trả lời nhằm làm sáng tỏ các vấn đề phức tạp hoặc những điểm khó hiểu trong giáo lý. Tuy nhiên, phần lớn các học giả phương Tây lại cho rằng nó bắt nguồn từ các bảng luận mẫu (mātṛkā) liệt kê các chủ đề giáo lý của Đức Phật theo tiêu chí số lượng và chất lượng.
Mātṛkā là bảng tổng hợp và bảo tồn đầy đủ các khái niệm giáo lý trong tạng Ni-ka-ya. Một ví dụ điển hình là Phúng tụng (Saṅgītisuttanta) thuộc Trường bộ kinh (Dīghanikāya) hoặc Chúng tập kinh (Saṃgītisūtra) thuộc Trường A-hàm. Trên thực tế, Tập dị môn túc luận (Saṃgītiparyāyaśāstra) là bộ luận đầu tiên trong bảy bộ A-tỳ-đạt-ma, chú giải về bản kinh này.
Do trình bày rõ ràng các học thuyết thông qua sự phân loại và định nghĩa, thể loại này không có chỗ cho những giải thích ẩn dụ hoặc theo ngữ cảnh. Thay vào đó, họ ưu tiên những khái niệm đơn giản, rõ ràng hơn là sự mơ hồ phức tạp của phép ẩn dụ. Do đó, Niết-bàn trong kinh điển sơ kỳ, vốn mang ý nghĩa ẩn dụ “thổi tắt”, đã trở thành một thuật ngữ chuyên môn trong A-tỳ-đạt-ma: một thuật ngữ cần được định nghĩa và phân loại một cách chi tiết.
Do đó, trong các tác phẩm A-tỳ-đạt-ma, thường nảy sinh nhiều vấn đề mâu thuẫn khi định nghĩa pháp này với pháp kia hoặc khi phân loại pháp này trùng lặp với pháp kia. Thực tế, khía cạnh này là điểm khởi đầu cho sự phát triển A-tỳ-đạt-ma của các học thuyết Phật giáo.
Trong chương này, tôi sẽ thảo luận về sự phát triển của khái niệm Niết-bàn trong cả truyền thống A-tỳ-đàm Pali và A-tỳ-đạt-ma tiếng Hán. Sau đó, tôi sẽ xem xét sự phát triển này ảnh hưởng như thế nào đến thuyết hai Niết-bàn trong Phát trí luận và các truyền thống chú giải Thượng tọa bộ.
(Trích - 3 Sự phát triển của thuyết hai Niết-bàn)
```
